ประวัติ สมเด็จพระสังฆราช องค์ที่ 11 เลื่อนพระอิสริยยศ เป็นสมเด็จพระมหาสมณเจ้า

ประวัติ สมเด็จพระสังฆราช องค์ที่ 11 เลื่อนพระอิสริยยศ เป็นสมเด็จพระมหาสมณเจ้า พระยศสูงสุดสำหรับสมเด็จพระสังฆราชของไทย

เมื่อวันที่ 22 กรกฎาคม เว็บไซต์ราชกิจจานุเบกษา เผยแพร่ ประกาศสถาปนาสมเด็จพระมหาสมณเจ้า ความว่า พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดสถาปนา เลื่อนพระอิสริยยศ พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ สมเด็จพระสังฆราชเจ้า วัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม สมเด็จพระสังฆราชพระองค์ที่ 11 ซึ่ง เป็น "สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระชินวรวิสุทธิเทวารยวงศ์" พระยศสูงสุดสำหรับสมเด็จพระสังฆราชของไทย นับเป็นสมเด็จพระมหาสมณเจ้า พระองค์ที่ 4 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์

พระประวัติ "สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์"

สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ (หม่อมเจ้าภุชงค์ ชมพูนุท สิริวฑฺฒโน) สมเด็จพระสังฆราชพระองค์ที่ 11 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ (พ.ศ. 2464 - พ.ศ. 2480)

สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ เป็นพระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอชั้นหนึ่ง กรมขุนเจริญผลภูลสวัสดิ์ กับ หม่อมปุ่น ชุมพูนุท ประสูติเมื่อวันศุกร์ เดือนอ้าย แรม 7 ค่ำ ปีมะแม ตรงกับวันที่ 16 ธันวาคม พ.ศ. 2402

เมื่อพระชนมายุครบอุปสมบท จึงทรงอุปสมบท ณ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม สมเด็จพระวันรัตน์ (ทับ พุทฺธสิริ) วัดโสมนัสวิหาร เป็นพระอุปัชฌาย์ เมื่อทรงอุปสมบทแล้ว ก็เสด็จประทับ ณ วัดราชบพิธตามเดิม ทรงเป็นกรรมการชุดแรกของมหามกุฎราชวิทยาลัย และมีส่วนร่วมในการบริหารกิจการของมหามกุฎราชวิทยาลัยให้เจริญก้าวหน้ามาจนตลอดพระชนม์ชีพของพระองค์ ทรงได้รับการโปรดเกล้าฯ เลื่อนสมณศักดิ์มาเรื่อยๆ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2438

จนกระทั่งปี พ.ศ. 2469 ได้รับสถาปนาเป็นสมเด็จพระสังฆราชเจ้า ได้รับการถวายมหาสมณุตมาภิเษก จากพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงครองวัดราชบพิธ และทรงเศวตฉัตร 5 ชั้น
ทรงนิพนธ์ตำรับตำราและหนังสือทางพระพุทธศาสนา เช่น พระคัมภีร์อภิธานัปปทีปิกา หรือพจนานุกรมภาษาบาลีแปลเป็นไทย มหานิบาตชาดก ต้นบัญญัติ สามเณรสิกขา เป็นต้น ซึ่งใช้เป็นคู่มือในการศึกษาภาษาบาลีของภิกษุสามเณรและบุคคลทั่วไปอย่างแพร่หลายถึงทุกวันนี้
สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ ทรงประชวรด้วยพระโรคเส้นพระโลหิตในกระเพาะพระบังคลเบาพิการ ทำให้พระบังคลเบาเป็นโลหิต สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 25 สิงหาคม พ.ศ. 2480 สิริรวมพระชนมายุได้ 78 พรรษา ทรงดำรงอยู่ในตำแหน่งสกลมหาสังฆปริณายก 16 ปี

เลื่อนพระอิสริยยศ สมเด็จพระสังฆราชพระองค์ที่ 11

โดยมหาเถรสมาคม ในการประชุมเมื่อวันที่ 30 มิถุนายน 2568 มีมติรับทราบพระราชดำริ ดังนี้ ราชเลขานุการในพระองค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มีหนังสือที่ พว. 0202.2/10609 ลงวันที่ 19 มิถุนายน 2568 กราบทูล สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายกเพื่อทรงทราบว่า

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดสถาปนาเลื่อนพระอิสริยยศเฉลิมพระนามพระอัฐิพระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ สมเด็จพระสังฆราชเจ้า วัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม สมเด็จพระสังฆราชพระองค์ที่ 11 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ เป็น “สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระชินวรวิสุทธิเทวารยวงศ์” นับเป็นสมเด็จพระมหาสมณเจ้าพระองค์ที่ 4 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ โดยที่สมเด็จพระมหาสมณเจ้า เป็นพระยศสูงสุดสำหรับสมเด็จพระสังฆราชแห่งราชอาณาจักรไทย