สังเกตผู้สูงอายุ มีสัญญาณเตือน ‘โรคซาร์โคพีเนีย’ ไหม?
เคยสังเกตไหมครับว่า… คุณพ่อคุณแม่ หรือผู้สูงอายุในบ้านของคุณ มีอาการเหล่านี้บ้างไหม?
- แขนขาเล็กลง ดูผอมลงอย่างผิดสังเกต
- ไม่มีแรง ยกของหนักไม่ได้ หรือเปิดขวดก็ลำบาก
- เดินช้าลง ทรงตัวยาก และเหนื่อยง่ายกว่าปกติ
- ลุกจากเก้าอี้ลำบาก หรือหายใจหอบเมื่อขึ้นบันได
ถ้าคำตอบคือ'ใช่' อย่าเพิ่งคิดว่าเป็นเรื่องปกติของคนแก่ เพราะอาการเหล่านี้อาจเป็นสัญญาณเตือนของ'โรคซาร์โคพีเนีย (Sarcopenia)' หรือภาวะมวลกล้ามเนื้อน้อยในผู้สูงอายุ ซึ่งเป็นภัยเงียบที่ส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตอย่างที่เราคาดไม่ถึง!
ซาร์โคพีเนียคืออะไร? ทำไมถึงอันตราย?
ซาร์โคพีเนีย ไม่ใช่แค่ภาวะผอมลง แต่คือการที่ร่างกายสูญเสียทั้งมวลกล้ามเนื้อ ความแข็งแรง และความสามารถในการเคลื่อนไหวไปพร้อมๆ กัน ซึ่งโดยปกติมวลกล้ามเนื้อของเราจะเริ่มลดลงหลังอายุ 30 ปี และจะยิ่งลดลงอย่างรวดเร็วหลังอายุ 50 ปี
เมื่อกล้ามเนื้อลดลง ร่างกายจะขาดแหล่งพลังงานสำรองที่สำคัญ ทำให้ภูมิคุ้มกันต่ำลง ฟื้นตัวจากโรคได้ช้า และยังเพิ่มความเสี่ยงของโรคอื่นๆ อีกมากมาย เช่น
กระดูกหักง่าย: เมื่อกล้ามเนื้ออ่อนแรงลง การทรงตัวก็แย่ลง ทำให้เสี่ยงต่อการหกล้มและกระดูกหัก (โดยเฉพาะกระดูกสะโพก)
การเคลื่อนไหวลดลง: กิจกรรมง่ายๆ ในชีวิตประจำวัน เช่น เดินซื้อของ ทำความสะอาดบ้าน ก็จะกลายเป็นเรื่องยาก ทำให้ไม่สามารถดูแลตัวเองได้
ระบบเผาผลาญผิดปกติ: กล้ามเนื้อคืออวัยวะสำคัญในการเผาผลาญ เมื่อกล้ามเนื้อลดลง จะส่งผลให้ระบบเผาผลาญช้าลง และเพิ่มความเสี่ยงต่อโรคเบาหวาน ไขมันในเลือดสูง และโรคหัวใจ
ภูมิคุ้มกันอ่อนแอ: กล้ามเนื้อมีความสัมพันธ์กับระบบภูมิคุ้มกันโดยตรง เมื่อกล้ามเนื้อน้อยลง ร่างกายก็จะเสี่ยงต่อการติดเชื้อและเจ็บป่วยได้ง่าย
คำแนะนำจากงานวิจัย: ดัชนีมวลกาย (BMI) ที่เหมาะสมสำหรับผู้สูงอายุ 65 ปีขึ้นไป ควรอยู่ที่ 20-26.9 กก./ตร.ม. และสำหรับผู้สูงอายุ 80 ปีขึ้นไป ควรมี BMI ตั้งแต่ 22 กก./ตร.ม. ขึ้นไป ซึ่งสูงกว่าค่าปกติเล็กน้อย เพื่อให้มีพลังงานสำรองเพียงพอ
แล้วจะป้องกันและรับมืออย่างไร?
สิ่งสำคัญที่สุดคือ อย่ารอช้า! หากคุณสังเกตเห็นอาการเหล่านี้ในผู้สูงอายุ ควรพาไปปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญทันที เพื่อรับการประเมินและวินิจฉัยอย่างถูกต้อง
การรักษาและดูแลภาวะนี้ต้องอาศัย 2 สิ่งหลักๆ คือ
โภชนาการที่เหมาะสม: เน้นอาหารที่มีโปรตีนสูง ซึ่งเป็นวัตถุดิบสำคัญในการสร้างกล้ามเนื้อ และต้องได้รับแคลอรีที่เพียงพอ
การออกกำลังกาย: เน้นการออกกำลังกายแบบมีแรงต้าน (Resistance Training) เช่น ยกเวท หรือใช้ยางยืด เพื่อกระตุ้นการสร้างกล้ามเนื้อ
โรคซาร์โคพีเนีย อาจฟังดูน่ากลัว แต่หากเราเข้าใจและรีบดูแลอย่างถูกวิธี ก็สามารถชะลอการลุกลามและช่วยให้ผู้สูงอายุมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นได้
อย่าปล่อยให้คนที่คุณรักต้องเผชิญกับภาวะนี้เพียงลำพัง ลองหันไปมองคนในครอบครัว แล้วเริ่มต้นดูแลสุขภาพกล้ามเนื้อตั้งแต่วันนี้เลย!
ที่มา : sohu, freepik