ทำไมคนเขมร เรียกไทยว่า “เสียม” คำโบราณ ใช้ปลุกระดมชาตินิยม ลามสู่แบบเรียน
ไขข้อสงสัยว่าทำไมคนกัมพูชาถึงเรียกคนไทยว่า “เสียม” ใช้ในบริบทเชิงลบเพื่อปลุกกระแสชาตินิยม และสะกิดแผลเก่าในประวัติศาสตร์
ท่ามกลางสถานการณ์ความขัดแย้งระหว่างไทยและกัมพูชา หลายคนอาจเคยได้ยินหรือเห็นสื่อของกัมพูชาใช้คำว่า “เสียม” ในการเรียกคนไทยหรือประเทศไทย ซึ่งสร้างความสงสัยว่าเหตุใดจึงใช้คำนี้ แทนที่จะเป็นคำว่า “ไถ” ที่แปลว่า “ไทย” โดยตรง คำตอบของเรื่องนี้ซ่อนอยู่ในประวัติศาสตร์อันยาวนานและซับซ้อนของทั้งสองชาติ
เสียม คำโบราณในหน้าประวัติศาสตร์
คำว่า “เสียม” ซึ่งชาวกัมพูชาออกเสียงว่า “เซียม” นั้น มีรากศัพท์เดียวกับคำว่า “สยาม” และเป็นคำโบราณที่มีหลักฐานการใช้มาอย่างยาวนานกว่า 1,400 ปี หลักฐานที่โดดเด่นที่สุดคือภาพสลักบนระเบียงประวัติศาสตร์ของปราสาทนครวัด ที่มีข้อความสลักไว้ว่า “เนะ สยำ กุก” ซึ่งแปลความได้ว่า “นี่(ไง) พวกสยาม” โดยคำว่า “สยำ” ก็คือ “เสียม” หรือ “สยาม” นั่นเอง ส่วนคำว่า “กุก” สันนิษฐานว่าอาจได้รับอิทธิพลมาจากภาษาจีนที่แปลว่า ก๊ก หรือกลุ่มคน
ความหมายที่เปลี่ยนไปในบริบทปัจจุบัน
ในปัจจุบัน ภาษาเขมรใช้คำว่า “ไถ” เป็นคำเรียกอย่างเป็นทางการสำหรับคนไทยและประเทศไทย ซึ่งเป็นคำที่ค่อนข้างเป็นกลางและไม่มีนัยทางลบแอบแฝง เนื่องจากเป็นคำที่เกิดขึ้นใหม่ไม่ถึงร้อยปีและใช้ในทางราชการเป็นหลัก
ในทางตรงกันข้าม คำว่า “เสียม” มักจะถูกหยิบยกมาใช้ในบริบทที่ต้องการจะเน้นย้ำถึงความสัมพันธ์เชิงประวัติศาสตร์ที่เต็มไปด้วยความขัดแย้ง โดยเฉพาะการรุกรานของสยามในอดีต การใช้คำนี้จึงเปรียบเสมือนการสะกิดแผลเก่าและปลุกกระแสชาตินิยม
เราจึงมักจะเห็นการใช้คำว่า “เสียม” ปรากฏอยู่ในแบบเรียนประวัติศาสตร์ของกัมพูชาในเชิงลบอยู่เสมอ เช่น “อิทธิพลอย่างแข็งกล้าของเสียม”, “เสียมตีเขมร”, “เสียมยึดครองดินแดนเขมร” หรือแม้กระทั่งในนิทานภาพสำหรับเด็กเรื่อง “พระโค-พระแก้ว” ที่กล่าวถึง “พวกเสียม” ที่มานำพระโคและพระแก้วอันศักดิ์สิทธิ์ไปจากแผ่นดินเขมร
และที่เห็นได้ชัดที่สุดคือ ในช่วงเวลาที่เกิดความขัดแย้งรุนแรง เช่น กรณีพิพาทปราสาทพระวิหารเมื่อหลายปีก่อน สื่อกระแสหลักของกัมพูชาก็ได้พร้อมใจกันเลือกใช้คำว่า “เสียม” ในการกล่าวถึงประเทศไทย เพื่อตอกย้ำภาพความเป็นศัตรูในอดีตนั่นเอง
ดังนั้น การจะเลือกใช้คำว่า “ไถ” หรือ “เสียม” จึงไม่ได้เป็นเพียงแค่เรื่องของภาษา แต่ยังสะท้อนถึงทัศนคติและจุดยืนทางการเมืองอีกด้วย โดยคำว่า “ไถ” คือตัวแทนของความสัมพันธ์ในยุคปัจจุบัน ขณะที่คำว่า “เสียม” คือเครื่องมือในการปลุกเร้าอดีตและความรู้สึกชาตินิยมขึ้นมาต่อสู้กันในยามที่เกิดความขัดแย้ง
อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง