สีจิ้นผิงผูกสัมพันธ์ฉันเพื่อนบ้านกับมิตรสหาย ‘องค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้’ อย่างไร
× กรุณาติดต่อทีมงานเพื่อดาวน์โหลดคลิป
ปักกิ่ง, 29 ส.ค. (ซินหัว) — วันที่ 15 ก.ค. 2025 สีจิ้นผิง ประธานาธิบดีจีน ได้รับรองคณะนักการทูตระดับสูงและเหล่าหัวหน้าหน่วยงานถาวรขององค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ (SCO) ที่ห้องโถงฝูเจี้ยนอันใหญ่โตโอ่อ่าของอาคารมหาศาลาประชาชน ณ ใจกลางกรุงปักกิ่ง
“จีนให้ความสำคัญกับองค์การฯ ในการทูตประเทศเพื่อนบ้านเสมอมา และมุ่งมั่นจะทำให้องค์การฯ มีความสำคัญและความแข็งแกร่งยิ่งขึ้น” สีจิ้นผิงกล่าวย้ำในการประชุมร่วมกับแขกผู้มาเยือน ซึ่งคำมั่นนี้สะท้อนความพยายามต่อเนื่องนานหลายปีของจีนที่ส่งเสริมการเป็นเพื่อนบ้านฉันมิตรแห่งสันติสุขและการพัฒนาบนเวทีองค์การฯ
นโยบายประเทศเพื่อนบ้านของจีนตามที่สีจิ้นผิงเคยแจกแจงระหว่างเดินทางเยือนกรุงอัสตานาของคาซัคสถานเมื่อเดือนมิถุนายนนั้นเน้นย้ำความเชื่อมั่นเต็มเปี่ยมในการเป็นเพื่อนบ้านที่เป็นมิตร มั่นคงปลอดภัย และเจริญรุ่งเรือง รวมถึงการอุทิศเพื่อสัมพันธไมตรี ความจริงใจ ผลประโยชน์ซึ่งกันและกัน และความครอบคลุมทั่วถึง
อีกไม่กี่วันข้างหน้า สีจิ้นผิงจะเป็นเจ้าภาพจัดการประชุมสุดยอดองค์การฯ ประจำปี 2025 ในเมืองท่าเทียนจินทางตอนเหนือของจีน ที่ซึ่งสีจิ้นผิงและเพื่อนพ้องผู้นำองค์การฯ จะกำหนดยุทธศาสตร์เพื่อส่งเสริมความมั่นคงและความมั่งคั่งระดับภูมิภาคยิ่งขึ้น รวมถึงเดินหน้าการสร้างประชาคมองค์การฯ ที่มีอนาคตร่วมกันอย่างใกล้ชิดกันยิ่งขึ้น
สายสัมพันธ์การเป็นเพื่อนบ้านและหุ้นส่วนที่ดี
สีจิ้นผิงได้เดินทางเยือนต่างประเทศสามครั้งแล้วในปี 2025 ซึ่งสองจุดหมายปลายทาง ได้แก่ รัสเซียและคาซัคสถาน ต่างเป็นประเทศสมาชิกองค์การฯ
ตอนเดินทางถึงท่าอากาศยานในกรุงอัสตานาเมื่อเดือนมิถุนายนเพื่อร่วมการประชุมสุดยอดจีน-เอเชียกลาง ครั้งที่ 2 สีจิ้นผิงได้รับการต้อนรับอย่างอบอุ่นจากเพื่อนเก่าอย่างคาสซิม โจมาร์ต โตกาเยฟ ประธานาธิบดีคาซัคสถาน ซึ่งนี่เป็นการเยือนคาซัคสถานครั้งที่ 6 ของสีจิ้นผิงนับตั้งแต่ดำรงตำแหน่งประธานาธิบดีจีน
การประชุมสุดยอดจีน-เอเชียกลางนั้นมุ่งผูกสายสัมพันธ์ของจีนกับเหล่าประเทศเพื่อนบ้านที่ไร้ทางออกสู่ทะเลตามแนวเส้นทางสายไหมโบราณ
