ใครชอบกินมัน-กินฟักทองต้องอ่าน แพทย์เตือนพฤติกรรมนี้เสี่ยงไขมันพอกตับที่สุด

คนที่ชอบกินมันเทศหรือฟักทองต้องอ่าน แพทย์เตือนว่าพฤติกรรมนี้อาจเป็นภัยเงียบที่ทำร้ายสุขภาพตับโดยไม่รู้ตัว เพราะการกินอาหารเหล่านี้มากเกินไปคือสาเหตุสำคัญที่นำไปสู่ภาวะไขมันพอกตับ ใครชอบกินมัน-กินฟักทองต้องอ่าน แพทย์เตือนพฤติกรรมนี้เสี่ยงไขมันพอกตับที่สุด

นพ.เจษฎ์ บุณยวงศ์วิโรจน์ รองผู้อำนวยการโรงพยาบาลมหาราช นครราชสีมา ได้เผยเคสผู้ป่วยหญิงวัยเกือบ 60 ปี ที่ดูแลสุขภาพอย่างเคร่งครัด เธอไม่อ้วน ไม่กินของมัน ไม่กินของหวาน และไม่ดื่มแอลกอฮอล์เลย แต่กินเพียงแค่ มันเทศนึ่งและฟักทองนึ่งเป็นหลักแทบทุกมื้อ ทั้งเช้า กลางวัน เย็น เรียกว่าเป็น "สายคลีนตัวจริง" ทว่าผลตรวจสุขภาพกลับพบว่าเธอเป็น "ไขมันพอกตับระดับปานกลาง" สร้างความงุนงงให้กับหลายคนว่า "เป็นไปได้อย่างไร?"

ไขมันพอกตับ ไม่ใช่แค่เรื่องของ "คนอ้วน"

เมื่อพูดถึง "ไขมันพอกตับ" (Fatty Liver) หลายคนมักนึกถึงคนอ้วนที่ชอบกินอาหารมันๆ หวานๆ แต่แท้จริงแล้ว คนผอมก็เป็นไขมันพอกตับได้ โดยเฉพาะหากบริโภคอาหารบางชนิดในปริมาณมากเกินไป หรือกินซ้ำเดิมจนร่างกายขาดสมดุล
ภาวะไขมันพอกตับ คือการมีไขมันสะสมในเซลล์ตับเกินกว่า 5% ของน้ำหนักตับ ซึ่งหากมีเล็กน้อย ตับยังคงทำงานได้ปกติ แต่ถ้าไขมันสะสมมากขึ้น จะนำไปสู่ภาวะ ตับอักเสบเรื้อรัง และในระยะยาวอาจกลายเป็น ตับแข็ง จนเพิ่มความเสี่ยงต่อ มะเร็งตับได้
ความเข้าใจผิดที่ว่า "ไม่อ้วนก็ปลอดภัย" นั้นไม่ถูกต้องนัก เพราะกลไกที่ทำให้ไขมันไปสะสมในตับไม่ได้ขึ้นอยู่กับรูปร่างเพียงอย่างเดียว แต่ยังเกี่ยวกับ "การเผาผลาญน้ำตาลและแป้ง" ของร่างกายด้วย

ทำไม "มันเทศ-ฟักทอง" ถึงเป็นสาเหตุของไขมันพอกตับ?

หลายคนอาจสงสัยว่า ทำไมมันเทศและฟักทอง ซึ่งถูกมองว่าเป็นอาหารสุขภาพที่ดี มีไฟเบอร์สูง วิตามินมาก แถมไม่ทอด ไม่มัน ไม่หวานจัด ถึงทำให้เกิดไขมันพอกตับได้?

คำตอบคือ ทั้งมันเทศและฟักทองจัดเป็น "แป้งที่มีดัชนีน้ำตาล (GI) ค่อนข้างสูง"

• มันเทศ: มีค่า GI อยู่ราว 60-80 (ขึ้นอยู่กับพันธุ์และวิธีปรุง)
• ฟักทอง: มีค่า GI ราว 65-75

