บทวิจารณ์แห่งกาลเวลา!! "เขมรต่ำ" ในสายตาคึกฤทธิ์
ในบรรดาบทความด้านประวัติศาสตร์การเมืองที่คมคายและสะท้อนความจริงอย่างเจ็บแสบของ ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช ชิ้นหนึ่งที่ถูกพูดถึงมากคือ “เขมรต่ำ”
บทความนี้ตีแผ่ทัศนคติและพฤติกรรมทางการเมืองของกัมพูชา (เขมร) ด้วยถ้อยคำเผ็ดร้อน แต่อัดแน่นไปด้วยข้อมูลเชิงลึก และการวิเคราะห์เชิงประวัติศาสตร์ที่เฉียบคม
คำว่า “เขมรต่ำ” ที่ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ใช้นั้น ไม่ได้เป็นคำดูหมิ่นชาติพันธุ์ แต่สะท้อนถึงสภาพทางภูมิศาสตร์ และวัฒนธรรมที่เปลี่ยนผ่านจากความรุ่งเรืองสูงสุดสู่ ความเสื่อมถอย จนต้องพึ่งพิงเพื่อนบ้านและมหาอำนาจจากภายนอก
อารยธรรมยิ่งใหญ่ แต่ไร้ผู้รักษา
ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ย้ำว่าเขมรเคยเป็นเจ้าของอารยธรรมที่ยิ่งใหญ่ เช่น นครวัด นครธม แต่เมื่ออำนาจล่มสลาย กลับไม่สามารถรักษาหรือพัฒนาได้ด้วยตนเอง
ต้องตกอยู่ใต้อิทธิพลของสยาม เวียดนาม และตะวันตก
“อารยธรรมไม่ใช่เพียงสิ่งปลูกสร้าง หากคือสำนึกในการรักษาและพัฒนา แต่นครวัดนั้นแม้ยิ่งใหญ่เพียงใด ก็กลายเป็นเพียงซากอิฐปูนใต้เงาไม้ใหญ่
ชาตินิยมปลอม และประวัติศาสตร์ที่เขียนขึ้นใหม่
ม.ร.ว.คึกฤทธิ์วิจารณ์ผู้นำกัมพูชาว่ามักใช้ “ชาตินิยมแบบปลอมปนจินตนาการ”
อ้างสิทธิ์เหนือดินแดนไทย เช่น เสียมราฐ พระตะบอง หรือแม้แต่สุวรรณภูมิ เพื่อปลุกกระแสความรู้สึกเกลียดชังต่อไทย
“ประวัติศาสตร์ไม่ใช่สิ่งที่ใครอยากเขียนใหม่ได้ตามใจชอบ
และดินแดนก็ไม่ใช่สิ่งที่จินตนาการได้ด้วยเสียงปราศรัย”
หวาดระแวงและปิดตาตัวเอง
ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ยังชี้ว่าการเมืองกัมพูชามักเต็มไปด้วยความหวาดระแวงเพื่อนบ้าน โดยเฉพาะไทย ทั้งที่จริงแล้วการพัฒนาควรมาจากการร่วมมือกันมากกว่าการขุดคุ้ยอดีต
“การเมืองของเขมรไม่ใช่การวางหมากเพื่ออนาคต หากเป็นเพียงการถอยหลังสู่ความบาดหมางในอดีต”
ข้อวิจารณ์ที่ยังสะท้อนปัจจุบัน
แม้บทความนี้เขียนเมื่อ 18 ตุลาคม 2513 แต่เมื่อมองไปที่เหตุการณ์ชายแดนไทย–กัมพูชาปี 2568 หรือกระทั่งข้อพิพาทเรื่องปราสาทพระวิหารในอดีต จะพบว่าแนวคิดใน “เขมรต่ำ” ยังคงร่วมสมัย
- ความขัดแย้งตามแนวชายแดนยังเกิดซ้ำ
- ข้อกล่าวหาเรื่องดินแดนยังถูกนำมาปลุกกระแสชาตินิยม
- ผู้นำบางคนยังใช้ “ประวัติศาสตร์แบบเลือกจำ” เพื่อสร้างศัตรูทางการเมือง
บทเรียนจากอดีตที่ไม่เคยเก่า
ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ไม่ได้ต้องการโจมตีประเทศเพื่อนบ้าน หากแต่เตือนว่า “การพัฒนาและความมั่นคงของชาติ ต้องมาจากการรู้จักตนเองและยอมรับอดีต
ไม่ใช่การใช้ความหลังเป็นอาวุธทางการเมือง”
“หากเขมรยังยืนอยู่กับเงาของนครวัด โดยไม่กล้าสร้างอะไรขึ้นใหม่ ก็จะมีแต่กลายเป็นเพียงเงาในหน้าหนังสือประวัติศาสตร์เท่านั้นเอง”
#คึกฤทธิ์ปราโมช #เขมรต่ำ #ประวัติศาสตร์การเมือง #ไทยกัมพูชา #นครวัด #ข้อพิพาทชายแดน #สงครามชายแดน2568 #บทวิเคราะห์การเมือง #สยามรัฐ #เขมรในสายตาคึกฤทธิ์ #กัมพูชายิงก่อน