“สุภาษิตของเอเชียกลางเปรียบเปรยความสามัคคีปรองดองและความเป็นหนึ่งเดียวกันเป็นความสุขและความร่ำรวย” สีจิ้นผิงกล่าวที่การประชุมฯ “จีนปรารถนาดีกับประเทศเพื่อนบ้านเสมอ”
จีนเป็นหนึ่งในประเทศที่มีเพื่อนบ้านมากที่สุดในโลก การส่งเสริมความเป็นหุ้นส่วนกับประเทศเพื่อนบ้านอย่างใกล้ชิดกันยิ่งขึ้นตลอดหลายทศวรรษที่ผันผ่านจึงเป็นรากฐานในแผนผังนโยบายต่างประเทศของรัฐบาลจีน โดยสีจิ้นผิงให้ความสนใจเป็นพิเศษกับการเป็นเพื่อนบ้านที่สุขสงบและเป็นมิตร
ย้อนกลับไปปี 2013 ตอนสีจิ้นผิงได้รับเลือกตั้งเป็นผู้นำประเทศจีนครั้งแรก สีจิ้นผิงผลักดันหลักการ “สัมพันธไมตรี ความจริงใจ ผลประโยชน์ซึ่งกันและกัน และความครอบคลุมทั่วถึง” ที่การประชุมการทูตประเทศเพื่อนบ้านของจีน ซึ่งเป็นการประชุมการทูตประเทศเพื่อนบ้านครั้งแรกนับตั้งแต่ก่อตั้งสาธารณรัฐประชาชนจีน (PRC) ในปี 1949
ณ การประชุมส่วนกลางว่าด้วยการปฏิบัติงานเกี่ยวกับกลุ่มประเทศเพื่อนบ้านในกรุงปักกิ่งเมื่อเดือนเมษายน สีจิ้นผิงเรียกร้องการสร้างประชาคมที่มีอนาคตร่วมกันกับกลุ่มประเทศเพื่อนบ้าน
การเป็นเพื่อนบ้านที่ดีเป็นหัวข้อในวาระการประชุมของสีจิ้นผิงบนเวทีองค์การฯ เสมอมา โดยตอนเปิดตัวบนเวทีองค์การฯ ที่การประชุมสุดยอดบิชเคกในปี 2013 สีจิ้นผิงเสนอให้ดำเนินการตามสนธิสัญญาการเป็นเพื่อนบ้านที่ดี มิตรภาพ และความร่วมมือระหว่างประเทศสมาชิกองค์การฯ ในระยะยาว โดยสีจิ้นผิงกล่าวว่าทั้งสนธิสัญญาฯ และกฎบัตรองค์การฯ เป็นสองเอกสารที่ “วางหลักการและคำชี้แนะแก่ประเทศสมาชิกองค์การฯ ในการปฏิบัติงาน”
หลายปีต่อมา ผู้นำจีนเสนอแผนปฏิบัติการ ปี 2018-2022 เพื่อดำเนินการตามสนธิสัญญาการเป็นเพื่อนบ้านที่ดีขององค์การฯ และผลักดันการรับรองสนธิสัญญานี้ที่การประชุมสุดยอดชิงเต่าในปี 2018 ซึ่งเป็นครั้งแรกที่สีจิ้นผิงเป็นเจ้าภาพจัดการประชุมสุดยอดองค์การฯ ในจีน โดยมีการรับรองแผนรวม ปี 2023-2027 ว่าด้วยการดำเนินการตามสนธิสัญญานี้ในปี 2022 ที่เมืองซามาร์กันด์ของอุซเบกิสถาน
