“โมคลาน...จากดินสู่ศิลปะ” เครื่องปั้นดินเผา อัตลักษณ์ชุมชนท่าศาลา จ.นครศรีธรรมราช

ร่วมสมัย / ชะมวง พฤกษาถิ่น : จากดินสู่ศิลปะ เครื่องปั้นดินเผาโมคลาน อัตลักษณ์ของชุมชน อ.ท่าศาลา จ.นครศรีธรรมราช เคยเป็นพื้นที่แหล่งอุตสาหกรรมเครื่องปั้นดินเผาพื้นเมืองของภูมิภาคนี้ ปัจจุบันอาชีพผลิตเครื่องปั้นดินเผาโมคลานได้รับความนิยมลดน้อยลง

นางเกษร กำเหนิดเพ็ชร ผอ.สำนักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย กล่าวว่า สำนักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย(สศร.) ให้การสนับสนุน โครงการโมคลาน จากดินสู่ศิลปะ โดยมีการพัฒนา เครื่องปั้นดินเผาโมคลาน อัตลักษณ์ของชุมชน อ.ท่าศาลา จ.นครศรีธรรมราช ที่สะท้อนถึงวัฒนธรรมและวิถีชีวิตของแหล่งดินเผา เพื่อให้สามารถสร้างคุณค่า ยกระดับผลิตภัณฑ์นำไปสู่ประโยชน์ใช้สอยในชีวิตประจำวัน เป็นทั้งภาชนะบรรจุอาหาร เครื่องใช้ในครัวเรือน และของใช้ต่างๆ สร้างรายได้ให้กับชุมชน

วณิชยา นวลอนงค์ ผู้รับผิดชอบโครงการโมคลาน จากดินสู่ศิลปะ เปิดเผยว่า โครงการนี้เกิดจากแรงบันดาลใจ ในการจัดกิจกรรมบริการทางวิชาการให้กับชุมชนโมคลาน อ. ท่าศาลา จ.นครศรีธรรมราช ซึ่งในอดีตเป็นชุมชนโบราณที่ตั้งอยู่บนสันทรายเก่าห่างจากแหล่งโบราณสถานโมคลานมาทางทิศเหนือราว 100 เมตร เคยเป็นพื้นที่แหล่งอุตสาหกรรมเครื่องปั้นดินเผาพื้นเมืองของภูมิภาคนี้ มีพื้นที่กว่า 100 ไร่ ก่อนการมาถึงของเครื่องเคลือบดินเผาจากประเทศจีน และเครื่องชามสังคโลกสมัยสุโขทัย ปัจจุบันอาชีพผลิตเครื่องปั้นดินเผาโมคลานได้รับความนิยมลดน้อยลง จึงเกิดความคิดที่จะส่งเสริมให้เยาวชนรุ่นหลังโดยเฉพาะทายาทที่สืบทอดอาชีพทำเครื่องปั้นดินเผาโมคลานได้ตระหนักถึงคุณค่าของดินโมคลานสามารถพัฒนาคุณภาพของดินและพัฒนาเครื่องปั้นดินเผาโมคลานให้เป็นที่รู้จักอย่างกว้างขวางต่อไป จึงเริ่มดำเนินโครงการโมคลานพื้นถิ่นสู่งานศิลป์นานาชาติ

