รู้จัก Climate Visa ที่แรกของโลก ทำไมชาวตูวาลูแห่สมัคร

ท่ามกลาง “ภัยคุกคามต่อการดำรงอยู่ที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ” วีซ่าใหม่ของออสเตรเลียมอบเส้นทางสู่การพำนักถาวรให้แก่ พลเมืองตูวาลู นับตั้งแต่กลางเดือนมิถุนายน ประชากรตูวาลูมากกว่าหนึ่งในสามได้ลงทะเบียนในระบบจับสลากออนไลน์เพื่อขอรับวีซ่าสำหรับผู้ได้รับผลกระทบจากสภาพภูมิอากาศ ซึ่งถือเป็นวีซ่าประเภทแรกของโลกในลักษณะนี้

พลเมืองตูวาลูมากกว่า 1,000 คนได้เข้าร่วมการจับสลากเพื่อขอวีซ่าออสเตรเลียตั้งแต่เปิดระบบเมื่อต้นเดือนกรกฎาคม เมื่อรวมสมาชิกในครอบครัวของผู้สมัคร รวมถึงคู่สมรสและบุตร จำนวนรวมทั้งหมดมีมากกว่า 4,000 คน สำหรับประเทศที่มีประชากรราว 10,000 คน ตัวเลขนี้ถือว่าสูงมาก

วีซ่านี้ทำงานอย่างไร

Pacific Engagement Visa (PEV) ช่องทางตามสนธิสัญญา (ตูวาลู) เป็นส่วนหนึ่งของสนธิสัญญาทวิภาคีระหว่างออสเตรเลียและตูวาลู ซึ่งครอบคลุม 3 ประเด็นสำคัญ ได้แก่ ความร่วมมือด้านสภาพภูมิอากาศ การเคลื่อนย้าย และความมั่นคง

เส้นทางสู่การพำนักถาวรนี้เปิดสำหรับพลเมืองตูวาลูทุกคนที่มีอายุเกิน 18 ปี ตราบใดที่ไม่ได้รับสัญชาติจากการลงทุนในตูวาลู และไม่ใช่พลเมืองของนิวซีแลนด์

แม้จะไม่ใช่วีซ่าสำหรับสภาพภูมิอากาศโดยเฉพาะ แต่นิวซีแลนด์ก็มีช่องทางให้พลเมืองตูวาลูและประเทศหมู่เกาะแปซิฟิกอีก 3 แห่งสามารถยื่นขอพำนักถาวรได้เช่นกัน โดยใช้ระบบจับสลาก

เฉพาะพลเมืองตูวาลูเท่านั้นที่สามารถได้รับวีซ่านี้สูงสุดปีละ 280 คน ซึ่งอนุญาตให้ทำงาน ศึกษา หรืออาศัยในออสเตรเลียได้โดยไม่จำเป็นต้องมีข้อเสนอการจ้างงาน ซึ่งแตกต่างจากวีซ่าประเภทอื่นสำหรับพลเมืองหมู่เกาะแปซิฟิก

ผู้สมัครต้องลงทะเบียนในระบบจับสลากออนไลน์ซึ่งเปิดตั้งแต่วันที่ 16 มิถุนายน และจะปิดในวันที่ 18 กรกฎาคม โดยกระบวนการสุ่มเลือกจะเริ่มในวันที่ 25 กรกฎาคม และจะสิ้นสุดในเดือนมกราคม 2026

วีซ่าสำหรับสภาพภูมิอากาศแรกของโลก

แม้ว่าตัววีซ่าจะไม่กล่าวถึงการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศโดยตรง แต่สนธิสัญญาทวิภาคีระหว่างออสเตรเลียและตูวาลูที่นำไปสู่วีซ่านี้ได้กล่าวถึงอย่างชัดเจน

สนธิสัญญา Australia–Tuvalu Falepili Union ซึ่งลงนามในช่วงปลายปี 2023 มีจุดมุ่งหมายเพื่อปกป้องผลประโยชน์ร่วมของทั้งสองประเทศในด้านความมั่นคง ความมั่งคั่ง และเสถียรภาพ “ท่ามกลางภัยคุกคามต่อการดำรงอยู่ที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ”

โดยออสเตรเลียยอมรับว่าการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศคือ “ปัญหาความมั่นคงระดับชาติเชิงยุทธศาสตร์ที่ใหญ่ที่สุดของตูวาลู” และให้คำมั่นว่าจะให้ความช่วยเหลือเมื่อเกิดภัยธรรมชาติ และสนับสนุนการปรับตัวเพื่อรับมือกับวิกฤตดังกล่าว

ขณะเดียวกัน องค์ประกอบด้านการเคลื่อนย้ายของสนธิสัญญาได้นำไปสู่การจัดตั้งเส้นทางพิเศษสำหรับพลเมืองตูวาลูในการอยู่อาศัย ศึกษา และทำงานในออสเตรเลียอย่างถาวร และสามารถเข้าถึงสิทธิประโยชน์ต่าง ๆ ของผู้พำนักถาวร รวมถึงการศึกษาและบริการสาธารณสุข

