4 ส.ค.วันเสือลายเมฆสากล เสือเล็กกลางป่าที่ใกล้สูญพันธุ์
วันที่ 4 สิงหาคมของทุกปี คือวันเสือลายเมฆสากล (International Clouded Leopard Day) ซึ่งถูกกำหนดขึ้นเป็นครั้งแรกเมื่อปี ค.ศ. 2018 โดยองค์กรอนุรักษ์สัตว์ป่าหลายแห่งทั่วโลก เพื่อสร้างความตระหนักถึงการอนุรักษ์ "เสือลายเมฆ" ซึ่งเป็นหนึ่งในสัตว์ป่าหายากที่กำลังเผชิญกับความเสี่ยงที่จะสูญพันธุ์
“เสือลายเมฆ” หรือที่มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Neofelis nebulosaเป็นเสือที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว ด้วยลวดลายคล้ายก้อนเมฆบนลำตัว จึงเป็นที่มาของชื่อ “Clouded Leopard” แม้จะเรียกว่าเสือ แต่เสือลายเมฆไม่ใช่เสือขนาดใหญ่เช่นเสือโคร่งหรือเสือดาว หากแต่มีขนาดลำตัวยาวประมาณ 60–110 เซนติเมตร น้ำหนักระหว่าง 11–20 กิโลกรัม ถือเป็นนักปีนป่ายที่ช่ำชอง สามารถปีนต้นไม้ในแนวตั้ง พลิกตัวกลับหัวเกาะกิ่งไม้ และใช้ชีวิตบนต้นไม้ได้อย่างคล่องแคล่ว พฤติกรรมนี้สะท้อนถึงความปราดเปรียวและความสามารถในการเอาตัวรอดในป่าดิบชื้นอันซับซ้อน
เสือลายเมฆสามารถพบได้ในพื้นที่ป่าของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และเอเชียใต้ ตั้งแต่เนปาล ภูฏาน อินเดียตะวันออก บังกลาเทศ พม่า ไทย ลาว กัมพูชา เวียดนาม มาเลเซีย ไปจนถึงเกาะบอร์เนียวและสุมาตรา โดยเสือลายเมฆในภูมิภาคแผ่นดินใหญ่จะเป็นชนิด Neofelis nebulosaส่วนที่พบในเกาะบอร์เนียวและสุมาตราได้รับการจำแนกเป็นอีกชนิดหนึ่งคือ Neofelis diardi หรือเสือลายเมฆซุนดา ซึ่งมีลักษณะบางประการที่แตกต่างกัน เช่น ลวดลายและขนาดของกระโหลก
อย่างไรก็ตาม เสือลายเมฆกำลังเผชิญกับวิกฤตการอยู่รอด เนื่องจากการบุกรุกพื้นที่ป่าอย่างต่อเนื่อง การตัดไม้ทำลายป่า และการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน ทำให้ถิ่นอาศัยถูกทำลายและแตกกระจาย นอกจากนี้ เสือลายเมฆยังตกเป็นเป้าหมายของการลักลอบล่าเพื่อนำหนังที่มีลวดลายสวยงามไปจำหน่าย หรือบางครั้งถูกจับไปขายเป็นสัตว์เลี้ยงผิดกฎหมาย ทั้งหมดนี้ล้วนส่งผลให้จำนวนประชากรของเสือลายเมฆลดลงอย่างรวดเร็ว
ปัจจุบันเสือลายเมฆถูกจัดให้อยู่ในสถานะ “ใกล้สูญพันธุ์” (Vulnerable) ตามบัญชีรายชื่อสัตว์ใกล้สูญพันธุ์ของสหภาพนานาชาติเพื่อการอนุรักษ์ธรรมชาติ หรือ IUCN Red List อีกทั้งยังอยู่ในบัญชีหมายเลข 1 (Appendix I) ของอนุสัญญาไซเตส (CITES) ซึ่งหมายถึงห้ามการค้าระหว่างประเทศโดยเด็ดขาด และในประเทศไทยเอง เสือลายเมฆยังได้รับการคุ้มครองตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2535 โดยจัดอยู่ในบัญชีสัตว์ป่าคุ้มครองประเภทที่ 1
วันเสือลายเมฆสากลจึงไม่ได้เป็นเพียงแค่วันรำลึกถึงสัตว์ป่าชนิดหนึ่งเท่านั้น แต่ยังถือเป็นเวทีสำคัญในการเผยแพร่ข้อมูลเกี่ยวกับชีววิทยา พฤติกรรม และความสำคัญของเสือลายเมฆต่อระบบนิเวศ รวมถึงเป็นโอกาสในการสนับสนุนงานวิจัย การรณรงค์ผ่านโซเชียลมีเดีย การจัดนิทรรศการในสวนสัตว์หรือพื้นที่อนุรักษ์ และการเปิดโอกาสให้เยาวชนรวมถึงประชาชนทั่วไปมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์เสือลายเมฆอย่างเป็นรูปธรรม ไม่ว่าจะเป็นการบริจาค สนับสนุนองค์กรอนุรักษ์อย่าง WWF, WCS หรือมูลนิธิไทยรักษ์ป่า การไม่สนับสนุนสินค้าจากสัตว์ป่า ตลอดจนการศึกษาและถ่ายทอดความรู้เรื่องสัตว์ป่าให้กับคนรุ่นใหม่
แม้เสือลายเมฆจะดูเงียบและลึกลับ ไม่เป็นที่รู้จักเท่าเสือโคร่งหรือเสือดาว แต่บทบาทของมันในธรรมชาติกลับไม่ธรรมดา มันเป็นผู้ล่าระดับกลางในห่วงโซ่อาหารที่ช่วยควบคุมสมดุลของระบบนิเวศในป่าดิบชื้น ความอยู่รอดของเสือลายเมฆจึงเป็นสัญญาณของความอุดมสมบูรณ์ของผืนป่า หากเราไม่ลงมือปกป้องวันนี้ อีกไม่นานเสือลายเมฆอาจกลายเป็นเพียงชื่อที่เหลืออยู่ในหนังสือหรือพิพิธภัณฑ์
ข่าวที่เกี่ยวข้อง