กลับมาจากตำนาน! "สัตว์หายาก" ที่สาบสูญไป 100 ปี จู่ๆ โผล่อวดโฉม ส่อพลิกฟื้นทั้งผืนป่า
การกลับมาของ “กวางปูหว่าต” สัตว์หายากที่เคยถูกคิดว่าสูญพันธุ์ – โผล่อีกครั้งในรอบ 100 ปีที่เวียดนาม
การค้นพบที่สร้างความฮือฮาในวงการอนุรักษ์ เมื่อเดือนมกราคม 2025 นักวิจัยจากเวียดนามร่วมกับองค์กรอนุรักษ์ ได้เผยภาพถ่ายจากกล้องดักถ่าย (Camera Trap) ที่สามารถบันทึกภาพ “กวางปูหว่าต” (Muntiacus puhoatensis) ได้อย่างน้อย 11 ตัว ณ อุทยานแห่งชาติซวนเลียน จังหวัดแทงฮว้า ประเทศเวียดนาม
นับเป็นครั้งแรกในรอบเกือบ 100 ปี ที่สัตว์ชนิดนี้ปรากฏในธรรมชาติอีกครั้ง หลังจากที่เคยมีการค้นพบเพียงครั้งเดียวในปี 1929 ที่เขตปูหว่าต จังหวัดเหงะอาน และไม่เคยมีรายงานพบอีกเลย
ข่าวนี้สร้างความตื่นเต้นในวงการวิทยาศาสตร์และการอนุรักษ์ ไม่เพียงในเวียดนาม แต่ยังได้รับความสนใจจากสื่อต่างประเทศ ที่รายงานว่า “สิ่งมีชีวิตหายากที่หายสาบสูญไป 100 ปี ได้รับการค้นพบอีกครั้งกลางป่าลึกเวียดนาม” พร้อมระบุว่า นี่คือ“ปาฏิหาริย์ด้านการอนุรักษ์”
- คลิปช็อกออนไลน์! หนุ่มรีบเข้าช่วย "ลูกหมาตกน้ำ" แต่เห็นใกล้ๆ เหงื่อแตกพลั่ก เผ่นหนีตาย!
- ได้ยินเสียงแปลกๆ ในถังน้ำ ตะลึงพบสัตว์ที่ “คิดว่าสูญพันธุ์” ไปกว่า 30 ปี ออกมาเผยโฉม!
ตามข้อมูลจาก IUCN (2023) กวางปูหว่าตถูกจัดอยู่ในกลุ่ม “ข้อมูลไม่เพียงพอ” (Data Deficient) เพราะไม่มีหลักฐานการพบในธรรมชาติตลอดเกือบศตวรรษที่ผ่านมา นักวิทยาศาสตร์บางรายเคยสงสัยว่า อาจเป็นเพียง “กวางรูปร่างพิเศษ” ของสายพันธุ์อื่น เช่น กวางรูสเวลต์ หรือกวางเทือกเขาอันนัม
แต่การค้นพบครั้งใหม่นี้ ได้เปลี่ยนแปลงความเข้าใจเดิมทั้งหมด! ทีมวิจัยสามารถเก็บตัวอย่างดีเอ็นเอจากอุจจาระ, ขน, เขา และหนัง จำนวน 42 ชิ้น เพื่อนำไปเปรียบเทียบกับตัวอย่างเก่าที่เก็บไว้ในพิพิธภัณฑ์ Field ณ ชิคาโก ผลการวิเคราะห์ยืนยันว่า กวางปูหว่าตคือสายพันธุ์อิสระ ไม่ใช่กวางสายพันธุ์อื่น
จากรายงานในวารสาร Conservation Genetics (2014) และเว็บไซต์ Mongabay ระบุลักษณะทางชีวภาพของ “กวางปูหว่าต” ว่ามีน้ำหนัก 14–20 กิโลกรัม รูปร่างเพรียว ขาเรียวเล็ก ขนมีสีน้ำตาลแดงหรือสนิม ตัวผู้มีเขาสั้นไม่มีแฉก และมีเขี้ยวโผล่ออกจากปากบน เป็นสัตว์ขี้อาย อาศัยอยู่โดดเดี่ยวในป่าดิบชื้นและป่าหินปูน ชอบกินใบไม้, ยอดอ่อน และผลไม้ป่า
เดิมทีเชื่อกันว่ากวางปูหว่าตมีเฉพาะที่เขตปูหว่าต จังหวัดเหงะอานเท่านั้น แต่การค้นพบครั้งนี้ที่อุทยานแห่งชาติซวนเลียน จังหวัดแทงฮว้า บ่งชี้ว่าอาจมีการกระจายพันธุ์กว้างกว่าเดิม โดยเฉพาะในเขตป่าหินปูนแนวต่อเนื่องระหว่าง 2 พื้นที่นี้ พื้นที่ดังกล่าวมีลักษณะป่าดิบแน่นหนา และมีภูมิประเทศขรุขระ ยากต่อการเข้าถึง จึงเหมาะสำหรับสัตว์ที่หลีกเลี่ยงมนุษย์อย่างกวางปูหว่าต คาดว่าประชากรในป่าธรรมชาติอาจมีราว 30–50 ตัว แต่อาจมากกว่านี้หากมีการสำรวจเพิ่มเติม
แม้จะพบตัวอีกครั้ง แต่กวางปูหว่าตยังคงเผชิญกับความเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ยังคงมีอยู่ เนื่องจากภัยคุกคามรุนแรง ได้แก่ การทำลายป่าเพื่อทำเกษตร ทำถนน และเหมือง, การล่าสัตว์โดยใช้บ่วงและอาวุธเถื่อน, ภัยจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ, ขาดการศึกษาความรู้ด้านอนุรักษ์ในชุมชนท้องถิ่น
การค้นพบครั้งนี้เปิดประตูสู่โอกาสสำคัญในการฟื้นฟูประชากรและระบบนิเวศ นักวิจัยและองค์กรอนุรักษ์ได้เสนอแนวทางเร่งด่วน เช่น
ติดตั้งกล้องดักถ่ายเพิ่มเติม ในพื้นที่ป่าต่อเนื่องระหว่างปูหว่าตและซวนเลียน เพื่อเฝ้าติดตาม
ทำงานร่วมกับชุมชนท้องถิ่น ในการสื่อสาร ให้ความรู้ และรณรงค์ไม่ล่าสัตว์
สร้างทางเชื่อมเชิงนิเวศ (Ecological Corridor) ระหว่าง 2 เขตอนุรักษ์ เพื่อเปิดโอกาสให้สัตว์แลกเปลี่ยนพันธุกรรม
ศึกษาด้านพันธุกรรมอย่างละเอียด เพื่อแยกความแตกต่างของสายพันธุ์จากกวางชนิดอื่น
กรณีของ “กวางปูหว่าต” สะท้อนให้เห็นว่า เวียดนามยังคงเป็นขุมทรัพย์ทางธรรมชาติ ที่ยังมีสิ่งมีชีวิตหายากรอการค้นพบ และการอนุรักษ์ที่ยั่งยืนต้องอาศัยทั้งวิทยาศาสตร์ ชุมชน และนโยบายรัฐร่วมมือกัน เพราะถ้าปล่อยให้ธรรมชาติสูญหายไป ความมหัศจรรย์เหล่านี้ก็จะเหลือเพียงตำนาน…