กลุ่มศิลปินผู้ลี้ภัยตีแผ่ระบอบอำนาจนิยม

เหล่าศิลปินต่างประเทศจากเมียนมา อิหร่าน รัสเซีย ซีเรีย ชุมชนพลัดถิ่น ตีแผ่เรื่องราวอันซับซ้อนของความขัดแย้งในโลกปัจจุบันในนิทรรศการ "ดาราภิวัตน์ ■ ภูมิทัศน์เงา” (Constellation of Complicity) นิทรรศการที่เปิดเผยสายสัมพันธ์ของระบอบอำนาจนิยม พร้อมจินตนาการถึงความเป็นหนึ่งเดียวกันข้ามพรมแดน โดยศิลปินคู่ที่ปัจจุบันพำนักอยู่ที่ประเทศอังกฤษ คาร์ลา โมทาเชมี คาเลด ดาววา ศิลปินที่ปัจจุบันพำนักอยู่ที่ฝรั่งเศส ซัคกา ไซ ชาห์รซาด โอรัง ไทซิยา ครูโกวิค และ วาซิลี โบกาตอฟ ศิลปินที่ปัจจุบันพำนักอยู่ที่ประเทศสหรัฐ ทูมาจ ซาเลฮี คัดสรรโดย เมียนมา พีซ มิวเซียม

ผลงานศิลปะนำเสนอระบอบอำนาจนิยมไม่ได้ดำรงอยู่โดยลำพัง หากแต่สัมพันธ์กัน พัฒนาเป็นระบบ และมักได้รับการยอมรับอย่างเงียบงัน ประกอบด้วยงานศิลปะจัดวาง ภาพถ่าย ศิลปะเสียง และการแทรกแซงพื้นที่ นิทรรศการติดตามร่องรอยความร่วมมือระหว่างรัฐข้ามพรมแดน ทั้งการซื้อขายยุทโธปกรณ์ เทคโนโลยีสอดส่อง การรับรองทางการทูต และการลบล้างทางวัฒนธรรม ระบบเหล่านี้มักถูกนำเสนอในนามของการปกครอง ความมั่นคง หรือขนบธรรมเนียม แต่ศิลปินในนิทรรศการโต้กลับทำให้ความสมรู้ร่วมคิดไม่เพียงปรากฏให้เห็น แต่ยังรู้สึกได้

แต่ละผลงานคือน้ำเสียงของการต่อต้าน ไม่ว่าจะเป็นพิธีกรรมในฐานะความทรงจำ อารมณ์ขันเชิงเสียดสีในฐานะการโต้กลับ และคำให้การที่กลายเป็นโครงสร้างทางศิลปะ เมื่อนำมารวมกัน พวกเขาเปล่งประกายเป็นกลุ่มดาว เป็นวิธีหนึ่งในการมองอำนาจไม่ใช่ในฐานะโครงสร้างตายตัว หากแต่เป็นเครือข่ายความเชื่อมโยงและแนวร่วมอันเงียบงันที่เปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ นิทรรศการไม่ได้นำเสนอเรื่องเล่าแบบเส้นตรง หากเชื้อเชิญให้ผู้ชมพิจารณาตำแหน่งแห่งที่ของตนภายในพลวัตระดับโลก พร้อมเรียกร้องให้เรารับฟัง รับรู้ และร่วมรับผิดชอบ เหนือสิ่งอื่นใดคือการยืนหยัดในความเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกัน

ตัวอย่างงานจัดแสดง In the Mother’s Arms โดย ไทซิยา ครูโกวิค และ วาซิลี โบกาตอฟ ผลงานจัดวางเสียง ชวนสะเทือนอารมณ์ ถ่ายทอดเสียงเพลงกล่อมเด็กจากแม่สู่ลูกที่ใช้เนื้อหาจากสัญญาซื้อขายยุทโธปกรณ์ระหว่างรัสเซียกับเมียนมา เปลี่ยนเป็นเพลงกล่อมเด็กด้วยเทคโนโลยี AI ถ่ายทอดผ่านเปลเด็กที่ตั้งโดดเดี่ยวกลางห้อง เสียงเพลงภาษารัสเซียดังก้องทั่วห้อง สะท้อนการเริ่มต้นของลัทธิทหารตั้งแต่ลืมตาดูโลก พร้อมตั้งคำถามเรากล่อมตัวเองให้หลงลืมความจริงอะไรไปบ้าง

สายกราฟิตี้ มาชม Music is Not a Crime โดย คาร์ลา โมทาเชมี กราฟฟิตี้ดิจิทัลสดุดี ทูมาจ ซาเลฮี นักเคลื่อนไหวชาวอิหร่าน ผู้ใช้เสียงเพลงต่อต้านรัฐ ผลงานนี้แสดงพลังถ้อยคำ การแสดงออกในพื้นที่สาธารณะ และจิตวิญญาณแห่งการไม่ยอมจำนนต่ออำนาจนิยม

Siège โดย คาเลด ดาววา ประติมากรรมสำริดถ่ายทอดภาพร่างมนุษย์ที่ถูกกดทับอยู่ในโครงสร้างของแท่งอิฐเสมือนการถูกคุมขังทั้งทางกายภาพและจิตใจ ศิลปินนำเสนอประสบการณ์จากการลี้ภัยและการต่อสู้เพื่อดำรงอยู่ในโครงสร้างที่กดขี่ ทั้งในประเทศต้นทางและในโลกตะวันตก

นิทรรศการ ดาราภิวัตน์ ■ ภูมิทัศน์เงา ไม่ได้อ้างตนว่าเป็นความจริงสากล แต่เสนอกระบวนทัศน์แบบภัณฑารักษ์ เน้นการเชื่อมโยงแทนการแยกส่วน เปิดเผยสายใยของอำนาจในความซับซ้อน และยืนยันศิลปะยังคงเป็นหนึ่งในพื้นที่สุดท้ายที่ยากจะถูกควบคุมภายใต้ระเบียบของอำนาจ ผู้สนใจไปชมได้ตั้งแต่วันนี้ - 19 ต.ค.2568 ที่ห้องนิทรรศการหลัก ชั้น 8 หอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานคร โดยหอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานครและกรุงเทพมหานคร สนับสนุนโดย บริษัท ไทยเบฟเวอเรจ จำกัด (มหาชน) องค์กรผู้สนับสนุนโครงการ อีเมอร์เจน อาร์ต สเปซและจีน่า อัลไลแอนซ์