“GFEAI 2025” ดันไทยเป็น “ฮับ” AI ของอาเซียน
เสร็จสิ้นไปแล้วกับการเป็นเจ้าภาพของประเทศไทยในการจัดงานใหญ่ระดับโลก คือ จัดการประชุมระดับโลก “The 3rd UNESCO Global Forum on the Ethics of AI 2025 (GFEAI 2025)”เมื่อช่วงปลายเดือน มิ.ย.ที่ผ่านมา
โดยมีผู้นำ นักวิชาการ และผู้แทนจากกว่า 100 ประเทศทั่วโลก มากกว่า 1,000 คน ร่วมแลกเปลี่ยนมุมมองและออกแบบทิศทางการพัฒนา AI ที่มี “จริยธรรม โปร่งใส และยั่งยืน” “แพทองธาร ชินวัตร” นายกรัฐมนตรี เป็นประธานเปิดการประชุม พร้อมด้วย “ประเสริฐ จันทรรวงทอง” รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม(ดีอี)
การจัดประประชุมนครั้งนี้ ถือเป็นมุดหมายที่สำคัญของประเทศไทยในการยกระดับเป็นศูนย์กลาง เทคโนโลยี AI ในระดับภูมิภาค ซึ่งทาง นายกรัฐมนตรี แพทองธาร ชินวัตร ได้ประกาศวิสัยทัศน์ "AI เพื่อมนุษย์ทุกคน" โดยเน้นการพัฒนา Human-Centric AI ที่ใช้เทคโนโลยีเพื่อยกระดับคุณภาพชีวิต มุ่งเน้นทั้งภาคเกษตร การแพทย์ และการศึกษา รวมถึงรับมือกับภัยคุกคามทางดิจิทัล ผ่านการเสริมสร้างทักษะ Digital Literacy ให้ประชาชน
นอกจากนี้รัฐบาลยังประกาศงบลงทุนด้าน AI และโครงสร้างพื้นฐานที่เกี่ยวข้องในปี 68-70 รวมกว่า 15.4 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ หรือ กว่า 5 แสนล้านบาท และตั้งเป้าว่าจะสร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจไม่ต่ำกว่า 4 พันล้านบาทภายในปี 70
สิ่งที่สำคัญในงานนี้อีกอย่างหนึ่ง คือ การที่ประเทศไทย ร่วมมือกับ UNESCO ในการประกาศจัดตั้งศูนย์ AI Governance Practice Center (AIGPC) แห่งแรกในเอเชีย-แปซิฟิค พร้อมร่วมมือกับ UNESCO และเตรียมผลักดันให้เป็น Category 2 Centre อย่างเป็นทางการในอนาคต
โดยทาง “ประเสริฐ จันทรรวงทอง” รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม(ดีอี) บอกว่า การ จัดตั้งศูนย์ AIGPC จะเป็นศูนย์กลางสำคัญในการฝึกอบรม สร้างองค์ความรู้ แลกเปลี่ยนแนวปฏิบัติ และยกระดับบุคลากร เอไอ ในระดับภูมิภาคต่อไป
โดยในช่วงแลกศูนย์แห่งนี้ จะตั้งอยู่ที่กระทรวงดีอีก่อน จากนั้น จะหารือกับยูเนสโก เพื่อให้มีการส่งคนมาทำงานร่วมกันต่อไป นอกจากนี้ยังมีการพูดคุยเรื่องการพัฒนาบุคลากรด้านเอไอในไทย และมีการเทรนเอไอให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ขณะเดียวกันก็จะมีขยายโอกาสให้กับประเทศต่างๆในภูมิภาคนี้ด้วย
“รัฐบาลไทยมีความมุ่งมั่นในการขับเคลื่อน AI อย่างมีจริยธรรม ทั้งในเชิงนโยบายและการใช้งานจริง โดยเฉพาะในภาคเศรษฐกิจ ภาคอุตสาหกรรม และบริการ พร้อมประกาศเป้าหมายการพัฒนาบุคลากรด้าน AI ผู้เชี่ยวชาญ 90,000 คน นักพัฒนา 50,000 คน และเข้าถึงผู้ใช้งานกว่า 10 ล้านคน รวมถึงการผลักดันแผนยุทธศาสตร์ AI แห่งชาติอย่างต่อเนื่อง หลังได้มีการจัดตั้ง คณะกรรมการ หรือ บอร์ด เอไอแห่งชาติไปแล้ว”
ภายในงานยังได้มีการหารือเชิงลึกถึงแนวทางการจัดตั้งเครือข่ายผู้กำกับดูแล AI ระดับโลก Global Network of AI Supervising Authorities – GNAIS เพื่อร่วมกันพัฒนาหลักปฏิบัติ ที่ยึดหลักสิทธิมนุษยชน ความโปร่งใส ความหลากหลาย และการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน โดยประเทศไทยได้รับการยกย่องในฐานะผู้นำระดับภูมิภาค ที่ขับเคลื่อนนโยบายและแนวทางปฏิบัติด้าน AI อย่างรอบด้าน
