'ลาสเวกัสในลาว' นี่คือเมืองริมน้ำโขงที่อาชญากรรมท่วมท้นยิ่งกว่ากระแสน้ำ
อาคารทรงดอกบัวผุดขึ้นท่ามกลางทุ่งโคลนตมริมฝั่งแม่น้ำโขงในประเทศลาว มันคือคาสิโนในเมืองใหญ่ที่ถูกประณามว่าเป็นศูนย์กลางของอาชญากรรมไซเบอร์โดยบรรดานักวิเคราะห์ที่จับตาความเป็นไปเกี่ยวธุรกิจสีเทาในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
แต่อาคารต่างๆ ดูทรุดโทรมและไม่เข้าชุดกัน รวมถึงลานกว้างในสถาปัตยกรรมสไตล์ไอบีเรียที่เต็มไปด้วยหอคอยโบสถ์ ป้อมปราการ และรูปปั้น ตั้งอยู่เคียงข้างอาคารสูงระฟ้า
นี่คือเขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ (GTSEZ) เป็นเขตเศรษฐกิจพิเศษที่โดดเด่นที่สุดในบรรดาเขตเศรษฐกิจพิเศษกว่า 90 แห่งที่ก่อตั้งขึ้นทั่วภูมิภาคแม่น้ำโขงในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา โดยเจ้าของพื้นที่มักเสนอการลดหย่อนภาษีหรือการผ่อนคลายกฎระเบียบของรัฐบาลเพื่อดึงดูดนักลงทุนให้เข้ามา
ป้ายจราจรในเขต GTSEZ เป็นตัวหนังสือจีน ขณะที่สินค้าทุกอย่างตั้งแต่บุหรี่ไปจนถึงหยกและกระเป๋า Christian Dior ปลอม ล้วนขายโดยติดราคาเป็นเงินหยวนของจีน
นักวิเคราะห์กล่าวว่า อาคารเหล่านี้ถูกปล่อยเช่าเพื่อเป็นศูนย์กลางการดำเนินงานหลอกลวงทางการเงิน (สแกมเมอร์) และความรัก (โรมานซ์สแกม) ทางออนไลน์ ซึ่งเป็นอุตสาหกรรมสีเทามูลค่าหลายพันล้านดอลลาร์ที่ยังไม่มีทีท่าว่าจะแผ่วลงเลย แม้จะมีการปราบปรามในภูมิภาคนี้ที่ได้รับการสนับสนุนจากรัฐบาลจีนก็ตาม
เขตเศรษฐกิจพิเศษ GTSEZ ในลาว ก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2550 เมื่อรัฐบาลลาวได้อนุญาตให้กลุ่ม Kings Romans Group เช่าพื้นที่ดังกล่าวเป็นเวลา 99 ปี
โครงการพัฒนาเมืองที่ดูเหมือนจะเป็นโครงการเพื่อดึงดูดนักท่องเที่ยวด้วยคาสิโนและรีสอร์ท โดยไม่ต้องอยู่ภายใต้การกำกับดูแลอย่างเป็นทางการ แต่หน่วยงานระหว่างประเทศและนักวิเคราะห์กล่าวว่าโครงการนี้กลายเป็นศูนย์กลางของการฟอกเงินและการค้ามนุษย์อย่างรวดเร็ว
พวกเขากล่าวว่าปัจจุบันเมืองนี้ได้พัฒนาเป็นศูนย์กลางอาชญากรรมไซเบอร์ที่สามารถดึงดูดแรงงานจากทั่วโลกที่มีงานทำที่มีรายได้ดีกว่าบ้านเกิด
