3 มหรสพ ลิเก-โขน-หนังตะลุง รวมกันทำไมเรียก “หนังสด”
“หนังสด” เป็นมหรสพสายมินิมอล ที่ชาวบ้านเมืองระยองริเริ่มจากการผสมผสาน ลิเก, โขน และหนังตะลุงเข้าด้วยกัน แต่ไม่ต้องใช้เครื่องแต่งกายมากมาย เพียงแค่ใช้คนจริง ผิวหนังแท้ๆ ก็สร้างความบันเทิงให้ผู้ชมได้
มหรสพลูกผสม
“หนังสด” เป็นการละเล่นที่เอาการละเล่น 3 อย่าง คือ ลิเก, โขน และหนังตะลุง มาผสมผสานกัน กำกับบทบาทของตัวพระ, นาง,ยักษ์ และลิง ดังนี้
พระ เดิน และเชิด แบบ “ลิเก”, ร้อง เต้น และเต้นกราว แบบ “หนังตะลุง”
นาง เดิน และเชิด แบบ “ลิเก”, ร้อง และเดินกราว แบบ “หนังตะลุง”
ยักษ์ กรายแบบ “โขน”, ร้อง เต้น และเต้นกราว แบบ “หนังตะลุง”, เชิด แบบ “ลิเก”
ลิง ออกกล่าวเล่าประวัติทีละตัว แบบ “ลิเก”, ร้อง เต้น และเต้นกราว แบบ “หนังตะลุง”, เชิดแบบ “ลิเก” (ใช้เพลงเชิดแบบลิเก แต่ท่าทางประดิษฐ์ใหม่เป็นกิริยาเหาะ)
นอกจากนี้ไม่ว่าจะเป็นตัวใด จะมีการคำนับตอนออกฉากในหน้าพาทย์แรกแบบ “ลิเก” แต่ยักเอวและยักไหล่ขณะร้องแบบ “หนังตะลุง”
เครื่องแต่งตัว ใช้เสื้อปักดิ้น-เลื่อม และร้อยรัดแบบโขนทุกตัว ยกเว้นเสนา เครื่องสวมหัวก็ใช้แบบเดียวกับโขน แต่ไม่สวมปิดหน้าหมดเหมือนโขน สวมเพียงแค่หน้าผาก
ส่วนกระบวนร้อง, กระบวนเล่น, ดนตรี, เรื่องที่เล่น ก็อ้างอิงจาก ลิเก, โขน และหนังตะลุง แต่อาจมีปรับปรุงรายละเอียดบางส่วน (ซึ่งขอไม่กล่าวถึงในรายละเอียด)
ต้นกำเนิด หนังสด
มหรสพนี้ ไม่ทราบว่าใครเป็นผู้คิดค้น แต่ประมาณ พ.ศ. 2470 มีผู้จัดเล่นกันขึ้นที่จังหวัดระยอง มีผู้ริเริ่มเล่น “หนังตะลุง” โดยไม่ใช้ “ตัวหนัง” แค่ใช้คนเต้นแทนตัวหนัง โดยยุคแรกๆ นั้น “ไม่มีเครื่องแต่งตัว” เพียงแค่นุ่งผ้า ไม่ใส่เสื้อ (ยกเว้นผู้หญิง) ส่วนสังวาลที่สวมก็ทำมาจากข้ออ้อย ผู้ที่เล่นบทเป็น “ลิง” เอาสีมาเขียนเป็นขนบนผิวหนัง ถ้าเล่นเป็น “ยักษ์” ก็เอาสีมาเขียนหน้าเป็นยักษ์
เมื่อใช้ “คนจริง” เล่น แทน “ตัวหนัง” จึงเรียกว่า “หนังสด” เมื่อเทียบกับ หนังตะลุง หรือหนังใหญ่ ที่ใช้หนังสัตว์มาตากแห้ง ก่อนแกะลายเป็นตัวหนัง
อ่านเพิ่มเติม :
สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่
อ้างอิง :
ภาษิต จิตรภาษา. “ภาษาใหม่ ความเป็นมาของ ‘คำ’ และ ‘ความหมาย’” ใน, อนุสรณ์งานฌาปนกิจ คุณพ่อสันต์ จิตรภาษา 26 มกราคม 2554
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 7 สิงหาคม 2568
อ่านข่าวต้นฉบับได้ที่ : 3 มหรสพ ลิเก-โขน-หนังตะลุง รวมกันทำไมเรียก “หนังสด”
ติดตามข่าวล่าสุดได้ทุกวัน ที่นี่
– Website : https://www.silpa-mag.com