ขณะเดียวกันเวทีนี้ยังก่อให้เกิดความร่วมมือของประเทศไทยกับประเทศต่างๆ โดยเฉพาะความร่วมมือระดับทวิภาคีระหว่างไทยกับหลายประเทศ เช่น อินโดนีเซีย ที่ร่วมกำหนดแนวทางจริยธรรม AI และการกำกับดูแลแพลตฟอร์ม รวมถึงความร่วมมือกับมาเลเซีย เพื่อนำไปสู่การแลกเปลี่ยนในด้าน AI เมืองอัจฉริยะและเกมดิจิทัล พร้อมการเตรียมเข้าร่วม ASEAN AI Summit ในระยะต่อไป
สำหรับกับอินเดีย ซึ่งเป็น Tech Powerhouse ของกลุ่มประเทศ Global South ไทยและอินเดียได้ร่วมมือกันอย่างต่อเนื่องมากว่า 2 ปี และกำลังขยายผลในเชิงปฏิบัติ เช่น การเชิญผู้เชี่ยวชาญด้าน AI เข้าร่วมพัฒนาโครงการในประเทศไทยด้วย
นอกจากนี้ ยังเป็นโอกาสในการผนวกความร่วมมือกับผู้แทนจากภาครัฐ ภาคเอกชน นักวิจัย และภาคประชาสังคม ร่วมแลกเปลี่ยนแนวคิดและประสบการณ์ในประเด็นต่าง ๆ เช่น นวัตกรรม การคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล ความเป็นธรรมทางเพศและสังคม ระบบนิเวศการลงทุนในเทคโนโลยี AI ที่ปลอดภัย มีความรับผิดชอบ และยึดหลักจริยธรรม
ส่วนอีกหนึ่งความสำเร็จก็คือ การผลักดันให้กรอบการประเมินความพร้อมด้าน AI ของยูเนสโก หรือ UNESCO RAM (UNESCO Readiness Assessment Methodology) กลายเป็นเครื่องมือหลักในการยกระดับศักยภาพของภูมิภาคอาเซียน โดยประเทศไทยร่วมกับประเทศในภูมิภาค นำกรอบนี้ไปใช้ในการวางระบบกำกับดูแล AI การส่งเสริม Open Data และ Open Source การพัฒนาทักษะบุคลากร รวมถึงการกำหนดยุทธศาสตร์ AI แห่งชาติที่เหมาะสมกับบริบทของแต่ละประเทศ
นอกจากความร่วมมือระดับประเทศแล้ว ในส่วนของความร่วมมือในระดับหน่วยงาน ก็คือ การลงนามบันทึกความร่วมมือ 3 ฝ่าย ระหว่าง ETDA, NECTEC และ DataDotOrg เพื่อร่วมกันเร่งพัฒนาศักยภาพบุคลากรด้าน Data & AI ครอบคลุมเป้าหมายกว่า 10,000 คน ภายใน 2 ปี และสร้างระบบนิเวศการเรียนรู้ AI ที่ยั่งยืนในระดับประเทศและภูมิภาค
ส่วนในมุมของการศึกษานั้น ทางเยาวชนไทยกว่า 200 คนได้เข้าร่วมกิจกรรมต่าง ๆ ในงาน โดยเฉพาะประเด็น “AI for Children” ซึ่งจากข้อมูลของ UNICEF พบว่าเด็กกว่า 60% ในเอเชียตะวันออก ได้เริ่มใช้งาน AI โดยไม่รู้เท่าทันความเสี่ยง ขณะที่ประเทศไทยเดินหน้าเปิดตัวโครงการ “Digital Vaccine powered by DQ” และอีก 2 โครงการหลัก ได้แก่ YDCD และ Digitally Ready เพื่อยกระดับความพร้อมของโรงเรียนไทยสู่การเป็น AI-Ready School ซึ่งเป็นต้นแบบให้ภูมิภาคกว่า 10 ประเทศภายในปี 69
การจัดงาน GFEAI 2025 ในปีนี้ จึงไม่ใช่เพียงเวทีประชุมวิชาการระดับนานาชาติเท่านั้น แต่ถือเป็นเวทีรดับโลก ที่ช่วยแสดงศักยภาพของไทยในเรื่อง เอไอ ทั้งในด้านยุทธศาสตร์, นโยบายที่ชัดเจน, การลงทุน, โครงสร้างพื้นฐาน และความร่วมมือระหว่างประเทศ ช่วยยกระดับประเทศไทยสู่การเป็นศูนย์กลางความร่วมมือด้าน AI (AI Cooperation Hub) แห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
จิราวัฒน์ จารุพันธ์