องค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ ซึ่งไม่ได้เกี่ยวข้องกับพันธมิตรหรือมุ่งเป้าไปที่ผู้อื่น โอบรับการเปิดกว้างและความครอบคลุมทั่วถึง สีจิ้นผิงเปรียบเปรยว่าองค์การฯ เป็นเหมือน “ครอบครัวใหญ่” และจีนได้กระชับสายสัมพันธ์กับกลุ่มสมาชิกผู้ก่อตั้งองค์การฯ และหุ้นส่วนใหม่ตลอดหลายปีที่ผ่านมา โดยองค์การฯ ภายใต้แนวทางตามจิตวิญญาณเซี่ยงไฮ้ (Shanghai Spirit) ซึ่งเน้นย้ำความไว้วางใจซึ่งกันและกัน ผลประโยชน์ซึ่งกันและกัน ความเสมอภาค การปรึกษาหารือ การเคารพอารยธรรมที่แตกต่าง และการแสวงหาการพัฒนาร่วมกัน ได้เติบโตกลายเป็นองค์กรระดับภูมิภาคที่มีความครอบคลุม พร้อมด้วยความครอบคลุมทางภูมิศาสตร์และประชากรในวงกว้างมากที่สุดในโลก ประกอบด้วยประเทศสมาชิก 10 แห่ง ประเทศผู้สังเกตการณ์ 2 แห่ง และคู่เจรจา 14 ราย
เบลารุสกลายเป็นสมาชิกลำดับที่ 10 ขององค์การฯ อย่างเป็นทางการ ณ การประชุมสุดยอดอัสตานาในปี 2024 และเมื่อเดือนมิถุนายน สีจิ้นผิงได้รับรองอเล็กซานเดอร์ ลูคาเชนโก ประธานาธิบดีเบลารุส ที่อาคารจงหนานไห่ในกรุงปักกิ่ง ซึ่งลูคาเชนโกกล่าวกับสีจิ้นผิงระหว่างการเยือนจีนว่าเขารู้สึกถึงมิตรภาพอันลึกซึ้งจากฝ่ายจีนอย่างแท้จริง
นี่เป็นเพียงหนึ่งตัวอย่างการแลกเปลี่ยนของสีจิ้นผิงกับเพื่อนพ้องผู้นำองค์การฯ โดยตั้งแต่ปี 2023 สีจิ้นผิงพบปะกับคณะผู้นำประเทศสมาชิกองค์การฯ หลายสิบครั้ง ทั้งที่การพบปะนอกรอบการประชุมสุดยอดองค์การฯ ที่การรวมตัวระดับพหุภาคีอื่นๆ หรือระหว่างการเยือนจีน ซึ่งปฏิสัมพันธ์ระดับสูงเหล่านี้ไม่เพียงเสริมสร้างการประสานงานภายในองค์การฯ แต่ยังช่วยสร้างความเข้าอกเข้าใจส่วนบุคคลอย่างใกล้ชิดกันยิ่งขึ้นในหมู่ผู้นำองค์การฯ ด้วย
“ปฏิสัมพันธ์ที่ใกล้ชิดกันยิ่งขึ้นก่อให้เกิดความสนิทสนมดังเช่นญาติมิตร” สีจิ้นผิงเคยกล่าวไว้
บ้านแห่งสันติภาพหลังเดียวกัน
กระจกสีน้ำเงินของด้านนอกพระราชวังอิสรภาพสะท้อนแสงอาทิตย์เรืองรอง ยามคณะผู้นำองค์การฯ เดินทางถึงกรุงอัสตานาเมื่อเดือนกรกฎาคม 2024 เพื่อร่วมการประชุมประจำปี โดยสุนทรพจน์ของสีจิ้นผิงที่การประชุม “เอสซีโอ พลัส” (SCO Plus) ครั้งแรกขององค์การฯ สีจิ้นผิงเรียกร้องการสร้างบ้านหลังสวยงามยิ่งขึ้นขององค์การฯ ซึ่งมีการสร้าง “บ้านแห่งสันติภาพและความสงบสุขหลังเดียวกัน” เป็นหนึ่งในห้าพันธกิจสำคัญ
องค์การฯ เกิดขึ้นเมื่อมากกว่าสองทศวรรษก่อน ตอนความท้าทายด้านความมั่นคงจากการก่อการร้าย การแบ่งแยกดินแดน และความรุนแรงสุดโต่ง ซึ่งเป็น “สามพลังชั่วร้าย” กำลังเป็นภัยคุกคามอันตรายในเอเชียกลางและพื้นที่ประเทศเพื่อนบ้าน โดยองค์การฯ ซึ่งก่อตั้งปี 2001 ยังคงวางการปกปักรักษาความมั่นคงในภูมิภาคเป็นหลักสำคัญของการทำงานร่วมกัน
