จบทุกปัญหาฝาท่อ! ซีแพคผุดนวัตกรรมใหม่ ลดเสี่ยง-เพิ่มความมั่นใจให้คนเมือง

หลายคนอาจเคยเจอเสียงกระแทกดัง ‘กึก!’ เวลารถแล่นผ่าน ‘ฝาท่อ’ กลางถนน หรือเคยสังเกตเห็นฝาท่อที่ทรุดตัวจนเกิดช่องว่างชวนสะดุด กระทั่งบางทีก็หายไปทั้งแผ่นเหลือเพียงหลุมว่างให้คนเดินเท้าต้องเบี่ยงหลบ ซึ่งทั้งฝาท่อที่ชำรุดหรือถูกขโมยเหล่านี้ ไม่เพียงส่งผลต่อภาพลักษณ์ของเมือง แต่ยังกลายเป็นปัญหาด้านความปลอดภัย ทั้งกับผู้ขับขี่ คนเดินถนน รวมไปถึงเจ้าหน้าที่ที่ต้องดูแลรักษาบริเวณนั้นๆ อีกด้วย

ในบางพื้นที่ โดยเฉพาะถนนสายรองหรือพื้นที่ห่างไกล ฝาท่อเหล็กยังคงเป็นเป้าหมายในการโจรกรรมเพื่อนำไปขายเป็นเศษเหล็ก ส่วนในเขตเมือง แม้จะมีการเลือกใช้วัสดุที่แข็งแรง แต่ด้วยน้ำหนักที่มากและความเสื่อมสภาพตามเวลา ทำให้ต้องใช้งบประมาณมหาศาลในการเปลี่ยนทดแทนและซ่อมแซมอยู่เสมอ

ด้วยเหตุนี้ CPAC บริษัทในเครือ SCG จึงร่วมมือกับการไฟฟ้านครหลวง (MEA) ในการพัฒนาและทดสอบ ‘ฝาท่อรุ่นใหม่’ ที่ใช้เทคโนโลยีคอนกรีตสมรรถนะสูงพิเศษ หรือ UHPC (Ultra-High Performance Concrete) แทนที่ฝาท่อเหล็กหล่อแบบเดิม โดยมีเป้าหมายชัดเจนคือเพิ่มความปลอดภัย ลดภาระงานหน้างาน และลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมในระยะยาว

สิ่งที่น่าสนใจคือ ฝาท่อ UHPC ที่ว่านี้ไม่ได้เพียงแค่ ‘แข็งแรงขึ้น’ แต่ยังออกแบบมาให้ตอบโจทย์การใช้งานในเมืองได้จริง เช่น สามารถรับแรงกดได้สูงถึง 40 ตัน ผ่านการทดสอบตามมาตรฐาน EN 124 แต่มีน้ำหนักเบาลงจากเดิมราว 30% ทำให้เคลื่อนย้ายและติดตั้งง่ายขึ้น หน้างานไม่ต้องใช้แรงงานเยอะ และที่สำคัญยังปลอดภัยต่อผู้ปฏิบัติงานเพราะมีอุปกรณ์ทุ่นแรงเฉพาะช่วยในการติดตั้ง

นอกจากนี้ การใช้ UHPC ยังช่วยลดเสียงกระแทกที่มักเกิดจากฝาท่อโลหะเมื่อรถวิ่งผ่าน จะช่วยให้ถนนเงียบและดูเป็นเรียบร้อยมากขึ้นในระยะยาว ขณะเดียวกันฝาท่อชนิดนี้ยังมีความทนทานต่อการกัดกร่อนและสารเคมีสูง ทำให้เหมาะกับสภาพแวดล้อมที่ต้องเผชิญกับความชื้นหรือน้ำท่วมอยู่เป็นประจำ

จุดเด่นอีกประการคือ ฝาท่อ UHPC ช่วยลดคาร์บอนฟุตพรินต์จากกระบวนการผลิตได้ถึง 300 กิโลกรัมต่อฝา เมื่อเทียบกับฝาท่อเหล็กหล่อในระบบเดิม ซึ่งสอดคล้องกับเป้าหมาย Net Zero และทิศทางธุรกิจสีเขียวที่ CPAC เดินหน้าอย่างจริงจังในช่วงหลายปีที่ผ่านมา

ทั้งนี้ ความร่วมมือระหว่าง CPAC และ MEA อยู่ภายใต้บันทึกข้อตกลง (MOU) ที่ลงนามร่วมกันโดย ‘สุรชัย นิ่มละออ’ ประธาน SCG Cement and Green Solutions และ ‘วิลาศ เฉลยสัตย์’ ผู้ว่าการการไฟฟ้านครหลวง โดยทั้งสองฝ่ายเห็นตรงกันว่า นี่ไม่ใช่แค่การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานใหม่เท่านั้น แต่คือการยกระดับมาตรฐานของ ‘ความปลอดภัยในเมือง’ ในภาพรวม

จากความร่วมมือดังกล่าว ยังได้มีการต่อยอดไปสู่การพัฒนา ‘CPAC UHPC Manhole’ หรือระบบบ่อพักสำเร็จรูปจากคอนกรีต UHPC ที่สามารถผลิตสำเร็จจากโรงงานและนำไปติดตั้งได้หน้างานทันที โดยไม่ต้องหล่อในที่ ซึ่งช่วยลดเวลาการทำงานภาคสนามได้มากกว่าครึ่ง และช่วยให้โครงการวางระบบสาธารณูปโภคใต้ดินในเมืองมีประสิทธิภาพมากขึ้นโดยไม่รบกวนการจราจร

ซึ่งเป็นผลมาจาก UHPC เป็นวัสดุที่มีคุณสมบัติเด่นในแง่ความแข็งแรงสูงมาก (กำลังอัดมากกว่า 120 MPa) มีค่าการดูดซึมน้ำต่ำ ทนต่อสารเคมีและการกัดกร่อน อีกทั้งยังปรับใช้งานได้หลากหลาย ทั้งในระบบท่อสายไฟ ท่อสื่อสาร หรือท่อระบายน้ำในพื้นที่ที่มีข้อจำกัดด้านพื้นที่และเวลา เช่น เขตเมืองเก่าหรือพื้นที่ชุมชนแออัด

จะเห็นแล้วว่า แม้จะเป็นเพียง ‘ฝาท่อ’ หรือ ‘บ่อพักใต้ดิน’ ที่หลายคนมองข้าม แต่ด้วยความเสี่ยงจากการใช้งาน ความถี่ที่ต้องรองรับ และความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นเมื่อทำงานผิดพลาด การออกแบบให้ดีกว่าเดิมจึงไม่ใช่เรื่องเล็ก การเลือกวัสดุที่แข็งแรง ปลอดภัย และเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม อาจหมายถึงการยกระดับคุณภาพเมือง ให้ทุกย่างก้าวบนท้องถนนมั่นคงและปลอดภัยยิ่งขึ้น