อพท.น่าน เร่งฟื้นฟูเมืองเก่าหลังน้ำท่วมใหญ่ ดัน ‘เมืองสร้างสรรค์’ สู่สากล

จากสถานการณ์ภัยพิบัติที่ส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อชุมชน 5 ตำบลในพื้นที่เมืองเก่าน่าน ประกอบด้วย ตำบลในเวียง ตำบลดู่ใต้ ตำบลบ่อสวก ตำบลนาซาว อ.เมืองน่าน และตำบลม่วงตึ๊ด อ.ภูเพียง ซึ่งได้รับผลกระทบโดยเฉพาะด้านการท่องเที่ยวทั้งทางตรงและทางอ้อม ทำให้หลายฝ่ายต้องเร่งหาแนวทางฟื้นฟูอย่างเร่งด่วน ซึ่งสำนักงานพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนเมืองเก่าน่าน หรือ อพท.น่าน ดูแลพื้นที่พิเศษ 5 ตำบล โดยได้มีการเตรียมพร้อมรับมืออย่างเป็นระบบผ่านแผนเผชิญภาวะวิกฤต Business Continuity Plan : BCP การรับมือเหตุการณ์อุทุกภัย ของ อพท.น่าน ตั้งแต่การสำรวจพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบ และติดตามสถานการณ์อย่างใกล้ชิด รายงานต่อผู้บังคับบัญชาทุก 12 ชั่วโมง นอกจากนี้ยังได้กำหนดจุดรวมพลเพื่อให้การดำเนินงานด้านต่างๆ สามารถเป็นไปอย่างต่อเนื่องแม้ในช่วงวิกฤต

พันเอก นาวิน ปรีชาพณิชยกุล ผู้จัดการ อพท.สุโขทัย ปฏิบัติหน้าที่ ผู้จัดการ อพท.น่าน ได้กล่าวถึงการให้ความช่วยเหลือเบื้องต้นว่า อพท. ได้ระดมทุนและใช้เงินส่วนตัวของผู้บริหารและเจ้าหน้าที่ เพื่อช่วยเหลือบรรเทาความเดือดร้อนและให้กำลังใจผู้ประสบภัย และสิ่งสำคัญคือการฟื้นตัวอย่างรวดเร็วหลังเกิดเหตุภัยพิบัติ เพื่อดึงดูดนักท่องเที่ยวให้มั่นใจและกลับมาในจังหวัดน่าน ซึ่งจะสร้างรายได้และกระตุ้นเศรษฐกิจในชุมชนอีกครั้ง จึงได้สำรวจความพร้อมของชุมชน เร่งวางแผนฟื้นฟู พร้อมทั้งเดินหน้าโครงการพัฒนาและส่งเสริมการตลาดการท่องเที่ยวโดยชุมชน โดยจัดเป็นกิจกรรมทดสอบการท่องเที่ยวหรือเส้นทางการท่องเที่ยวโดยชุมชน สำหรับกลุ่มผู้ประกอบการธุรกิจท่องเที่ยวหน่วยงานภาคีเครือข่ายด้านการท่องเที่ยว และธุรกิจอื่นๆ ซึ่งกิจกรรมส่งเสริมการตลาดการท่องเที่ยวในพื้นที่พิเศษและการท่องเที่ยวชุมชน รวมถึงประชาสัมพันธ์ผ่านกลุ่มบล็อกเกอร์ และผู้ประกอบการนำเที่ยว เชิญชวนนักท่องเที่ยวให้รับรู้ถึงความพร้อมของแหล่งท่องเที่ยว และประสานสายการบินต่าง ๆ เพื่อพร้อมต้อนรับนักท่องเที่ยวได้โดยเร็วที่สุด

นอกเหนือจากการฟื้นฟูหลังภัยพิบัติแล้ว อพท. ยังคงเดินหน้าขับเคลื่อน "น่านเมืองสร้างสรรค์" ที่มุ่งเน้นการใช้มรดกทางวัฒนธรรมทั้งที่จับต้องได้และจับต้องไม่ได้ มาต่อยอดเป็นมูลค่าทางเศรษฐกิจ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการพัฒนาสินค้าหัตถกรรมที่มีอัตลักษณ์โดดเด่น เช่น ผ้าทอเมืองน่าน เครื่องเงินน่าน งานจักสานและหัตถกรรมต่างๆ แต่สิ่งสำคัญคือการสร้างสรรค์รูปแบบใหม่ ๆ ให้สามารถแข่งขันทางการตลาดและสร้างรายได้อย่างยั่งยืน

