มอบโฉนดชุมชนรายแปลงให้ชาวบ้านห้วยหินลาดใน "อบต." พร้อมออกข้อบัญญัติหนุน

วันที่ 27 สิงหาคม 2568 ที่โรงเรียนบ้านห้วยหินลาดใน อ.เวียงป่าเป้า จ.เชียงราย นายประเสริฐ จิตต์พลีชีพ รองผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงราย ได้เดินทางมามอบทะเบียนที่ดินรายแปลง(โฉนดชุมชนรายแปลง) ให้กับชุมชนบ้านห้วยหินลาดใน

นายชัยธวัช จอมติ ประธานคณะกรรมการจัดการที่ดินบ้านห้วยหินลาดใน กล่าวว่าที่ใช้คำว่าทะเบียนที่ดินรายแปลงนั้น ไม่ได้หมายความว่าเป็นที่ดินของปัจเจกชน แต่เป็นสิทธิในที่ดินของชุมชนที่แบ่งแยกให้แต่ละครอบครัวใช้ทำมาหากิน และมีกติกาที่ชุมชนร่วมกันกำหนดคอยกำกับ เช่น ไม่สามารถซื้อขายได้ ไม่บุกรุกพื้นที่อื่นเพิ่ม ซึ่งเจ้าหน้าที่ทางการก็จะได้เกิดความมั่นใจในการดูแลป่าของชุมชน

“เป็นการย้ำเรื่องของสิทธิในการใช้ที่ดิน เราอยากให้เกิดการปฏิรูปและบริหารจัดการโดยการมีส่วนร่วมระหว่างชุมชนกับหน่วยงานภาครัฐ ชาวบ้านไม่ได้ต้องการเอกสารสิทธิที่ดินเป็นของตัวเอง เพียงแต่อยากมีความมั่นคง ไม่มีการเข้ามารบกวน” นายชัยธวัช กล่าว

ประธานคณะกรรมการจัดการที่ดินบ้านห้วยหินลาดในกล่าวว่า ถึงแม้ในช่องทางทางกฎหมายยังไม่ได้รับการรับรอง แต่เราก็พยายามให้หน่วยงานราชการมาร่วมเป็นสักขีพยานว่า คณะกรรมการ อบต.หรือผู้ใหญ่บ้านและเจ้าของที่ดินรับรองการทำข้อมูลทะเบียนที่ดินซึ่งเป็นการกำหนดรายละเอียดในพื้นที่ที่ใช้ประโยชน์ทั้งหมดแล้วแบ่งที่ดินแต่ละประเภท ไร่หมุนเวียน ที่ดินสาธารณประโยชน์

“เรามีกรอบกฎกติกาที่ชุมชนร่วมกันร่าง มีคณะกรรมการชุดหนึ่งเพื่อดูแลรักษา เรามีกระบวนการสร้างความร่วมมือกับหน่วยงานรัฐ อันดับแรกเริ่มต้นที่ท้องถิ่นก่อนคืออบต.(องค์การบริหารส่วนตำบล) ซึ่งอาจมีการออกข้อบัญญัติ เราจับมือกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เช่น กรมป่าไม้ ที่ดูแลป่าสงวนแห่งชาติ เพื่อแจ้งว่ามีที่ดินแปลงไหนบ้างซึ่งเป็นที่ดินดั้งเดิมและชาวบ้านใช้ทำกิน ผมเชื่อว่าหากยึดถือในแนวทางนี้จะเป็นการแก้ปัญหาอย่างยั่งยืน เป็นการมองที่ดินคือชีวิต ไม่ใช่สินค้าที่นำไปซื้อขายกัน” นายชัยธวัช กล่าว

