เลี่ยง 6 ประเภทอาหารกระตุ้นกรดไหลย้อน ลดแสบร้อนกลางอกได้ผล

กรดไหลย้อนคืออะไร?

กรดไหลย้อน (Gastroesophageal Reflux Disease หรือ GERD) คือภาวะที่กรดในกระเพาะอาหารไหลย้อนกลับขึ้นมาที่หลอดอาหาร ทำให้เยื่อบุหลอดอาหารระคายเคือง เกิดอาการแสบร้อนกลางอก เรอบ่อย กลืนลำบาก หรือบางครั้งอาจมีอาการเจ็บคอ เสียงแหบ หรือไอเรื้อรัง

ปัจจัยหนึ่งที่ทำให้อาการกรดไหลย้อนกำเริบ คือ อาหารและเครื่องดื่มบางชนิดที่กระตุ้นให้กรดในกระเพาะเพิ่มขึ้น หรือทำให้หูรูดหลอดอาหารล่าง (Lower Esophageal Sphincter - LES) คลายตัว ส่งผลให้กรดไหลย้อนง่ายขึ้น

อาหารที่ควรเลี่ยงเพื่อป้องกันกรดไหลย้อน

1. อาหารรสจัด เผ็ดและเครื่องเทศจัด

อาหารที่มีรสเผ็ดจัด เช่น พริก ซอสเผ็ด แกงเผ็ด เครื่องเทศที่เข้มข้น จะทำให้เยื่อบุในกระเพาะระคายเคือง กระตุ้นให้กระเพาะผลิตกรดมากขึ้น และอาจทำให้อาการแสบร้อนเพิ่มขึ้น

2. อาหารมันและทอด

อาหารทอดของมัน เช่น ของทอดกรอบ เนื้อสัตว์ติดมัน อาหารจานด่วน (ฟาสต์ฟู้ด) จะใช้เวลาย่อยนาน ทำให้กระเพาะอาหารค้างอาหารนานขึ้น ส่งผลให้กรดในกระเพาะสูงและมีโอกาสไหลย้อนมากขึ้น

3. เครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนและแอลกอฮอล์

- คาเฟอีน ในกาแฟ ชาเข้ม น้ำอัดลม จะกระตุ้นให้หูรูดหลอดอาหารล่างคลายตัว กรดจึงสามารถไหลย้อนขึ้นมาได้ง่าย

- แอลกอฮอล์ มีผลทำให้กล้ามเนื้อหูรูดหลอดอาหารล่างอ่อนแรง รวมถึงทำให้เยื่อบุในหลอดอาหารอักเสบ

4. ช็อกโกแลต

ช็อกโกแลตมีสารที่เรียกว่า ธีโอโบรมีน (Theobromine) ซึ่งมีผลทำให้หูรูดหลอดอาหารล่างคลายตัว จึงทำให้กรดไหลย้อนง่ายขึ้น นอกจากนี้ช็อกโกแลตยังมีคาเฟอีนและไขมันสูงที่เพิ่มความเสี่ยงด้วย

5. ผลไม้รสเปรี้ยวและมะเขือเทศ

ผลไม้ที่มีความเป็นกรดสูง เช่น ส้ม มะนาว มะเขือเทศ น้ำส้มสายชู จะกระตุ้นให้กระเพาะผลิตกรดเพิ่มและทำให้เยื่อบุหลอดอาหารระคายเคือง

6. อาหารหวาน น้ำตาลสูง และแป้งขัดขาว

อาหารหวานจัด เช่น เค้ก ขนมอบ ขนมขบเคี้ยวที่มีน้ำตาลและแป้งขัดขาวสูง อาจทำให้ระบบย่อยอาหารทำงานช้าลง ส่งผลให้กรดค้างในกระเพาะมากขึ้น และกระตุ้นกรดไหลย้อน

วิธีการรับมือและคำแนะนำเพิ่มเติม

- แบ่งรับประทานอาหารเป็นมื้อเล็กๆ แต่บ่อยครั้ง เพื่อลดปริมาณอาหารในกระเพาะ และลดแรงดันในช่องท้อง

- งดนอนทันทีหลังรับประทานอาหาร ควรนั่งหรือเดินอย่างน้อย 2-3 ชั่วโมงก่อนนอน เพื่อให้กระเพาะย่อยอาหารได้ดี

- ยกหัวเตียงให้สูงขึ้นประมาณ 15-20 เซนติเมตร ช่วยป้องกันกรดไหลย้อนตอนนอน

- ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ น้ำหนักเกินทำให้แรงดันในช่องท้องสูง เพิ่มความเสี่ยงกรดไหลย้อน

- หลีกเลี่ยงสูบบุหรี่ เพราะนิโคตินทำให้หูรูดหลอดอาหารล่างคลายตัว

- จัดการความเครียด เพราะความเครียดสามารถกระตุ้นกรดในกระเพาะและทำให้อาการแย่ลง

สรุป

การหลีกเลี่ยงอาหารที่กระตุ้นกรดไหลย้อน เช่น อาหารรสจัด ของมัน เครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนและแอลกอฮอล์ ผลไม้เปรี้ยว และอาหารหวาน จะช่วยลดอาการกรดไหลย้อนได้มาก นอกจากนี้การปรับพฤติกรรมการกินและการนอนก็สำคัญมากในการจัดการโรคนี้

แหล่งที่มาอ้างอิง:

1.Mayo Clinic – GERD diet: foods to eat and avoid

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/gerd/in-depth/gerd-diet/art-20046745

2.National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (NIDDK) – GER & GERD in adults

https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/acid-reflux-ger-gerd-adults

3.บทความจากศูนย์ทางเดินอาหาร โรงพยาบาลรามาธิบดี

4.หนังสือ “ดูแลกระเพาะและลำไส้ให้แข็งแรง” โดย นพ.วรพล วิทยา