จังหวัดน่าน และจังหวัดสงขลา ได้รับการเสนอชื่อให้เป็นตัวแทนประเทศไทยในการสมัครเข้าเป็นเครือข่ายเมืองสร้างสรรค์ของยูเนสโก (UNESCO Creative Cities Network - UCCN) ประจำปี 2568 โดยจังหวัดน่าน ได้เสนอชื่อในสาขาหัตถกรรมและศิลปะพื้นบ้าน (Crafts and Folk Arts) และจังหวัดสงขลา เสนอชื่อในสาขาอาหาร (Gastronomy) ถือเป็นความสำเร็จจากการทำงานร่วมกันของหลายภาคส่วน โดยมีคณะกรรมการขับเคลื่อนซึ่งประกอบด้วย ผู้ว่าราชการจังหวัดน่าน ผู้เชี่ยวชาญ ปราชญ์ชุมชน และภาคีเครือข่ายจาก 33 หน่วยงานของรัฐ ทั้งนี้ได้มีการจัดทำ แผนปฏิบัติการขับเคลื่อนเมืองน่านสู่การเป็นสมาชิกเครือข่ายเมืองสร้างสรรค์ ระยะ 5 ปี (2566 – 2570) ที่ถูกกำหนดขึ้นตามแนวทางการพัฒนาเมืองสร้างสรรค์ของ UNESCO ยุทธศาสตร์ชาติและแผนพัฒนาจังหวัดผนวกรวมกับความต้องการของชุมชน ซึ่งแผนดังกล่าวประกอบด้วย 6 ยุทธศาสตร์ ได้แก่ การพัฒนาเศรษฐกิจสร้างสรรค์, การพัฒนาศักยภาพและทักษะของคน, การสร้างสังคมการเรียนรู้ที่เท่าเทียม, การสืบสานภูมิปัญญาท้องถิ่นด้วยเทคโนโลยี, การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานที่สร้างสรรค์ และการสื่อสาร การสร้างเครือข่าย จากแผนดังกล่าวฯ มีโครงการทั้งหมด 21 โครงการ โดยปัจจุบันได้ดำเนินการสำเร็จไปแล้ว 13 โครงการ หรือคิดเป็นค่าเฉลี่ยมากกว่า 60%

นอกจากนี้ จังหวัดน่าน ยังได้รับรางวัลระดับโลก เช่น ชุมชนบ่อสวก ต.บ่อสวก อ.เมืองน่าน ได้รับรางวัลชุมชนท่องเที่ยวยอดเยี่ยมโลก (Best Tourism Village ) จากองค์การการท่องเที่ยวโลกแห่งสหประชาชาติ หรือ UN Tourism ประจำปี 2567 และ ตำบลในเวียง เขตเทศบาลเมืองน่าน จังหวัดน่าน ได้รับรางวัล Green Destinations Gold Award 2024 ซึ่งเป็นเหรียญทองแรกของอาเซียน ซึ่งทั้ง 2 รางวัลที่จังหวัดน่านได้รับการรับรอง ถือเป็นแห่งเดียวในประเทศไทย

พันเอก นาวิน ปรีชาพณิชยกุล กล่าวว่า ความสำเร็จเหล่านี้เกิดขึ้นจากความร่วมมือระหว่างภาครัฐ ภาคเอกชน องค์การปกครองส่วนท้องถิ่น ภาคการศึกษาในท้องถิ่น และประชาชนในชุมชน ซึ่ง อพท. เป็นหน่วยประสาน โดยเน้นการสร้างความรู้สึกเป็นเจ้าของร่วมกันในทรัพยากรการท่องเที่ยว เพื่อให้ชุมชนเกิดความหวงแหนและร่วมกันดูแลรักษาอย่างยั่งยืน ด้วยความมุ่งมั่นและวิสัยทัศน์ของทุกภาคส่วน อพท. มั่นใจว่า “น่านเมืองเก่าที่มีชีวิต” พร้อมที่จะต้อนรับผู้มาเยือนให้กลับมาอีกครั้งอย่างแน่นอน ภายใต้ความเป็นเมืองสร้างสรรค์ที่แข็งแกร่งและมีรากฐานที่มั่นคง