ไขความเข้าใจผิดเกี่ยวกับบำนาญสูตรใหม่ CARE ทำให้เงินบำนาญของผู้ประกันตน ม.33 ลดลงจริงหรือ?

ช่วงที่ผ่านมา หลายคนอาจเคยเห็นกระแสข่าวหรือการแชร์ต่อกันว่า ‘สูตรคำนวณบำนาญแบบใหม่ของประกันสังคม’ หรือที่เรียกว่า สูตร CARE อาจทำให้ผู้ประกันตนตามมาตรา 33 ได้รับเงินบำนาญน้อยลง ซึ่งสร้างความกังวลให้กับคนทำงานจำนวนมาก เพราะเกรงว่าสิทธิที่จะได้รับเมื่อเกษียณอายุจะถูกลดลง แต่ความจริงแล้ว เรื่องนี้เป็นความเข้าใจที่คลาดเคลื่อน และควรได้รับการอธิบายให้ชัดเจน

สูตร CARE คืออะไร?

สูตร CARE มาจากคำว่า Career-Average Revalued Earnings โดยใช้หลักการนำค่าจ้างที่ผู้ประกันตนส่งเงินสมทบตลอดช่วงเวลาที่ทำงาน มาปรับค่าให้มีมูลค่าตามค่าเงิน ณ วันที่เกษียณ เพื่อให้สะท้อนมูลค่าที่แท้จริง จากนั้นนำมาเฉลี่ยเพื่อใช้เป็นฐานคำนวณบำนาญ ซึ่งแตกต่างจากสูตรเดิมที่ใช้ Final Average Earnings (FAE) คือการนำเงินเดือนเฉลี่ย 60 เดือนสุดท้ายก่อนเกษียณมาเป็นฐานในการคิดบำนาญ

นอกจากนี้ สูตร CARE ยังปรับวิธีคำนวณอัตราบำนาญส่วนเพิ่ม โดยยังคงอัตราเดิม 1.5% ต่อปีสำหรับผู้ที่ส่งเงินสมทบเกิน 180 เดือน แต่จะนับ เศษเดือน เพิ่มเติมด้วย คือคิด 0.125% ต่อเดือน เพื่อให้ผู้ที่มีช่วงส่งเงินสมทบต่อเนื่องและสม่ำเสมอ ได้รับสิทธิประโยชน์ที่เป็นธรรมมากขึ้น

โดยวิธีคิดสูตรบำนาญ CARE เป็นหลักการสากล ซึ่งใช้กับระบบบำนาญประกันสังคมทั่วโลก รวมถึงประเทศสหราชอาณาจักร สวีเดน เยอรมัน อิตาลี เบลเยี่ยม สวิสเซอร์แลนด์ นอร์เวย์ โปแลนด์ จีน ญี่ปุ่น เกาหลี รัสเซีย ฯลฯ

แล้วทำไมหลายคนจึงกังวลว่าจะได้เงินน้อยลง?

เหตุผลที่ผู้ประกันตนบางส่วนกังวล ก็เพราะสูตรเดิม (Final Average Earnings) ใช้เงินเดือนเฉลี่ย 60 เดือนสุดท้าย ซึ่งบางคนมีการปรับเงินเดือนขึ้นสูงในช่วง 5 ปีสุดท้าย ทำให้ได้บำนาญค่อนข้างมาก แต่เมื่อปรับมาเป็นสูตร CARE ซึ่งคำนวณเฉลี่ยค่าจ้างตลอดชีวิต อาจทำให้บำนาญของคนกลุ่มที่เงินเดือนพุ่งเฉพาะช่วงท้ายลดลงเมื่อเทียบกับสูตรเดิม

อย่างไรก็ตาม สูตร CARE จะทำให้

• ผู้ประกันตนที่ค่าจ้างสูงมาตลอดแต่ต่ำลงช่วงท้าย ได้บำนาญสูงขึ้น
• ผู้ประกันตนที่ค่าจ้างต่ำมาตลอดแต่พุ่งสูงเฉพาะท้าย อาจได้บำนาญลดลงเล็กน้อย
• ผู้ประกันตนที่ค่าจ้างสม่ำเสมอ ส่วนใหญ่จะได้เงินบำนาญใกล้เคียงเดิม
• สำนักงานประกันสังคมได้วางมาตรการรองรับสำหรับผู้ที่กำลังจะเกษียณ หรือผู้ที่รับบำนาญไปแล้ว โดยระบุชัดเจนว่า
  
• ในช่วงเปลี่ยนผ่านจนถึงปี 2574 ผู้ที่คำนวณสูตร CARE แล้วได้เงินน้อยกว่าสูตรเดิม จะยังใช้สูตรเดิมในการจ่ายบำนาญ
  
• ผู้ที่คำนวณแล้วได้เงินมากกว่า สูตร CARE จะได้รับตามสูตรใหม่
  

พูดง่ายๆ คือ ‘ไม่ให้ใครได้เงินบำนาญน้อยลงกว่าเดิมในช่วงเปลี่ยนผ่าน’ โดยยังคงใช้สูตรเก่าให้คนที่เสียเปรียบ และใช้สูตรใหม่ให้คนที่ได้เปรียบ

แม้กองทุนจะมีต้นทุนเพิ่มขึ้นเล็กน้อย แต่ไม่มีผลกระทบความมั่นคงของกองทุนอย่างมีนัยสำคัญ

แล้วในระยะยาว ม.33 จะได้บำนาญน้อยลงหรือเปล่า?

ในระยะยาว สำหรับผู้ประกันตนมาตรา 33 หากมีการส่งเงินสมทบสม่ำเสมอ และค่าจ้างไม่ผันผวนมากเกินไป เงินบำนาญที่ได้จะยังคงอยู่ในระดับที่ใกล้เคียงกับสูตรเดิม หรืออาจมากขึ้นด้วยซ้ำในบางกรณี เพราะสูตร CARE ให้ความสำคัญกับการสะสมเงินสมทบระยะยาว และปรับมูลค่าเงินสมทบตามอัตราเงินเฟ้อ จึงถือว่าเป็นระบบที่ ‘ให้ความเป็นธรรม’ กับทุกคนมากกว่า อีกทั้งยังช่วยลดแรงจูงใจในการปรับเงินเดือนขึ้นอย่างรวดเร็วเฉพาะ 5 ปีสุดท้ายของการทำงาน เพียงเพื่อให้ได้บำนาญสูงขึ้น ซึ่งอาจสร้างความเหลื่อมล้ำกับคนที่มีเส้นทางอาชีพแบบไม่สม่ำเสมอ

สรุป

สรุปได้ว่า สูตรบำนาญ CARE ไม่ได้ทำให้ผู้ประกันตนมาตรา 33 ได้รับเงินบำนาญน้อยลงในทันที และไม่กระทบสิทธิของผู้ที่เกษียณอยู่แล้วหรือใกล้เกษียณ เพราะมีมาตรการคุ้มครองในช่วงเปลี่ยนผ่านอย่างรอบคอบ ในระยะยาว หากส่งเงินสมทบสม่ำเสมอ ผู้ประกันตนจะได้รับสิทธิที่สอดคล้องกับค่าจ้างตลอดชีวิตการทำงาน และระบบกองทุนบำนาญจะมั่นคง ยุติธรรม และยั่งยืนมากขึ้น

ภาพ:PhotoAlto/Frederic Cirou / Getty Images