Unilever กับเป้าหมายสู่ Net Zero ใช้ AI ช่วยคิดค้นสูตรผลิตภัณฑ์ใหม่ ตอบโจทย์ไลฟ์สไตล์และความยั่งยืน

เรื่องของความยั่งยืนกลายเป็นโจทย์ใหญ่ของธุรกิจและองค์กรต่างๆ ทั่วโลก โดยเฉพาะกับธุรกิจขนาดใหญ่ที่มีความเชื่อมโยงทั่วโลกด้วยแล้ว การสร้างธุรกิจที่เติบโตได้โดยไม่เพิ่มภาระต่อโลกและยังมีส่วนช่วยให้เกิดความยั่งยืนด้วยจึงเป็นสิ่งสำคัญ

TODAYBizview พาไปดูเคสของบริษัทยักษ์ใหญ่ Unilever ที่ดำเนินธุรกิจด้านสินค้าอุปโภคบริโภคว่าตอนนี้มีวิธีปรับตัวเข้ากับความยั่งยืนอย่างไรบ้าง และการมุ่งหน้าสู่เป้าหมาย Net Zero (การปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์) ที่นำเทคโนโลยี AI มาช่วย คิดค้นสูตรผลิตภัณฑ์ พร้อมทั้งปรับเปลี่ยนแพ็คแกจจิงผลิตภัณฑ์ให้กระทบสิ่งแวดล้อมน้อยที่สุดสามารถทำให้เกิดประสิทธิภาพได้แค่ไหน

[ สินค้าของ Unilever มีคนใช้เฉลี่ย 3.4 พันล้านคนทั่วโลก สเกลใหญ่ในการก้าวสู่ความยั่งยืน ]

‘ณัฏฐิณี เนตรอำไพ’ ที่ปรึกษาอาวุโสฝ่ายสื่อสารองค์กร องค์กรสัมพันธ์และความยั่งยืน กลุ่ม เล่าให้ฟังถึงแผนการก้าวสู่ความยั่งยืนของ Unilever ว่า ผลิตภัณฑ์ของ Unilever ถูกใช้งานโดยผู้คน 3.4 พันล้านคนทั่วโลกในทุกๆ วัน หรือเฉลี่ยง่ายๆ ว่าบ้านหนึ่งต้องมีสินค้าของ Unilever ขั้นต่ำ 2 ชิ้น โดยหมวดหมู่ผลิตภัณฑ์ แบรนด์ของ Unilever แบ่งออกเป็น 4 หมวดหมู่หลัก ได้แก่ Building wellbeing, Personal Care, Home Care, Food และ Unilever ยังมีโรงงานอยู่กว่า 190 แห่งทั่วโลก แสดงให้เห็นถึงผลกระทบที่กว้างขวางผ่านผลิตภัณฑ์และแบรนด์ และเป็นโจทย์ที่ยากสำหรับองค์กรใหญ่

โดย Unilever ได้กำหนดเป้าหมาย Net Zero ไว้หลักๆ 3 Scope

Scope 1 และ Scope 2 ตั้งเป้าลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกให้ได้ 100% ภายในปี 2573 (2030) ซึ่งปัจจุบันทำได้สำเร็จแล้ว 72%

ขณะที่ Scope 3 มุ่งลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกลง 42% ในส่วนที่เกี่ยวข้องกับอุตสาหกรรมและพลังงาน เช่น ระบบขนส่ง ซัพพลายเออร์ และการใช้งานผลิตภัณฑ์ของผู้บริโภค รวมถึงลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก 30.3% ในส่วนที่เกี่ยวกับการจัดหาวัตถุดิบทางการเกษตรและการทำมาหากิน

[ 8 แนวทางหลักสู่ความยั่งยืน เอา AI มาช่วยคิด ]

อย่างไรก็ตาม เป้าหมายเหล่านี้จะถูกดำเนินผ่าน 8 แนวทางหลัก ครอบคลุมทั้งห่วงโซ่อุปทาน การวิจัยผลิตภัณฑ์ การผลิต และการจัดการบรรจุภัณฑ์ ดังนี้

• พัฒนาซัพพลายเออร์สู่ Net Zero ผ่านโครงการ Supplier Climate Program ที่ให้ความรู้ เครื่องมือ และวิธีวัดผล ปัจจุบันมีซัพพลายเออร์ในกลุ่ม Home Care เข้าร่วมแล้วกว่า 40%

2. ปรับสูตรผลิตภัณฑ์ให้เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม เช่น น้ำยาซักผ้าโอโม ใช้เอนไซม์จากน้ำตาลแทนสารจากฟอสซิล ลดการปล่อยคาร์บอนใน Scope 3 ได้สูงถึง 42%

• จัดหาวัตถุดิบโดยไม่ทำลายป่า ปัจจุบัน 97% ของวัตถุดิบเกษตรปลอดการบุกรุกป่า ใช้เทคโนโลยีโดรนและการตรวจสอบร่วมกับนักวิทยาศาสตร์เพื่อจัดการพื้นที่เสี่ยง พร้อมกำหนดให้ซัพพลายเออร์ใช้น้ำมันปาล์มที่ได้การรับรอง RSPO และทำสัญญาจัดซื้ออย่างยั่งยืน