เมื่อเรากินอาหารเหล่านี้เข้าไป ร่างกายจะย่อยแป้งเป็น "กลูโคส" ค่อนข้างเร็ว ทำให้น้ำตาลในเลือดพุ่งสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว เมื่อน้ำตาลสูง ตับอ่อนจะหลั่งอินซูลินออกมา อินซูลินจะสั่งให้เซลล์เก็บพลังงานส่วนเกินไว้ ซึ่งหากร่างกายใช้พลังงานเหล่านี้ไม่หมด ตับก็จะเปลี่ยนน้ำตาลส่วนเกินให้เป็น "ไขมัน" แล้วสะสมไว้ในตับนั่นเอง

จุดพลาดของ "สายคลีน" ที่ไม่รู้ตัว

กรณีของผู้หญิงวัย 60 ปีนี้ ไม่ได้ผิดที่เลือกอาหารสุขภาพ แต่พลาดตรงจุดสำคัญเหล่านี้

1. กินซ้ำมากเกินไป: การกินอาหารเพียง 2-3 อย่างแทบทุกมื้อ ทำให้ร่างกายไม่ได้รับสารอาหารที่หลากหลายและครบถ้วน แถมตับยังต้องรับภาระในการเผาผลาญแป้งแบบเดิมๆ ซ้ำๆ

2. ขาดความสมดุลของโปรตีนและผัก: มันเทศกับฟักทองเป็นแหล่งแป้งที่ดี แต่ขาดการเสริมโปรตีน (เช่น ปลา, ไข่, เต้าหู้) และผักใบเขียว ที่จะช่วยชะลอการดูดซึมน้ำตาล และให้สารอาหารที่จำเป็นอื่น ๆ

3. อายุและการเผาผลาญ: เมื่ออายุใกล้ 60 ระบบเผาผลาญของร่างกายจะช้าลง ฮอร์โมนเปลี่ยนแปลง และอาจเกิดภาวะดื้ออินซูลิน ทำให้ตับสะสมไขมันได้ง่ายกว่าเดิม

4. เข้าใจผิดเรื่องสุขภาพ: การคิดว่า "ไม่อ้วน ไม่กินมัน ไม่กินหวานจัด" จะรอดพ้นจากโรค ถือเป็นความเข้าใจที่คลาดเคลื่อน เพราะการกินอาหารจำพวกแป้งมากเกินไป ก็สามารถสร้างปัญหาให้ร่างกายได้ไม่ต่างกัน

กินอย่างไรให้ปลอดภัยและดีต่อสุขภาพ?

ข่าวนี้ไม่ได้หมายความว่า "ห้ามกินมันเทศกับฟักทอง" เพราะจริงๆ แล้วอาหารทั้งสองชนิดมีประโยชน์มาก มีไฟเบอร์สูง และเป็นคาร์โบไฮเดรตที่ดีกว่าขนมปังขาวหรือข้าวขาวด้วยซ้ำ แต่กุญแจสำคัญคือ "ความพอดีและความหลากหลาย"

• กินให้หลากหลาย: อย่าจำกัดอาหารเพียง 1-2 อย่าง ให้เลือกกินอาหารที่หลากหลายในแต่ละมื้อ
• เพิ่มโปรตีน: เสริมโปรตีน เช่น ปลา, ไข่, เต้าหู้, ถั่ว เข้าไปในมื้ออาหาร เพื่อช่วยชะลอการดูดซึมน้ำตาล
• เสริมผักใบเขียว: กินผักใบเขียวให้มากขึ้น เพื่อเพิ่มไฟเบอร์และสารต้านอนุมูลอิสระ
• ออกกำลังกายสม่ำเสมอ: ช่วยให้ร่างกายใช้พลังงานจากแป้งที่กินเข้าไป ไม่ปล่อยให้ตับต้องสะสมเป็นไขมัน
• ตรวจสุขภาพประจำปี: โดยเฉพาะการอัลตราซาวนด์ตับและตรวจค่าเอนไซม์ตับ เพื่อเฝ้าระวังสุขภาพตับอย่างใกล้ชิด

สรุปแล้ว การดูแลสุขภาพที่ดีไม่ได้หมายถึงการกินแบบเคร่งครัดสุดโต่ง แต่คือการกินอย่าง "สมดุลและยืดหยุ่น" สามารถกินมันเทศหรือฟักทองได้ แต่ไม่ควรเป็นอาหารหลักทุกมื้อ เพราะสุขภาพที่ดีคือการ "ทำได้เรื่อยๆ แบบสมดุล" ไม่ใช่ "ทำดีที่สุดแบบสุดโต่ง"