“ความมั่นคงเป็นเงื่อนไขเบื้องต้นสำหรับการพัฒนาประเทศชาติ และความปลอดภัยเป็นเส้นชีวิตสำหรับความสุขของประชาชน” สีจิ้นผิงกล่าวในกรุงอัสตานา
นับเป็นเวลาหลายปีแล้วที่ผู้นำจีนได้สนับสนุนการเสริมสร้างความร่วมมือด้านความมั่นคงเพื่อสร้างแนวป้องกันประเทศสำหรับสมาชิกองค์การฯ โดยที่การประชุมสุดยอดองค์การฯ ในกรุงดูชานเบเมื่อปี 2014 สีจิ้นผิงเสนอให้เจรจาและลงนามอนุสัญญาองค์การฯ ว่าด้วยการต่อต้านความรุนแรงสุดโต่ง ซึ่งประเทศสมาชิกได้ลงนามอนุสัญญาดังกล่าวในกรุงอัสตานาเมื่อปี 2017
นอกจากนั้นผู้นำจีนได้สนับสนุนองค์การฯ ต่อสู้กับการลักลอบค้ายาเสพติด อาชญากรรมเชิงองค์กร และการก่อการร้ายทางไซเบอร์ ซึ่งส่งผลให้เกิดความสำเร็จอันโดดเด่น
องค์การฯ จัดปฏิบัติการปราบปรามยาเสพติดเป็นประจำ และขยายระยะเวลาของยุทธศาสตร์การปราบปรามยาเสพติดเป็นเวลา 5 ปี ซึ่งพัฒนาการล่าสุดคือสมาชิกองค์การฯ ดำเนินปฏิบัติการปราบปรามยาเสพติด “เว็บ” (Web) เมื่อต้นเดือนสิงหาคม โดยจีนเป็นประธานสำนักงานใหญ่การประสานงาน และปฏิบัติการดังกล่าวจับยึดยาเสพติดเกือบ 10 ตัน และจัดการอาชญากรรมเกี่ยวกับการลักลอบค้ายาเสพติดผิดกฎหมาย 1,151 รายการ
นอกจากองค์การฯ ผู้นำจีนยังแสวงหาการเดินหน้าความมั่นคงร่วมกันในภูมิภาคผ่านช่องทางความร่วมมืออื่นๆ โดยระบุว่า “วิสัยทัศน์ของความสามัคคีปรองดองและการดำรงอยู่ร่วมกันอย่างสันติเป็นรากฐานการทูตประเทศเพื่อนบ้านของจีน”
ณ การประชุมสุดยอดเซี่ยงไฮ้ ปี 2014 ว่าด้วยการประชุมมาตรการสร้างปฏิสัมพันธ์และความเชื่อมั่นในเอเชีย สีจิ้นผิงเสนอวิสัยทัศน์ความมั่นคงร่วมกันที่มีความครอบคลุมรอบด้าน ความร่วมมือ และความยั่งยืน ส่วน ณ การประชุมเอเชียโป๋อ๋าวประจำปี 2022 สีจิ้นผิงเสนอแผนริเริ่มความมั่นคงระดับโลก (GSI) ซึ่งรัฐบาลจีนยกเป็นผลิตภัณฑ์สาธารณะที่เดินหน้าการกำกับดูแลความมั่นคงระดับโลก
“สำหรับการยกระดับความมั่นคงในเอเชียกลางภายใต้กรอบองค์การฯ จีนมีบทบาทนำที่สำคัญอย่างมิต้องสงสัย” อาซามัต เซย์ตอฟ นักวิชาการประจำมหาวิทยาลัยเศรษฐกิจและการทูตโลกของอุซเบกิสถานกล่าว “แผนริเริ่มของจีนมีส่วนส่งเสริมการเสริมสร้างเสถียรภาพ การพัฒนาเศรษฐกิจ และการลดภัยคุกคามความมั่นคงในภูมิภาค”