เมื่อประกาศสนธิสัญญาในปี 2023 นายกรัฐมนตรีออสเตรเลีย แอนโทนี อัลบานีส ระบุว่านี่คือการตอบสนองต่อคำร้องขอของตูวาลูในการปกป้องอนาคตของประชาชน อัตลักษณ์ และวัฒนธรรมของประเทศ

นั่นคือเหตุผลที่เราสนับสนุนด้านการปรับตัว แต่เราก็ให้ความมั่นคงด้วยเช่นกัน ซึ่งเป็นสิ่งที่รับประกันต่อชาวตูวาลูที่ต้องการรักษาวัฒนธรรม และประเทศของตนไว้ต่อไป

ความเสี่ยงต่อการจมอยู่ใต้ทะเล

ด้วยระดับความสูงเพียง 5 เมตร (16 ฟุต) เหนือระดับน้ำทะเล ผู้เชี่ยวชาญเตือนว่ามากถึง 90% ของหมู่เกาะตูวาลูอาจจมน้ำภายในปี 2100

อย่างไรก็ตาม ประเทศเล็ก ๆ ที่มีประชากรเกือบ 11,000 คนนี้ ยังเผชิญกับภัยคุกคามจากสภาพอากาศรูปแบบอื่น ๆ เช่น ความขาดแคลนน้ำ การสูญเสียระบบนิเวศที่สำคัญ และเหตุการณ์สภาพอากาศรุนแรงที่เพิ่มขึ้น ซึ่งนำไปสู่ความไม่มั่นคงทางการเงิน และการสูญเสียวัฒนธรรมครั้งใหญ่

ตามรายงานขององค์การอุตุนิยมวิทยาโลก ระบุว่า ในช่วง 50 ปีที่ผ่านมา ภัยพิบัติในภูมิภาคแปซิฟิกตะวันตกเฉียงใต้เกือบ 1,500 ครั้ง ทำให้มีผู้เสียชีวิต 66,951 ราย และความสูญเสียทางเศรษฐกิจกว่า 185,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ

แม้ว่าจะปล่อยก๊าซเรือนกระจกเพียง 0.02% ของการปล่อยทั่วโลก แต่รัฐหมู่เกาะขนาดเล็กที่กำลังพัฒนา 14 แห่งในภูมิภาค รวมถึงตูวาลู กลับเผชิญความเสี่ยงอย่างมากจากภัยพิบัติสภาพภูมิอากาศ

ระดับน้ำทะเลในภูมิภาคนี้เพิ่มขึ้นเร็วกว่าอัตราเฉลี่ยของโลกเกือบสองเท่า และอุณหภูมิผิวน้ำทะเลเพิ่มขึ้นเร็วกว่า 3 เท่าตั้งแต่ทศวรรษ 1980

ในปี 2019 การคาดการณ์ของสำนักอุตุนิยมวิทยาออสเตรเลียพบว่า ความถี่ของภัยแล้งและน้ำท่วมที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในภูมิภาคนี้เพิ่มขึ้น 30% แล้ว และคาดว่าจะเพิ่มขึ้น 90% ในครึ่งแรกของศตวรรษนี้ และ 130% ในช่วงครึ่งหลัง

อย่างไรก็ตาม หากสำหรับพลเมืองประเทศหมู่เกาะแปซิฟิกและติมอร์-เลสเตในการขอพำนักถาวรในออสเตรเลียภายใต้โครงการ Pacific Engagement Visa เช่นกัน

พลเมืองจาก 10 ประเทศที่เข้าร่วม ซึ่งมีอายุระหว่าง 18-45 ปี รวมถึงคู่สมรสและบุตร สามารถสมัครขอรับวีซ่าได้หนึ่งในจำนวน 3,000 ฉบับต่อปี ผ่านระบบจับสลากออนไลน์เช่นเดียวกัน

ในฐานะผู้พำนักถาวร ผู้ถือวีซ่าสามารถเข้าถึงระบบประกันสุขภาพถ้วนหน้า Medicare ของออสเตรเลีย โรงเรียนของรัฐ เงินอุดหนุนการดูแลเด็ก และผลประโยชน์ด้านภาษีสำหรับครอบครัว

ในปี 2024 โครงการนี้จัดสรรวีซ่า 100 ฉบับให้พลเมืองตูวาลู 1,515 ฉบับให้พลเมืองปาปัวนิวกินี 300 ฉบับให้พลเมืองฟิจิ ติมอร์-เลสเต และตองกา 150 ฉบับให้พลเมืองหมู่เกาะโซโลมอน นาอูรู และวานูอาตู 24 ฉบับให้สหพันธรัฐไมโครนีเซีย และ 11 ฉบับให้พลเมืองปาเลา

กระแสเร่งรีบในการสมัครวีซ่าสำหรับผู้ได้รับผลกระทบจากสภาพภูมิอากาศของออสเตรเลีย สะท้อนถึงภัยคุกคามเชิงการดำรงอยู่ที่กำลังคุกคามประเทศจำนวนมากทั่วโลก ที่เปลี่ยนแปลงพรมแดน วัฒนธรรม และภูมิรัฐศาสตร์ หากโลกยังไม่ลงมือดำเนินการในขณะนี้ การหายไปของตูวาลูจะเป็นเพียงจุดเริ่มต้นของความสูญเสียและความทุกข์ขนาดใหญ่ที่กำลังจะเกิดขึ้นทั่วโลก