นายสราวุธ ชัยนาม นายก อบต.บ้านโป่ง อ.เวียงป่าเป้า กล่าวว่า การขึ้นทะเบียนประวัติการใช้ที่ดินรายแปลงเป็นประโยชน์สำหรับชุมชนซึ่ง อบต.ยินดีให้การสนับสนุนและจะเกี่ยวกับการเก็บภาษี เพราะทุกวันนี้ที่เก็บภาษีคือเฉพาะที่ชาวบ้านเอาไปขึ้นทะเบียนเกษตรกร ดังนั้นการขึ้นทะเบียนประวัติการใช้ที่ดินช่วยเพิ่มความสะดวกในการบริหารจัดการที่ดินมากขึ้น และช่วยป้องกันการบุกรุกด้วย

“ชาวบ้านทำไร่หมุนเวียน พอหมุนกลับไปใช้แปลงที่ปล่อยให้ธรรมชาติฟื้นฟู เขาก็หาว่าชาวบ้านบุก แต่เมื่อเราทำทะเบียนประวัติไว้ชัดเจนแบบนี้ก็ได้สบายใจกันทั้งสองฝ่าย ที่สำคัญช่วยป้องกันปัญหาบุกรุกใหม่ได้ด้วย”นายก อบต.บ้านโป่ง กล่าว

ทั้งนี้ยังได้มีการจัดเสวนาเรื่องการปรับตัวชุมชนอยู่กับป่าหลัง พรบ.ชาติพันธุ์ โดยนายชัยประเสริฐ โพคะ ผู้อาวุโสชาวปกาเกอะญอบ้านห้วยหินลาดในกล่าวว่า ทำอย่างไรให้ป่าอยู่กับเรา เพื่อสร้างความมั่นคงทางอาหาร โดยเมื่อปีที่แล้วธรรมชาติให้เราเรียนรู้เพิ่มเติมว่าอยู่กันอย่างไร ทั้งนี้บ้านห้วยหินลาดในอยู่กันแบบมีส่วนร่วมและเป็นมิตรกับทุกคน หลายประเด็นที่เขียนกฎหมายผิด ไม่ใช่วิถีชาวบ้านผิด เช่น การทำไร่หมุนเวียน ทั้งที่ดิน น้ำและป่าไม่เสีย แต่ถูกมองว่าผิดเพราะกฎหมายผิด จึงควรแก้กฎหมายก่อน

นายณัฏฐ์วัฒน์ เสนาะพรไพร รองประธานเครือข่ายกะเหรี่ยงวัฒนธรรมและสิ่งแวดล้อม กล่าวว่า เรื่องความร่วมมือต้องเชื่อมโยงกันระหว่างเรื่องของกฎหมายและวิถีชีวิตของชาวบ้าน โอกาสของบ้านหินลาดในเรื่องความร่วมือคือ 1. ระดับท้องถิ่นสามารถเชื่อมโยงการเรียนรู้ร่วมกันได้ เป็นความร่วมมือซึ่งกันและกัน 2. ความร่วมมือระดับภาคและระดับชาติ ต้องเป็นนโยบายของรัฐบาล หากมีกลไก เช่น คณะทำงาน จะทำให้เกิดความร่วมมือกัน การทำทะเบียนประวัติที่ดินของชาวบ้านห้วยหินลาดในครั้งนี้ ถือว่าเป็นแห่งแรกในเชียงราย 3.ความร่วมมือในระดับสากลโดยมีชาวต่างชาติเดินทางมาแลกเปลี่ยนที่บ้านห้วยหินลาดในอยู่เสมอในเรื่องวิถีการอยู่กับธรรมชาติอย่างยั่งยืน

นางเตือนใจ ดีเทศน์ อดีตสมาชิกวุฒิสภา กล่าวว่า กล่าวว่า ชาวปกาเกอะญอบ้านห้วยหินลาดใน ร่วมดูแลรักษาป่าจนได้รับรางวัลมากที่สุดของประเทศไทย เพราะมีภูมิปัญหาชาวบ้านที่เด่นชัด และมีความอ่อนน้อมถ่อมตนต่อธรรมชาติ ซึ่งจริงๆ แล้วกฎหมายต้องรับรองวิถีชีวิตเช่นนี้ เช่น เรื่องวนเกษตรและคนอยู่กับป่า