เพจดังเตือน แผ่นดินไหวในอันดามันเกิดจาก ภูเขาไฟใต้ทะเล ย้ำอนาคตภาคใต้อาจเกิด สึนามิ

เรื่องนี้มีที่มาจาก เพจเฟซบุ๊ก มิตรเอิร์ธ-mitrearth เพจให้ความรู้เกี่ยวกับวิทยาศาสตร์โลก โพสต์เมื่อวันที่ 25 และ 26 มิ.ย. ที่ผ่านมา ถึงพี่น้องภาคใต้ฝั่งอันดามัน จากกรณีเกิดแผ่นดินไหวขนาดปานกลาง 3.x-5.x จำนวนกว่า 15 เหตุการณ์ บริเวณทะเลอันดามัน นอกชายฝั่งภาคใต้ของไทยในช่วง 1-2 วันนี้

โดยเพจดังกล่าว ระบุว่า ตำแหน่งที่เกิดแผ่นดินไหว เกิดเป็นกระจุก ณ บริเวณที่มีรายงานว่าเป็นภูเขาไฟใต้ทะเล ซึ่งหากเป็นแผ่นดินไหวอันเนื่องมาจากแมกมาแทรกดันหินขึ้นมา ตัวแผ่นดินไหวจะไม่เกิดใหญ่ แต่ก็เป็นสัญญาณเตือนการเกิดภูเขาไฟปะทุ ซึ่งถ้าปะทุใต้น้ำในตำแหน่งนี้จริง มีโอกาสสร้างสึนามิ เข้าฝั่งอันดามัน

ในรูปแผนที่ขาว-ดำ ที่ตำแหน่งภูเขาไฟ มีเขียนไว้ว่า เคยเกิดกระจุกแผ่นดินไหว (earthquake swarm) แบบนี้ในบริเวณนี้มาแล้วในปี ค.ศ. 2005 ซึ่งคราวนั้นก็ไม่ได้ทำให้เกิดอะไรกับบ้านเรา

จากรูปขาว-ดำเหมือนเดิมครับ ในละแวกนั้นเคยเกิดแผ่นดินไหวขนาด 7.5 เมื่อปี ค.ศ. 1847 และแผ่นดินไหวขนาด 7.9 ปี ค.ศ. 1881 ดังนั้นในมิติแผ่นดินไหวใหญ่ ก็ไม่ถึงกับน่าไว้วางใจแบบ 100% แต่ต่อให้เกิดแผ่นดินไหวตรงนั้น ก็เป็นแผ่นดินไหวที่ไม่สร้างสึนามิ เพราะเป็นรอยเลื่อนในแนวราบ ที่ต่อเนื่องมาจากรอยเลื่อนสุมาตรา (Sumatra Fault) บนเกาะสุมาตรา

โดยสรุปถ้าดูจากข้อมูลในอดีต ช่วงนี้พี่น้องภาคใต้ฝั่งอันดามันของไทยอยากให้เฝ้าติดตามข่าวกระจุกแผ่นดินไหวกลุ่มนี้ เพราะสามารถเกิดได้ 3 สถานการณ์ ดังนี้

1. ไม่มีอะไรเกิดขึ้น ก็แค่กระจุกแผ่นดินไหวขนาดปานกลาง เดี๋ยวก็จบ เดี๋ยวมันก็ผ่านไป

2. ภูเขาไฟปะทุใต้ทะเล และอาจทำให้น้ำกระเพื่อมซัดเข้าชายฝั่งอันดามันของไทย

3. อันนี้โอกาสน้อย แผ่นดินไหวขนาดใหญ่ในละแวกนี้ (แต่ต่อให้เกิดแผ่นดินไหวใหญ่ ก็ไม่น่าจะทำให้เกิดสึนามิ เพราะแนวรอยแตกตรงนี้ มักจะเลื่อนในแนวระนาบ ไม่ยกมวลน้ำ)

ดังนั้น ช่วงนี้ ตามข่าวทั้งกลางวันและกลางคืน รวมถึงศึกษาเส้นทางอพยพสึนามิ เอาไว้ก็ไม่เสียหลาย ส่วนต้องเฝ้าระวังไปถึงไหน? ก็จนแผ่นดินไหวชุดนี้หยุด ถ้าหยุดแล้วไม่มีอะไร ก็คือไม่มีอะไร ถ้าจะมาใหม่ เดี๋ยวชุดแผ่นดินไหวใหม่ก็จะมาอีก

ส่วนในอีกโพสต์หนึ่ง เพจมิตรเอิร์ธ ระบุว่า ฝากถึงพี่น้องภาคใต้ฝั่งอันดามัน เรื่องสถานการณ์สึนามิและอีกต้นเหตุที่อาจสร้างสึนานามิในอนาคต

จากกรณีแผ่นดินไหวขนาด 3.x-5.x ที่เกิดขึ้นนอกชายฝั่งอันดามันของไทย ในช่วง 2-3 วันที่ผ่านมา ไปสืบค้นข้อมูลมาให้เพิ่มเติม

พบว่า นอกชายฝั่งอันดามันของไทย แอบมีภูเขาไฟซ่อนอยู่ใต้ทะเลอีกหลายลูก โดยปัจจุบัน ไม่มีข้อมูลประวัติการปะทุรายงานไว้ แต่ภูเขาไฟมีอยู่จริง และเป็นภูเขาไฟมีพลัง