4. ลดการใช้สารเคมีในผลิตภัณฑ์ เพื่อความปลอดภัยและลดผลกระทบสิ่งแวดล้อม

5. ออกแบบบรรจุภัณฑ์เพื่อการรีไซเคิลและใช้ซ้ำ ตั้งเป้าให้บรรจุภัณฑ์พลาสติกทั้งหมดสามารถรีไซเคิล ใช้ซ้ำ หรือย่อยสลายได้ 100% ภายในปี 2573–2578 พร้อมลดการใช้เม็ดพลาสติกใหม่ 40% ภายในปี 2571 และเพิ่มสัดส่วนพลาสติกรีไซเคิลหลังการบริโภค (PCR) เป็น 25% ภายในปี 2568 ปัจจุบันบรรจุภัณฑ์ 57% ทำได้แล้ว และในไทยสามารถเก็บพลาสติกหลังบริโภคได้มากกว่าที่ผลิตถึง 110%

6. ลดคาร์บอนจากกระบวนการผลิตในโรงงาน โรงงาน Unilever ในไทยบรรลุเป้าหมาย RE100 ใช้พลังงานหมุนเวียนเต็มรูปแบบ ผ่านแผงโซลาร์เซลล์ ไอน้ำ และระบบทำความเย็นที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม

7. เพิ่มประสิทธิภาพเครือข่ายขนส่ง ด้วย AI เพื่อวางแผนเส้นทาง ลดระยะทางและการปล่อยไอเสีย

8. ใช้ AI เร่งความยั่งยืนในทุกขั้นตอน ตั้งแต่การติดตามคาร์บอน การวิจัยสารทดแทนที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม (ด้วยการวิเคราะห์ข้อมูลวิทยาศาสตร์กว่า 100,000 ฉบับ) ไปจนถึงการจำลองผลิตภัณฑ์เสมือน (Digital Twin) เพื่อหลีกเลี่ยงการสร้างของเสีย AI ยังช่วยเพิ่มประสิทธิภาพโรงงานถึง 40% และลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากการดำเนินงานรวมได้ 72%

.‘ณัฏฐิณี’ ยังบอกอีกว่า Unilever ลงทุนกับ AI จำนวนมากทำให้ตอนนี้ Unilever ได้นำ AI เข้ามาช่วยในการพัฒนาและคิดค้นสูตรผลิตภัณฑ์ใหม่ๆ เพื่อให้ผลิตภัณฑ์มีความยั่งยืนและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมมากขึ้น พร้อมทั้งตอบโจทย์ไลฟ์สไตล์ผู้บริโภคมากขึ้นด้วย เช่น ตอนนี้มีบรีสสูตรซักด่วน 15 นาที ตอบโจทย์ชีวิตคนเมืองที่เร่งรีบ และสูตรนี้ก็คิดค้นขึ้นมาด้วย AI

อย่างไรก็ตาม การเข้าสู่เรื่องของความยั่งยืนในประเทศไทยยังมีความท้าทายรอคอยอยู่อีกมาก เช่น ความพร้อมของพลังงานหมุนเวียน ระบบจัดเก็บบรรจุภัณฑ์ที่ต้องการกฎหมาย EPR ที่ชัดเจน การสร้างความเข้าใจเรื่อง Net Zero ให้ SME และสังคม

“การจัดการความท้าทายเหล่านี้ไม่สามารถทำได้เพียงลำพัง จำเป็นต้องได้รับความร่วมมือจากทุกภาคส่วน ไม่ว่าจะเป็นภาครัฐ ภาคเอกชน ซัพพลายเออร์ และประชาชน โดยบริษัทได้ลงทุนระยะยาวและรับผิดชอบต้นทุนเองโดยไม่ผลักภาระไปยังผู้บริโภค เพื่อให้สินค้ายังคงมีราคาที่เข้าถึงได้ (affordable) และสร้างความมั่นคงทางธุรกิจในระยะยาว” ณัฏฐิณี กล่าว

และนี่คือแผนของ Unilever ที่ความยั่งยืนกำลังกลายเป็นโจทย์สำคัญขององค์กรระดับโลก ไม่ใช่เพียงเรื่องภาพลักษณ์ แต่คือการปรับตัวเชิงกลยุทธ์เพื่อความอยู่รอดในระยะยาว การนำ AI มาใช้เพื่อพัฒนาสูตรผลิตภัณฑ์และปรับห่วงโซ่อุปทานให้ลดคาร์บอน เป็นตัวอย่างของการบูรณาการเทคโนโลยีกับเป้าหมายด้านสิ่งแวดล้อม

ขณะเดียวกัน ความท้าทายเรื่องพลังงานหมุนเวียน กฎหมายจัดการบรรจุภัณฑ์ และการสร้างความเข้าใจเรื่อง Net Zero ยังคงเป็นประเด็นที่ต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วน