รอยเตอร์ แฉ ฮุน เซน นักรบกองโจร ผู้อยู่เบื้องหลังความขัดแย้ง ไทย-กัมพูชา

เมื่อวันที่ 31 ก.ค. 2568 สำนักข่าวต่างประเทศ Reuters ได้มีการรายงานว่า เมื่อความตึงเครียดที่กินเวลานานหลายสัปดาห์ทวีความรุนแรงกลายเป็นข้อขัดแย้งทางพรมแดนครั้งใหญ่กับไทยเมื่อสัปดาห์ที่แล้ว อดีตนายกรัฐมนตรีกัมพูชา ฮุน เซน ดูเหมือนจะเข้ามารับผิดชอบการตอบสนองของประเทศของเขา ภาพถ่ายแสดงให้เห็นเขานั่งอยู่ที่ปลายโต๊ะยาว กำลังพูดคุยกับเจ้าหน้าที่ทหาร และกำลังพิจารณาแผนที่โดยละเอียด วิทยุอยู่ในมือ และมีกาแฟสตาร์บัคส์อยู่ในมือ

อดีตนักรบกองโจร ไม่ได้เป็นผู้นำของกัมพูชาอีกต่อไป โดยได้ส่งต่อตำแหน่งนายกรัฐมนตรีให้กับบุตรชายคนโตของเขาในปี 2023 หลังจากครองอำนาจมานานเกือบสี่ทศวรรษ และได้เข้ารับตำแหน่งประธานวุฒิสภาของประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้แห่งนี้ แต่ฮุนเซนมีบทบาทสำคัญในเหตุการณ์ที่นำไปสู่การสู้รบที่นองเลือดที่สุดระหว่างไทยและกัมพูชาในรอบกว่าทศวรรษ และจากแหล่งข่าวทางการทูต 3 แห่ง ระบุว่า ฮุนเซนยังคงมีอิทธิพลอย่างต่อเนื่องตลอดความขัดแย้งที่กินเวลานาน 5 วัน เมื่อวันศุกร์ที่ผ่านมา หลังจากปืนใหญ่ที่ยิงมาจากกัมพูชาตกในพื้นที่พลเรือนในจังหวัดชายแดนของไทย กองทัพไทยได้เล็งเป้าไปที่เขาโดยตรง จากหลักฐานที่มีอยู่ เชื่อกันว่ารัฐบาลกัมพูชา นำโดยสมเด็จอัครมหาเสนาบดี เดโช ฮุน เซน อยู่เบื้องหลังการโจมตีที่น่าสยดสยองเหล่านี้

แถลงการณ์ระบุโดยใช้คำยกย่องให้กับนักการเมืองผู้มากประสบการณ์รายนี้ ภายในไม่กี่ชั่วโมงหลังเกิดการปะทะกัน ฮุนเซน วัย 72 ปี ได้แชร์โพสต์ต่างๆ มากมายบน Facebook ซึ่งเป็นแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดียที่เขาชื่นชอบ เพื่อรวบรวมผู้คนของเขาและวิพากษ์วิจารณ์ประเทศไทย ในภาพถ่ายหนึ่งที่เขาโพสต์ ฮุนเซนกำลังประชุมทางวิดีโอกับผู้คนนับสิบคน รวมถึงทหารหลายนาย ในอีกโพสต์หนึ่ง เขาแชร์ภาพถ่ายของเขาในชุดทหาร สิ่งที่ผมรู้สึกเกี่ยวกับเหตุปะทะที่ชายแดนคือขอบเขตที่เขาใช้สร้างภาพลักษณ์ของการเป็นผู้รับผิดชอบ ไม่ว่าจะเป็นการสวมเครื่องแบบ การถูกมองว่าเป็นผู้สั่งการการเคลื่อนไหวของกองกำลัง การเข้าแทรกแซงผ่านทางเฟซบุ๊ก เช่นเดียวกับนักการทูตคนอื่นๆ ที่ได้รับการสัมภาษณ์สำหรับเรื่องนี้ เขาขอไม่เปิดเผยชื่อเนื่องจากประเด็นนี้เป็นประเด็นอ่อนไหว

ลิม เมงกูร์ เจ้าหน้าที่รัฐบาลกัมพูชาซึ่งทำงานด้านนโยบายต่างประเทศ กล่าวว่า ฮุนเซนทำหน้าที่เป็นผู้บัญชาการด้านการส่งกำลังบำรุงหลักให้กับกองกำลังแนวหน้า เขาติดตามและสังเกตสถานการณ์อย่างต่อเนื่องตลอดเวลา นายกรัฐมนตรีกัมพูชา ฮุน มาเนต ซึ่งเป็น นายพลระดับสี่ดาวและสำเร็จการศึกษาจากสถาบันการทหารเวสต์พอยต์ในสหรัฐฯ ต่างจากบิดาของเขา โดยเขาไม่ค่อยแสดงท่าทีในโซเชียลมีเดียมากนักในช่วงแรกของความขัดแย้ง โดยเปลี่ยนท่าทีเมื่อเตรียมตัวเดินทางไปมาเลเซียเพื่อเจรจาซึ่งนำไปสู่การหยุดยิง

Chhay Sophal นักเขียนหนังสือเกี่ยวกับฮุนเซนและครอบครัวของเขาซึ่งอาศัยอยู่ในกรุงพนมเปญ กล่าวว่า อดีตนายกรัฐมนตรีสามารถกำกับดูแลรัฐบาลในฐานะประธานพรรคประชาชนกัมพูชาที่กำลังครองอำนาจอยู่ได้ ดังนั้นนายกรัฐมนตรีจะต้องเคารพและปฏิบัติตามนโยบายของพรรคและประธานพรรค ซึ่งไทยและกัมพูชามีปากเสียงกันมานานหลายทศวรรษเรื่องเขตแดนทางบกที่ไม่มีการกำหนดเขตแดนยาว 817 กิโลเมตร (508 ไมล์) ซึ่งเคยทำให้เกิดการสู้รบในอดีตด้วย ความตึงเครียดล่าสุดเริ่มเพิ่มสูงขึ้นในเดือนพฤษภาคม ภายหลังจากเหตุการณ์ทหารกัมพูชาเสียชีวิตระหว่างปะทะ และทวีความรุนแรงขึ้นเรื่อยๆ นับตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา

โดยนายกรัฐมนตรี แพทองธาร ชินวัตรของไทย พยายามจะคลี่คลายสถานการณ์เมื่อเธอได้พูดคุยกับฮุน เซนโดยตรงเมื่อวันที่ 15 มิถุนายน ในตอนแรกมีการรั่วไหลบันทึกเสียงการสนทนาบางส่วนออกมา โดยได้ยินเสียงแพทองธาร วัย 38 ปี กำลังวิพากษ์วิจารณ์นายพลไทยและกราบไหว้ฮุนเซน ซึ่งต่อมาฮุนเซนได้เปิดเผยเสียงการสนทนาทั้งหมดของพวกเขา ซึ่งก่อให้เกิดวิกฤตการณ์ทางการเมืองในประเทศไทย ในสุนทรพจน์ทางโทรทัศน์ยาวสามชั่วโมงเมื่อปลายเดือนมิถุนายน ฮุนเซนตำหนิแพทองธารอย่างเปิดเผยถึงวิธีการจัดการกับปัญหาชายแดน และโจมตีบิดาของเธอ อดีตนายกรัฐมนตรีทักษิณ ชินวัตร ซึ่งถูกมองว่าเป็น พันธมิตรของเขามานาน อย่างน้อยที่สุด ก่อนที่จะเกิดการปะทะกัน เขาก็อยู่ตรงหน้าคุณแล้ว เขาเป็นคนที่ปรากฏตัวให้เห็นมากที่สุด และเป็นคนออกคำประกาศทั้งหมด

ฮุนเซนเป็นผู้รอดชีวิตอย่างชาญฉลาดจากการเมืองกัมพูชาและความวุ่นวายที่กว้างขวางทั่วเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ในช่วงครึ่งศตวรรษที่ผ่านมา เขาเกิดในครอบครัวชาวนาในจังหวัดที่ถูกทิ้งระเบิดอย่างหนักในช่วงสงครามลับของสหรัฐฯ ในกัมพูชาและลาว จากนั้นเขาก็ได้กลายมาเป็นทหารของเขมรแดง ซึ่งปกครองแบบเผด็จการตั้งแต่ปี 2518 ถึง 2522 และสังหารประชากรไปประมาณหนึ่งในสี่ แต่เขาได้แปรพักตร์ไปเวียดนามในปี พ.ศ. 2520 และเมื่อเวียดนามโค่นล้มเขมรแดงได้ ฮุนเซนก็กลับมาเป็นรัฐมนตรีต่างประเทศและก้าวขึ้นเป็นนายกรัฐมนตรีในที่สุด ผู้สถาปนาตนเองเป็นผู้มีอำนาจในการควบคุมการเติบโตของเศรษฐกิจในกัมพูชา

โดยรายได้ต่อหัวเพิ่มขึ้นเกือบสี่เท่าจาก 240 ดอลลาร์เป็น 1,000 ดอลลาร์ในช่วงทศวรรษระหว่างปี 1993 ถึงปี 2013 แต่ความมั่งคั่งที่เพิ่งค้นพบส่วนใหญ่กลับกระจุกตัวอยู่ในมือของชนชั้นนำปกครองประเทศ ในขณะที่คู่แข่งทางการเมืองถูกจำคุกหรือเนรเทศ สื่อที่วิพากษ์วิจารณ์ถูกปิด และความขัดแย้งทางแพ่งถูกปราบปราม ทำให้เกิดช่องทางให้ฮุน มาเนต์เข้ารับตำแหน่ง ในช่วงไม่กี่เดือนที่ผ่านมา แม้แต่การตัดสินใจด้านนโยบายการบริหารในประเทศก็ถูกนำมาให้ฮุนเซนอนุมัติ

ขณะนี้ ความขัดแย้งบริเวณชายแดนทำให้อิทธิพลของเขาปรากฏชัดเจนมากขึ้น และมีการแสดงการสนับสนุนรัฐบาลอย่างล้นหลามบนโซเชียลมีเดีย ท่ามกลางกระแสชาตินิยม ไม่มีใครแปลกใจเลยที่เขาขึ้นเป็นผู้นำ ซึ่งแสดงให้เห็นว่าทุกคนรู้ว่าเขาเป็นผู้รับผิดชอบ หากเป้าหมายคือการเสริมสร้างชาตินิยม เขาก็ประสบความสำเร็จแล้ว