ภัยเงียบ "แผ่นแปะแก้ปวด" หลายคนยังใช้ผิดๆ ทำร้ายตับ-ไต แม้ติดแค่ภายนอก

ภัยเงียบ "แผ่นแปะแก้ปวด" หลายคนยังใช้ผิดๆ ทำร้ายตับ-ไต แม้ติดแค่ภายนอก ใช้แบบไหนถึงจะไม่อันตราย

อย่ามองว่าแค่เป็น “แผ่นแปะบรรเทาปวดเล็กๆ” แล้วจะปลอดภัย เพราะภายในแผ่นเล็กๆ เหล่านี้อาจมีส่วนผสมของสมุนไพรจีนหรือยาแผนปัจจุบันซ่อนอยู่ หากใช้ไม่ถูกวิธี อาจส่งผลเสียต่อตับ ไต ผิวหนัง หรือรุนแรงถึงขั้นเกิดพิษจากยาได้

คนไต้หวันใช้แผ่นแปะมากถึงปีละ 400 ล้านแผ่น!

จากสถิติพบว่า ชาวไต้หวันใช้แผ่นแปะบรรเทาปวดรวมกันมากกว่า 400 ล้านแผ่นต่อปี ซึ่งมากพอจะพันรอบเกาะไต้หวันได้หลายสิบรอบ แสดงให้เห็นถึงการพึ่งพาแผ่นแปะอย่างแพร่หลาย แต่ แผ่นแปะไม่ใช่อะไรก็แปะได้ตามใจ เพราะถ้าใช้ผิด อาจก่อปัญหาตามมาโดยไม่รู้ตัว

แผ่นแปะบรรเทาปวดแบ่งเป็น 2 กลุ่มใหญ่:

1. กลุ่มสมุนไพรจีน (中藥)

ส่วนผสมที่พบได้บ่อย: น้ำมันพริก, น้ำมันสะระแหน่, กรดซาลิไซลิก
กลไกการออกฤทธิ์: ใช้ความร้อนหรือความเย็นกระตุ้นผิว เพื่อเพิ่มการไหลเวียนเลือด ช่วยลดอาการปวด

2. กลุ่มยาแผนปัจจุบัน (西藥)

แบ่งเป็น 2 ประเภท:

• ยาเฉพาะทางที่ต้องมีใบสั่งแพทย์: ตัวอย่าง: Fentanyl (ยาออกฤทธิ์ต่อระบบประสาท), Flurbiprofen, Lidocaine เป็นกลุ่มยาแรง ต้องให้แพทย์พิจารณาและสั่งจ่ายเท่านั้น

• ยาที่เภสัชกรแนะนำและหาซื้อได้ที่ร้านยา: ตัวอย่าง: Methyl Salicylate, Indomethacin, Diclofenac, Ketoprofen เป็นยากลุ่มต้านการอักเสบแบบไม่ใช้สเตียรอยด์ (NSAIDs) ช่วยลดอาการบวม ปวด อักเสบ

เข้าใจผิดคิดว่า “ใช้ภายนอก” ปลอดภัย ความจริงไม่ใช่!

หลายคนเข้าใจว่าแค่ “แปะภายนอก” ไม่น่าจะอันตราย แต่ความจริงคือ ตัวยาสามารถซึมเข้าสู่ร่างกายผ่านผิวหนัง ได้เช่นเดียวกับยารับประทาน หากใช้เกินขนาด อาจเสี่ยง:

• ตับและไตรับภาระเพิ่ม

• เกิดผลข้างเคียงต่อระบบทางเดินอาหาร (เพราะเทียบเท่ากับการกินยา)

• ผิวหนังระคายเคือง บวมแดง คัน

• และรุนแรงที่สุดคือ พิษจากยา

ระวัง! อย่าใช้ “แผ่นแปะ” ร่วมกับ “ยากิน” โดยไม่ปรึกษาแพทย์

ผู้ป่วยจำนวนมากที่ใช้แผ่นแปะ มักมีปัญหาเกี่ยวกับกระเพาะอาหารหรือระบบย่อยอาหาร จึงหลีกเลี่ยงยากิน แต่ถ้ากำลัง กินยาบรรเทาอาการปวดอยู่แล้ว ห้ามใช้แผ่นแปะหรือยาทาเพิ่มเติมโดยเด็ดขาด!

เพราะตัวยาจากการกินและจากการดูดซึมผ่านผิวหนังจะ “รวมพลังกัน”
จนทำให้ร่างกายรับยาเกินขนาด ส่งผลให้ ตับ ไต เสื่อม หรือ เกิดพิษจากยา

ตามนโยบายของสำนักงานประกันสุขภาพแห่งชาติของไต้หวัน ผู้ป่วยปวดเรื้อรังสามารถรับแผ่นแปะได้ สูงสุด 16 แผ่นต่อเดือน เท่านั้น แสดงว่าแม้จะปวดทุกวัน ก็ไม่ควรใช้เป็นของประจำวัน

วิธีใช้แผ่นแปะบรรเทาปวดอย่างปลอดภัย:

• วันหนึ่งไม่ควรใช้เกิน 1–2 แผ่น

• หลีกเลี่ยงการใช้ต่อเนื่อง และไม่ควรแปะครอบคลุมพื้นที่กว้างนานเกินไป

• หากมียาแก้ปวดอยู่แล้ว ไม่ควรใช้ร่วมกับแผ่นแปะหรือยาทา

• ถ้ามีอาการผิวหนังระคายเคือง แดง คัน ให้หยุดใช้ทันที

• หากมีอาการปวดเรื้อรัง ควรพบแพทย์เพื่อวินิจฉัย ไม่ควรพึ่งแผ่นแปะเพียงอย่างเดียว