ตามยี่ห้อทางธรณีวิทยา ภูเขาไฟใต้น้ำชุดนี้มีนิสัยเหมือนภูเขาไฟบนเกาะสุมาตรา รวมถึง ภูเขาไฟกรากะตัว (Krakatoa) ซึ่งส่วนใหญ่เป็นการปะทุแบบรุนแรงและให้ฝุ่นเถ้า มากกว่าให้ลาวาไหลหลากแบบเอื่อย ๆ

ภูเขาไฟให้เถ้า ถ้าประทุใต้น้ำสามารถทำให้เกิดสึนามิได้ เหมือนกับการปะทุของภูเขาไฟกรากะตัว เมื่อปี พ.ศ. 2431 ที่ทำให้สึนามิสูง 40 เมตร มีผู้เสียชีวิตถึง 36,000 ราย

ทั้งนี้ สึนามิจากภูเขาไฟจะมีความสูงมากกว่าสึนามิจากเรื่องแผ่นเปลือกโลกที่ทำให้เกิดแผ่นดินไหว

ดังนั้น กลุ่มภูเขาไฟพวกนี้ มีโอกาสสร้างสึนามิซัดเข้าฝั่งอันดามันของไทยได้เช่นกัน และมีโอกาสเป็นสึนามิที่สูงกว่าสึนามิเมื่อปี พ.ศ. 2547

ตามหลักภูมิศาสตร์ หากเกิดสึนามิเกิดจากภูเขาไฟลูกใดลูกหนึ่งในกลุ่มนี้ เวลาในการเดินทางจะน้อยกว่าเหตุการณ์สึนามิในปี พ.ศ. 2547 ซึ่งครั้งนั้นใช้เวลาประมาณ 1 ชั่วโมง 30 นาทีกว่าน้ำจะถึงฝั่ง ดังนั้นหากภูเขาไฟชุดนี้ประทุจะใช้เวลาน้อยกว่านั้น ประมาณ 1 ชั่วโมงหรือสั้นกว่านั้น ขึ้นอยู่กับทิศทางการปะทุใต้ทะเล

โดยธรรมชาติของภูเขาไฟทั่วโลก ก่อนที่จะปะทุมักเกิดแผ่นดินไหวขนาดเล็กหรือปานกลาง อันเนื่องมาจากความพยายามของแมกมา ที่จะแทรกดันขึ้นมา ดังนั้นกลุ่มแผ่นดินไหวที่เกิดขึ้นจึงอาจเป็นสัญญาณเตือน (precursor) การปะทุของภูเขาไฟ แต่บอกไม่ได้ว่าต้องแผ่นดินไหวกี่ครั้ง ถึงจะปะทุ บางครั้งก็แผ่นดินไหวนิดหน่อยก่อนปะทุ เช่น เซนต์ เฮเลนส์ ปี พ.ศ. 2523 เกิดแผ่นดินไหวเป็นพันครั้งก่อนปะทุ

จากสถิติการเกิดแผ่นดินไหวในอดีต (รวมรวม 100 ปีที่ผ่านมาจากฐานข้อมูลสำนักงานสำรวจธรณีวิทยาแห่งสหรัฐฯ USGS) พบว่า พื้นที่โดยรอบกลุ่มภูเขาไฟใต้ทะเลอันดามันดังกล่าว เคยเกิดแผ่นดินไหวขนาดเล็กและปานกลางจำนวนมากกว่า 1,000 ครั้ง ซึ่งนักวิทยาศาสตร์สรุปจากการศึกษาในรายละเอียดแล้วว่า เกิดจากการแทรกดันของแมกมาจากที่ลึกสู่ที่ตื้นจริง ๆ เพียงแต่อาจจะยังไม่ถึงเวลาปะทุอย่างจริงจัง

ดังนั้นโดยสรุป ภาคใต้ฝั่งอันดามันของไทย มีโอกาสที่จะได้รับผลกระทบด้านพิบัติภัยสึนามิ อันเนื่องมาจากภูเขาไฟชุดนี้ ในอนาคต

วิธีการเตรียมตัว และเฝ้าระวัง

อย่างแรก เนื่องจากในแถบนั้นไม่ได้มีการติดตั้งเครื่องมือเพื่อติดตามการเกิดประทุของภูเขาไฟ เพราะอยู่ห่างไกลในทะเล สิ่งเดียวที่เรายังพอจะทำได้คือ การติดตามชุดเหตุการณ์แผ่นดินไหวที่เกิดขึ้นในละแวกนั้น เพื่อใช้เป็นสัญญาณเตือนก่อนภูเขาไฟปะทุ เราไม่ควรเพิกเฉยกับแผ่นดินไหวขนาดเล็กหรือปานกลางหากเกิดในพื้นที่นี้ และควรพิจารณาเรื่องความถี่ของการเกิดแผ่นดินไหว ว่าเกิดบ่อยไปหรือเปล่า เพราะยิ่งเกิดบ่อยก็เสี่ยงที่จะมีโอกาสเกิดภูเขาไฟประทุในพื้นที่ และมีโอกาสที่จะสร้างสึนามิได้เสมอ

ควรศึกษาและเตรียมพร้อมเส้นทางอพยพสึนามิ ในพื้นที่ ซึ่งก็ไม่รู้ว่าจะมาตอนกลางวันหรือกลางคืน และควรติดตามแนวภูเขาไฟลูกนี้อย่างใกล้ชิด เพราะส่งผลกระทบต่อพื้นที่ภาคใต้บ้านเราโดยตรง