กิจกรรมเวิร์กชอป ปั้นประติมากรรมเซรามิก ร่วมกับศิลปินเซรามิก ที่มีชื่อเสียงทั้งในและต่างประเทศสำหรับศิลปินนานาชาติ ในปี 2566 โดยได้รับการสนับสนุนจากสำนักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย กระทรวงวัฒนธรรม ซึ่งผลการตอบรับที่ดี ทำให้ดินโมคลานเป็นที่รู้จักแพร่หลายและพัฒนาจากเครื่องปั้นดินเผาเพื่อการใช้สอยสู่งานประติมากรรม นำมาซึ่งกิจกรรมในโครงการ “โมคลาน…จากดินสู่ศิลปะ” Mokhalan International Ceramic Workshop 2025 โดยร่วมมือกับวิทยาลัยช่างศิลปนครศรีธรรมราช ซึ่งจัดขึ้นตั้งแต่วันที่ 26 - 30 กรกฏาคม 2568 ณ บริเวณลานด้านหน้าศููนย์การค้าเซนทรัลนครศรี โดยในปีนี้ผู้เข้าร่วมกิจกรรมส่วนใหญ่เป็น ศิลปินที่มีชื่อเสียงด้านเซรามิก ส่วนใหญ่เป็นอาจารย์สอนในสถาบันการศึกษาต่างๆ ทั่วประเทศกว่า 20 แห่ง เครือข่ายศิลปินอิสระ ผู้ประกอบการเซรามิกระดับประเทศ ประมาณ 10 แห่ง พร้อมด้วยศิลปินนานาชาติ 8 ประเทศ โดยการเชิญครูศิลปะจาก 14 จังหวัดในภาคใต้มาร่วมเวิร์กชอปกับศิลปินทั้งชาวไทยและต่างประเทศ รวมทั้งสิ้น 65คน นอกจากนี้ยังมีกิจกรรมย่อยแบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม โดยเปิดโอกาสให้เยาวชนในจังหวัดนครศรีธรรมราชและจังหวัดทางภาคใต้ได้เข้ามาเรียนรู้เทคนิคการปั้นเซรามิกจากศิลปินที่ร่วมกิจกรรมเวิร์กชอปในโครงการอีกด้วย

โดยในวันที่ 26 กรกฏาคม 2568 จะนำศิลปินทั้งหมดลงพื้นที่ สัมผัสชุมชนเรียนรู้วิถีชีวิต ดูเตาเผาและแหล่งดินโมคลาน วันที่ 27 กรกฏาคม 2568 ในช่วงเย็นจะมีพิธีเปิดโครงการ โดยดร.นิภา โสภาสัมฤทธิ์ อธิการบดีสถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ และแสดงผลงานของศิลปิน ที่เข้าร่วมโครงการในปีนี้ วันที่ 28 กรกฏาคม 2568 เป็นกิจกรรมเวิร์กชอปตลอดทั้งวัน ควบคู่ไปกับการบรรยาย นำเสนอผลงานของศิลปินต่างประเทศ วันที่ 29 กรกฏาคม 2568 มีทั้งกิจกรรมเวิร์กชอป และศิลปินสลับสับเปลี่ยนหมุนเวียนกันมาถ่ายทอดให้ความรู้ นอกจากนี้จะมีการสาธิตการเผาเซรามิก เทคนิครากุแบบญี่ปุ่น และสาธิตการขึ้นรูปผลงานด้วยแป้นหมุน โดยศิลปินไทยและต่างชาติตลอดกิจกรรม ทั้งนี้ในวันที่ 30 กรกฏาคม 2568 นอกจากการจัดแสดงนิทรรศการผลงานของศิลปินที่เข้าร่วมโครงการแล้ว ยังมีพิธีปิดโครงการ ที่เซนทรัลนครศรี โดยได้รับเกียรติจากนางเกษร กำเหนิดเพ็ชร ผู้อำนวยการสำนักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัยกระทรวงวัฒนธรรม ให้เกียรติเป็นประธานในพิธีปิด พร้อมทั้งมอบเกียรติบัตรให้แก่ ศิลปินและผู้เข้าร่วมกิจกรรมในปีนี้จำนวนทั้งสิ้น 65 คน

ดังนั้นคุณค่าและความงดงามที่เกิดขึ้นจากกิจกรรมเวิร์กชอปเชิงวิชาการ ในโครงการโมคลาน จากดินสู่ศิลปะ นอกจากจะช่วยสร้างความรู้ความเข้าใจ ในแหล่งเรียนรู้ทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมแล้ว ยังส่งเสริมให้เกิดกระบวนการพัฒนาทางด้านศิลปะและเทคโนโลยี ที่จะนำไปสู่การต่อยอดในเชิงเศรษฐกิจสร้างสรรค์ ซึ่งยังคงคุณค่าของแหล่งดินโมคลาน เพื่อส่งต่อความภาคภูมิใจไปสู่คนรุ่นใหม่ได้ร่วมกันเชิดชูเอกลักษณ์ของความเป็นไทยให้คงอยู่ต่อไป ติดตามความเคลื่อนไหวของกิจกรรมได้ที่ https://www.facebook.com/people/Mokhalan-International-Ceramic-Work-shop…