‘ยานอนหลับ-ยาคลายเครียด’ ใช้กันอย่างไร?
วันนี้ “เดลินิวส์” นำบทความจากเพจคณะแพทย์ศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล นิตยสารวาไรตี้ เพื่อสุขภาพ @Rama โดย ภญ.นันทพร เล็กพิทยา งานเภสัชกรรมคลินิก ฝ่ายเภสัชกรรม คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล ได้กล่าวถึง “ยานอนหลับ ยาคลายเครียด” คือ ยาที่ออกฤทธิ์ให้นอนหลับช่วยบรรเทาอาการเครียดและวิตกกังวล ซึ่งทำให้ผู้มีปัญหาในการนอน สามารถนอนหลับได้อย่างสนิท ตัวอย่างยา เช่น Benzodiazepine, Z-drug, w and analog, Sedating Antihistamine, Tricyclic antidepressant เป็นต้น
แนวทางการใช้ “ยานอนหลับ-ยาคลายเครียด”
โดยการรักษาภาวะนอนไม่หลับที่มีประสิทธิภาพ ควรเป็นการใช้ยารักษาควบคู่ไปกับการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม โดยการใช้ยานอนหลับควรพิจารณาถึงลักษณะการนอนไม่หลับ เช่น • ผู้ป่วยที่นอนหลับยาก ควรใช้ยาที่ออกฤทธิ์เร็ว และออกฤทธิ์ระยะสั้น • ผู้ป่วยที่มีปัญหาตื่นกลางดึกแล้วไม่สามารถหลับต่อได้ ควรใช้ยาที่ออกฤทธิ์ยาว เพื่อครอบคลุมเวลานอนหลับได้
วิธีการใช้ยาที่ถูกต้อง
1. ใช้ยาตามที่แพทย์สั่งอย่างเคร่งครัด ไม่ปรับขนาดยาเอง
2. ควรใช้เฉพาะเมื่อมีอาการ ไม่ควรรับประทานทุกวัน
3. การหยุดยาต้องลดยาลงอย่างช้า ๆ เพื่อลดโอกาสการนอนไม่หลับซ้ำ
ทำไมไม่ควรรับประทานยาเอง
ยานอนหลับส่วนมากมีฤทธิ์กดประสาท เพื่อช่วยในการนอนหลับ เช่น benzodiazepine มีผลข้างเคียงที่สำคัญคือ ง่วงซึม อาจก่อให้เกิดอุบัติเหตุได้ หากรับประทานเกินขนาด อาจกดการหายใจขณะหลับได้ นอกจากนี้การใช้ยาบ่อยเกินไปอาจนำไปสู่การติดยา หากไม่ได้ยากลุ่มนี้อาจส่งผลให้อาการแปรปรวนได้
นอกจากนี้การใช้ยานอนหลับในผู้ป่วยกลุ่มเฉพาะ จำเป็นต้องปรึกษาแพทย์ เนื่องจากอาจทำให้เกิดภาวะไม่พึงประสงค์ เช่น ผู้ป่วยโรคตับ โรคไต ยานอนหลับจะออกฤทธิ์มากกว่าคนปกติ, ผู้หญิงตั้งครรภ์, หญิงให้นมบุตร เป็นต้น
ข้อระมัดระวังในการใช้ยากลุ่มนี้
1. ไม่ควรดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ร่วมกับการใช้ยา benzodiazepine เนื่องจากแอลกอฮอล์จะไปเสริมฤทธิ์ของยา ทำให้ฤทธิ์ง่วงซึม และทำให้การรับรู้ลดลง
2. หากใช้ยากลุ่ม benzodiazepine ร่วมกับ ยากลุ่ม opioid จะทำให้ง่วงซึม เสี่ยงกดการหายใจมากขึ้นได้ ซึ่งอาจเกิดอันตรายถึงชีวิตได้