ปัจจุบันที่โลกเชื่อมต่อถึงกัน สันติภาพยังคงเปราะบางท่ามกลางความตึงเครียดระดับภูมิภาคและสภาพแวดล้อมความมั่นคงที่ไม่แน่นอน ขณะปี 2025 ตรงกับวาระครบรอบ 80 ปี ชัยชนะในสงครามต่อต้านลัทธิฟาสซิสต์โลกหรือสงครามโลกครั้งที่ 2 และเมื่อเดือนพฤษภาคมสีจิ้นผิงได้เดินทางเยือนกรุงมอสโกและเข้าร่วมพิธีสวนสนาม ณ จัตุรัสแดง
ครั้งหนึ่งสีจิ้นผิงกล่าวว่าไม่ควรลืมเลือนบทเรียนความเจ็บปวดของสงคราม โดยตอนปี 2015 ซึ่งตรงกับวาระครบรอบ 70 ปี การสิ้นสุดสงครามต่อต้านลัทธิฟาสซิสต์โลก สีจิ้นผิงกล่าวที่การประชุมสุดยอดองค์การฯ ในเมืองอูฟาของรัสเซียว่าประเทศสมาชิกองค์การฯ ทั้งหมดเผชิญการเสียเลือดเสียเนื้อระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2 และมีส่วนส่งเสริมชัยชนะสุดท้ายด้วยความเสียสละใหญ่หลวง โดยสีจิ้นผิงและเพื่อนพ้องผู้นำองค์การฯ ได้เรียกร้องการพัฒนาอย่างสันติและความก้าวหน้าของทุกชาติผ่านแถลงการณ์ร่วมจากการประชุมดังกล่าว
“มีเพียงสภาพแวดล้อมที่สุขสงบเท่านั้นที่จะช่วยให้เราสามารถพัฒนาตนเองอย่างผ่อนคลายสบายใจ” สีจิ้นผิงเคยแสดงความคิดเห็นไว้
ดอกผลแห่งความเจริญรุ่งเรือง
ตอนจีนดำรงตำแหน่งประธานหมุนเวียนขององค์การฯ ต่อจากคาซัคสถานเมื่อปี 2024 สีจิ้นผิงเสนอให้ที่ประชุมเอสซีโอ พลัส กำหนดให้ปี 2025 เป็นปีแห่งการพัฒนาที่ยั่งยืน (Year of Sustainable Development)
ช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา สีจิ้นผิงได้เน้นย้ำการกระตุ้นการพัฒนาที่ยั่งยืนขององค์การฯ ผ่านแผนริเริ่มและโครงการความร่วมมือต่างๆ โดยสีจิ้นผิงมองว่า “การพัฒนาที่แท้จริงคือการพัฒนาเพื่อทุกคน และการพัฒนาที่ดีคือการพัฒนาที่ยั่งยืน”
ณ การประชุมสุดยอดองค์การฯ ในกรุงบิชเคกเมื่อปี 2019 สีจิ้นผิงประกาศแผนริเริ่มเพื่อจัดตั้งฐานสาธิตการแลกเปลี่ยนและอบรมเทคโนโลยีการเกษตรแห่งองค์การฯ ในมณฑลส่านซีของจีน ซึ่งเป็นการดำเนินงานอันเป็นรูปธรรมเพื่อทำให้องค์การฯ เป็นตัวอย่างของความร่วมมือที่ได้ประโยชน์ซึ่งกันและกัน
ฐานสาธิตดังกล่าวขององค์การฯ ซึ่งเปิดตัวในปีถัดมาที่เมืองหยางหลิง ได้กลายเป็นศูนย์กลางการค้า การอบรมผู้มีความรู้ความสามารถ และการแลกเปลี่ยนเทคโนโลยี โดยฐานสาธิตแห่งนี้อบรมเจ้าหน้าที่การเกษตรและช่างเทคนิคจากประเทศสมาชิกองค์การฯ และประเทศกำลังพัฒนามากกว่า 2,000 คน ซึ่งช่วยกระตุ้นความพยายามลดความยากจนในประเทศเหล่านี้