เมื่อมองดูไปรอบๆ เมือง จะเห็นเสื้อผ้าซักถูกตากให้แห้งบนระเบียงของอาคารสูงแห่งหนึ่งที่กลายเป็นอพาร์ทเมนต์ แทนที่จะใช้เป็นโรงแรมสำหรับนักท่องเที่ยว ในขณะที่ถนนหนทางที่กว้างขวางและเรียงรายไปด้วยต้นปาล์ม กลับเงียบสงบอย่างน่าขนลุก
ริชาร์ด ฮอร์ซีย์ จาก International Crisis Group กล่าวว่า มันคือ "การผสมผสานระหว่างความหม่นหมองและความหรูหรา"
เขากล่าวว่า มันให้ความรู้สึก "หรูหราราวกับลาสเวกัสในลาว" แต่ความจริงอันโหดร้ายของระบบนิเวศอาชญากรรมที่มั่งคั่งกลับแฝงอยู่
'กิจกรรมผิดกฎหมายอันน่าสยดสยอง'
ในช่วงกลางวัน นักพนันไม่กี่คนวางเดิมพันที่โต๊ะแบล็คแจ็คในKings Romans Casino ซึ่งเป็นคาสิโนใจกลางเมือง ซึ่งมีรถโรลส์-รอยซ์จอดอยู่ด้านนอก
"มีคนจากหลากหลายประเทศมาที่นี่" คนขับรถคนหนึ่งซึ่งเสนอบริการรถกอล์ฟพาเที่ยวชมเมืองกล่าว โดยขอไม่เปิดเผยชื่อด้วยเหตุผลด้านความปลอดภัย "คนอินเดีย ฟิลิปปินส์ รัสเซีย และ (คนจาก) แอฟริกา"
"ชาวจีนเป็นเจ้าของธุรกิจส่วนใหญ่" เขากล่าวเสริม
แหล่งทุจริตทางไซเบอร์ได้แพร่ระบาดในเขตเศรษฐกิจพิเศษทั่วเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ตามข้อมูลของสำนักงานว่าด้วยยาเสพติดและอาชญากรรมแห่งสหประชาชาติ
รายงานเมื่อปีที่แล้วระบุว่า ความสำคัญของ Kings Romans ในฐานะ "ศูนย์กลางการจัดเก็บ การค้า การทำข้อตกลง และการฟอกเงินมีแนวโน้มที่จะขยายตัว" แม้จะมีการปราบปรามกิจกรรมที่ผิดกฎหมายก็ตาม
ผู้ก่อตั้ง Kings Romans Group และ GTSEZ คือ จ้าวเหว่ย นักธุรกิจชาวจีนที่มีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับรัฐบาลลาว ซึ่งรัฐบาลลาวถึงกับมอบเหรียญรางวัลให้แก่เขาที่ช่วยโครงการพัฒนาต่างๆ
แต่แล้ว จ้าวเหว่ยและเพื่อนร่วมงานอีกสามคน รวมถึงบริษัทอีกสามแห่ง ถูกกระทรวงการคลังสหรัฐฯ คว่ำบาตรในปี 2561 จากสิ่งที่กระทรวงการคลังสหรัฐฯ เรียกว่า "กิจกรรมผิดกฎหมายอันน่าสยดสยองมากมาย" ซึ่งรวมถึงการค้ามนุษย์ ยาเสพติด และสัตว์ป่า และการค้าประเวณีเด็ก
สหราชอาณาจักรคว่ำบาตรจ้าวเหว่ยในปี 2566 โดยระบุว่าเขาเป็นผู้รับผิดชอบการค้ามนุษย์ไปยังเขตเศรษฐกิจ
"พวกเขา (เหย่อค้ามนุษย์) ถูกบังคับให้ทำงานเป็นนักต้มตุ๋นที่มุ่งเป้าไปที่บุคคลที่พูดภาษาอังกฤษ และถูกทำร้ายร่างกาย และถูกปฏิบัติหรือลงโทษอย่างโหดร้าย ไร้มนุษยธรรม และย่ำยีศักดิ์ศรี" กระทรวงการคลังอังกฤษกล่าว
