สืบสาน “ผ้าไทยใส่ให้สนุก” ประกวดผ้าลายสิริราชพัสตราภรณ์ ปี 2568
กระทรวงมหาดไทย โดยกรมการพัฒนาชุมชน จัดการประกวดผ้าลายพระราชทาน “ผ้าลายสิริราชพัสตราภรณ์” และงานหัตถกรรม ประจำปี 2568 เพื่อสืบสานและต่อยอดแนวพระดำริ “ผ้าไทยใส่ให้สนุก” ของสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา โดยนำภูมิปัญญาท้องถิ่นมาผสมผสานกับองค์ความรู้สมัยใหม่ พัฒนาผลิตภัณฑ์ให้มีคุณภาพ เป็นที่ยอมรับในระดับสากล และสร้างรายได้อย่างยั่งยืนสู่ชุมชน
การประกวดครั้งนี้จัดขึ้นต่อเนื่องเป็นปีที่ 5 ภายใต้บรรยากาศแห่งความภาคภูมิใจ หลังองค์การยูเนสโกประกาศเชิดชูพระเกียรติและถวายเหรียญสดุดีพระกรณียกิจด้านการอนุรักษ์มรดกวัฒนธรรม เมื่อ 18 กรกฎาคมที่ผ่านมา โดยปีนี้ได้พระราชทานลวดลายผ้าพิเศษ “ผ้าลายสิริราชพัสตราภรณ์” ที่ทรงออกแบบจากแรงบันดาลใจในโอกาสทรงรับปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาศิลปะการออกแบบพัสตราภรณ์ จากมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
นายอรรษิษฐ์ สัมพันธรัตน์ ปลัดกระทรวงมหาดไทย กล่าวว่า การประกวดนี้ไม่เพียงอนุรักษ์มรดกวัฒนธรรม หากยังเป็นกลไกขับเคลื่อนเศรษฐกิจฐานราก สร้างอาชีพให้ผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP และช่างฝีมือทั่วประเทศ ขณะที่นายสยาม ศิริมงคล อธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน เปิดเผยว่ามีผลงานเข้าร่วมกว่า 8,880 ชิ้นจากทั่วประเทศ โดยจะคัดเลือกในระดับภูมิภาคก่อนเข้าสู่รอบชิงชนะเลิศ วันที่ 31 ตุลาคม 2568 ณ ไอคอนสยาม และพิธีมอบรางวัลพระราชทานจะจัดขึ้นในเดือนธันวาคม
ผลงานที่เข้าประกวดต้องเป็นงานทำมือ ใช้เส้นใยธรรมชาติ และย้อมสีธรรมชาติ โดยสามารถผสมผสานลวดลายดั้งเดิมกับผ้าลายพระราชทานได้หลากหลายประเภท ทั้งผ้ามัดหมี่ ผ้ายก ผ้าขิด ผ้าจก ผ้าบาติก และงานหัตถกรรม เช่น เซรามิก จักสาน โดยคณะกรรมการจะพิจารณาจากความประณีต ความคิดสร้างสรรค์ และการนำเสนอเรื่องราวของผลงาน
รางวัลการประกวดระดับประเทศ รับพระราชทานรางวัลการประกวด “ผ้าลายสิริราชพัสตราภรณ์” และงานหัตถกรรม เดือนธันวาคม รางวัลการประกวดแบ่งเป็น 2 ประเภทรางวัล ดังนี้
ประเภทที่ 1 รางวัลพิเศษ ประกอบด้วย Best of the Best รางวัลชนะเลิศรางวัลเดียวจากในแต่ละประเภท,การใช้สีธรรมชาติยอดเยี่ยม, ลวดลายตามแบบพระราชทาน, ประเภทงานหัตถกรรม เช่น งานเซรามิก งานจักสาน ฯลฯที่นำลายพระราชทานมาต่อยอดที่มีความโดดเด่น และยอดเยี่ยม ประกอบด้วย หัตถกรรมจากลายขอเจ้าฟ้าสิริวัณณวรีฯ, หัตถกรรมจากบาติกลายพระราชทาน หัตถกรรมจากลายขิดนารีรัตนราชกัญญา หัตถกรรมจากลายดอกรักราชกัญญา หัตถกรรมจากลายสิริวชิราภรณ์ หัตถกรรมและผ้าบาติกจากลายชบาปัตตานี หัตถกรรรมจากลายสิริพัสตราภรณ์และรางวัลอื่นๆ ตามความเหมาะสมของชิ้นงาน
ประเภทที่ 2 เหรียญรางวัลพระราชทาน โดยรางวัลชนะเลิศอันดับที่ 1 เหรียญทองคำ, รางวัลรองชนะเลิศอันดับที่ 1 เหรียญเงิน รางวัลรองชนะเลิศอันดับที่ 2 เหรียญนาก และรางวัลชมเชยใบประกาศเกียรติคุณ
ดร. ศรินดา จามรมาน ที่ปรึกษาโครงการ “ผ้าไทยใส่ให้สนุก” กล่าวเสริมในประเด็นการพัฒนาศักยภาพว่า “เพื่อให้ช่างทอผ้าและผู้ประกอบการทั่วประเทศมีความเข้าใจในลายพระราชทาน ‘ผ้าลายสิริราชพัสตราภรณ์’ อย่างลึกซึ้ง และสามารถสร้างสรรค์ผลงานได้อย่างเต็มศักยภาพ คณะทำงานโครงการฯ มีแผนการลงพื้นที่จัดกิจกรรม Coaching ให้กับกลุ่มผู้ผลิตและช่างทอผ้าทั้ง 4 ภาคทั่วประเทศเช่นทุกปีที่ผ่านมา จำนวน 5 จุดดำเนินการ ระหว่างเดือน เมษายน – พฤษภาคม 2568 ได้แก่ ภาคกลาง จังหวัดนนทบุรี ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จังหวัดอุบลราชธานีและอุดรธานี ภาคใต้ จังหวัดสงขลา และ ภาคเหนือ จังหวัดเชียงใหม่ โดยทีมผู้เชี่ยวชาญและดีไซเนอร์จะเข้าไปให้ความรู้ คำแนะนำ ทั้งในเรื่องการถอดลาย การเลือกใช้สี การพัฒนาเทคนิคให้มีความร่วมสมัย แต่ยังคงไว้ซึ่งรากฐานของภูมิปัญญาดั้งเดิม เราเชื่อมั่นว่ากิจกรรมนี้ จะช่วยยกระดับผลงานของผู้เข้าประกวดให้มีคุณภาพสูงขึ้น และสร้างแรงบันดาลใจในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้เป็นที่ต้องการของตลาดต่อไป”
กรมการพัฒนาชุมชนยังได้จัดกิจกรรม Coaching ลงพื้นที่ 4 ภาค เพื่อให้ความรู้ด้านการถอดลาย การใช้สี และการพัฒนาเทคนิคให้ร่วมสมัยแต่คงเอกลักษณ์ไทย เพื่อยกระดับมาตรฐานผลงานและส่งเสริมให้ผ้าไทยเป็นที่นิยมในทุกเพศ ทุกวัย และทุกโอกาส สอดคล้องกับแนวคิด Sustainable Fashion ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมและปลอดภัยต่อผู้สวมใส่
การประกวดครั้งนี้จึงไม่เพียงเป็นเวทีแสดงฝีมือของช่างผ้าและศิลปินหัตถกรรมไทย แต่ยังเป็นการต่อยอดมรดกภูมิปัญญาสู่สากล ตามพระปณิธานให้ “ผ้าไทยใส่ให้สนุก” และยั่งยืนต่อไปในอนาคต