ตอนการประชุมการลดความยากจนและการพัฒนาที่ยั่งยืนขององค์การฯ ในเมืองซีอันของมณฑลส่านซีเมื่อเดือนพฤษภาคม สีจิ้นผิงส่งจดหมายแสดงความยินดีถึงการประชุมดังกล่าว ซึ่งคณะผู้แทนประเทศองค์การฯ ที่เข้าร่วมการประชุมกล่าวว่าจดหมายฉบับนี้สะท้อนความมุ่งมั่นของจีนในการร่วมสร้างโลกที่สวยงามและเป็นอิสระจากความยากจนกับทุกฝ่าย
ขณะเดียวกันสีจิ้นผิงได้บูรณาการแผนริเริ่มการพัฒนาที่เคยเสนอ เช่น แผนริเริ่มหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทาง (BRI) เข้ากับยุทธศาสตร์การเติบโตของประเทศสมาชิกองค์การฯ
โครงการทางรถไฟสายจีน-คีร์กีซสถาน-อุซเบกิสถาน ซึ่งเริ่มต้นดำเนินงานอย่างเป็นทางการเมื่อปลายปี 2024 ในคีร์กีซสถาน ถือเป็นตัวอย่างความร่วมมือหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทางที่มีคุณภาพสูงในหมู่ประเทศสมาชิกองค์การฯ โดยทางรถไฟสายดังกล่าวที่สีจิ้นผิงและสองผู้นำประเทศเอเชียกลางส่งเสริมเป็นการส่วนตัวจะกลายเป็นระเบียงยุทธศาสตร์เชื่อมต่อจีนกับเอเชียกลาง ส่งเสริมการเชื่อมต่อและการค้าในภูมิภาค รวมถึงเสริมสร้างการแลกเปลี่ยนระหว่างประชาชน
การค้าระหว่างจีนกับประเทศสมาชิกองค์การฯ ประเทศผู้สังเกตการณ์ และหุ้นส่วนเจรจาพุ่งสูงเป็นประวัติการณ์ถึง 8.9 แสนล้านดอลลาร์สหรัฐ (ราว 28.74 ล้านล้านบาท) ในปี 2024 คิดเป็นราวร้อยละ 14.4 ของการค้าระหว่างประเทศทั้งหมดของจีน
“ความพยายามของจีนในการสร้างประชาคมที่มีอนาคตร่วมกันกับกลุ่มประเทศเพื่อนบ้านนั้นไม่เพียงเป็นแนวคิดเชิงปรัชญา แต่ยังเป็นแผนงานพัฒนาหลากมิติที่ยั่งยืนบนพื้นฐานของการเคารพซึ่งกันและกัน” เซริก กอร์ซุมบาเยฟ หัวหน้าบรรณาธิการหนังสือพิมพ์เดโลวอยของคาซัคสถานกล่าว
กอร์ซุมบาเยฟกล่าวว่าวิสัยทัศน์ของสีจิ้นผิงเป็นดังแผนงานบ่มเพาะความร่วมมือองค์การฯ ที่ใกล้ชิดกันยิ่งขึ้น โดยยามเผชิญความปั่นป่วนวุ่นวายทั่วโลกและการเปลี่ยนแปลงลึกซึ้งในภูมิทัศน์ระหว่างประเทศ การเสริมสร้างสายสัมพันธ์กับประเทศเพื่อนบ้านจะเปิดโอกาสใหม่สำหรับการเดินหน้าความเจริญรุ่งเรืองในภูมิภาคและส่งเสริมโลกที่ยุติธรรมและเป็นธรรมยิ่งขึ้น ซึ่งองค์การฯ มีบทบาทนำร่องในเรื่องนี้อย่างมิต้องสงสัย