ในปีเดียวกันและอีกครั้งในเดือนสิงหาคมปีที่แล้ว เจ้าหน้าที่ในจีนและลาวได้ปราบปรามการฉ้อโกงทางไซเบอร์ในเขต GTSEZ โดยเข้าตรวจค้นสำนักงานและจับกุมผู้ต้องสงสัยหลายร้อยคน
'ความรุนแรงไม่ได้ให้ผลตอบแทนเสมอไป'
ด้วยความโกรธแค้นของประชาชนในจีนที่เพิ่มสูงขึ้น ทั้งจากการหลอกลวงตัวเองและการลักพาตัวที่ถูกกล่าวหา รัฐบาลจีนจึงได้ริเริ่มการบุกค้นศูนย์ในเมียนมาและกัมพูชาในปีนี้
ปฏิบัติการหลักมุ่งเป้าไปที่แรงงานชาวจีน ซึ่งหลายพันคนได้รับการปล่อยตัวและส่งตัวกลับประเทศ รวมถึงชาวต่างชาติอีกหลายร้อยคน
บางคนกล่าวว่าพวกเขาเป็นเหยื่อการค้ามนุษย์ หรือถูกหลอกและถูกบังคับให้หลอกลวงผู้คนทางออนไลน์ แต่เจ้าหน้าที่บางคนกล่าวว่าพวกเขาอยู่ที่นั่นโดยสมัครใจ
ผู้เชี่ยวชาญกล่าวว่า นักต้มตุ๋นได้ปรับตัวโดยการเปลี่ยนสถานที่และเป้าหมาย และฮอร์ซีย์อธิบายว่าการค้ามนุษย์และการละเมิดลดลงตามรูปแบบธุรกิจที่พัฒนาขึ้น
"หากคุณกำลังพยายามขยายธุรกิจและสร้างธุรกิจขนาดใหญ่… ความรุนแรงไม่ได้ให้ผลตอบแทนเสมอไป" เขากล่าว
"จะดีกว่าหากมีคนงานที่มีแรงจูงใจ ไม่หวาดกลัว ไม่มองข้ามตัวเอง และมีอิสระที่จะ… ทำงาน"
รัฐบาลจีนตระหนักดีว่าไม่สามารถหยุดยั้งอาชญากรรมในภูมิภาคได้อย่างสมบูรณ์ จึงเลือกที่จะบริหารจัดการเอง เขากล่าวเสริม
ทางการจีนสามารถ "หยิบโทรศัพท์" ไปหาจ้าวเหว่ยและบอกเขาว่า "อย่าทำแบบนี้ จำกัดเรื่องนี้ อย่าพุ่งเป้าไปที่คนจีน" เขากล่าว
นั่น "มีคุณค่าต่อจีนมากกว่าการพยายามกำจัดมันให้สิ้นซากและสูญเสียอิทธิพลทั้งหมด"
สถาบัน United States Institute of Peace ประเมินในปี 2567 ว่าแก๊งอาชญากรในลุ่มแม่น้ำโขงน่าจะขโมยเงินมากกว่า 43.8 พันล้านดอลลาร์ต่อปีจากการทำสแกมเมอร์
ตัวแทนของทั้ง GTSEZ และ Kings Romans ไม่ได้ตอบสนองต่อคำขอความคิดเห็น หลังจาก AFP ขอความเห็นซ้ำแล้วซ้ำเล่า และก็ไม่สามารถติดต่อจ้าวเหว่ยได้
AFP ไม่สามารถติดต่อรัฐบาลลาวเพื่อขอความคิดเห็นได้ แต่สำนักข่าวลาวอย่างเป็นทางการระบุหลังจากการจับกุมเมื่อปีที่แล้วว่า ประเทศลาว "มุ่งมั่นที่จะจัดการและขจัดกิจกรรมหลอกลวงทางไซเบอร์อย่างเด็ดขาด"
Agence France-Presse
Photo by AFP