รถไฟฟ้า 20 บาท วุ่น “คมนาคม” ซัด กทม. อ้างค่าดำเนินงานอื่น ชดเชยรายได้สายสีเขียว 1.1 หมื่นล้าน

“นโยบายรถไฟฟ้า 20 บาทตลอดสาย” เป็นมาตรการสำคัญของรัฐบาลที่มุ่งลดภาระค่าครองชีพและส่งเสริมการใช้บริการขนส่งสาธารณะ โดยกำหนดอัตราค่าโดยสารสูงสุดไม่เกิน 20 บาทต่อเที่ยว ครอบคลุมโครงข่ายรถไฟฟ้าในพื้นที่กรุงเทพฯ และปริมณฑลจำนวน 8 สายทาง

ซึ่งจะเริ่มบังคับใช้ในวันที่ 1 ตุลาคม 2568 นี้ โดยจะมีการเปิดให้ลงทะเบียนรับสิทธิ์ผ่านแอปพลิเคชัน "ทางรัฐ" ในเดือนสิงหาคม 2568 โดยผู้ที่มีสัญชาติไทยสามารถลงทะเบียนเพื่อใช้สิทธิ์ดังกล่าวได้

ล่าสุดแหล่งข่าวจากกระทรวงคมนาคม เปิดเผยกับ “ฐานเศรษฐกิจ” ว่า หลังจากมติคณะรัฐมนตรี (ครม.) เห็นชอบนโยบายรถไฟฟ้า 20 บาทตลอดสาย มอบหมายให้กระทรวงคมนาคมไปเจรจากับกรุงเทพมหานคร (กทม.) ถึงสัญญาสัมปทานรถไฟฟ้าสายสีเขียวนั้น

ปัจจุบันอยู่ระหว่างรอเจรจากับกทม.ว่าจะดำเนินการอย่างไร ทั้งนี้กรณีที่กทม.มีความเห็นถึงการประมาณการการชดเชยส่วนต่างรายได้ของโครงการรถไฟฟ้าของ กทม. ในปีงบประมาณ 2569 น่าจะต้องใช้งบประมาณ จำนวน 11,059 ล้านบาท

ซึ่งยังไม่รวมงบประมาณจากการปรับเปลี่ยนระบบจัดเก็บค่าโดยสาร ดังนั้นจึงไม่สามารถยืนยันประมาณการดังกล่าวตามที่ กระทรวงคมนาคมเสนอไว้ที่ 2,525 ล้านบาท นั้น

“เรื่องนี้ทราบว่าทางกทม.ไม่ได้คิดเฉพาะรายได้ค่าโดยสารที่หายไปเท่านั้น แต่กลับคิดค่าดำเนินการอื่นๆ หลายส่วน ไม่ว่าจะเป็นค่างานติดตั้งระบบอาณัติสัญญาณ ค่าก่อสร้างต่างๆในโครงการ ฯลฯ แบบนี้จะให้เราชดเชยตามที่กทม.ขอมาได้อย่างไร หากเทียบกับโครงการรถไฟฟ้าสายอื่นๆ จะชดเชยเฉพาะค่าโดยสารเท่านั้น” แหล่งข่าวจากกระทรวงคมนาคม กล่าว

แหล่งข่าวจากกระทรวงคมนาคม กล่าวต่อว่า ประเด็นที่เอกชนมีข้อกังวลถึงรายได้การเดินรถอาจลดลงจากการเข้าร่วมนโยบายรถไฟฟ้า 20 บาทนั้น โดยยืนยันว่าเอกชนจะได้รายได้ตามปกติ เพราะมาตรการนี้จะมีการชดเชยรายได้ทุกบาททุกสตางค์ที่ขาดหายไปให้แก่เอกชนอยู่แล้ว

ส่วนกรณีที่ขบวนรถโดยสารอาจไม่เพียงพอต่อผู้โดยสารที่ใช้บริการเพิ่มขึ้นจากมาตรการดังกล่าว ปัจจุบันเอกชนผู้ให้บริการแต่ละรายได้เตรียมความพร้อมของขบวนรถไว้แล้ว ซึ่งเพียงพอต่อการใช้บริการของผู้โดยสารแน่นอน แต่รถไฟฟ้าสายสีน้ำเงินอาจไม่เพียงพอ

ขณะนี้ผู้ให้บริการรถไฟฟ้าสายสีน้ำเงินได้สั่งซื้อขบวนรถโดยสารเพิ่มเติมแล้ว คาดว่าจะใช้ระยะเวลาดำเนินการ 2 ปี เพื่อนำมาให้บริการต่อไป

นายปัญญา ชูพานิช ผู้อำนวยการสำนักงานนโยบายและแผนการขนส่งและจราจร (สนข.) กล่าวว่า ความคืบหน้าร่างพระราชบัญญัติ (พ.ร.บ.) การบริหารจัดการระบบตั๋วร่วม พ.ศ. ….

ขณะนี้กฎหมายดังกล่าวอยู่ในกระบวนการพิจารณาในชั้นกรรมาธิการของสภาผู้แทนราษฎร ซึ่งจะแล้วเสร็จภายในสิ้นเดือนกรกฎาคมนี้

จากนั้นจะเข้าสู่วาระที่ 2 และ 3 ต่อไป คาดว่าจะประกาศในราชกิจจานุเบกษา และมีผลบังคับใช้ได้ตามแผน “ส่วนประเด็นที่สภาพัฒน์มีความเห็นให้พิจารณาแนวทางขับเคลื่อนในร่างพ.ร.บ.ตั๋วร่วมนั้น

ปัจจุบันทางสนข.มีแผนในเรื่องนี้ชัดเจนอยู่แล้ว ซึ่งรัฐบาลยังคงยืนยันเดินหน้าเรื่องนี้ต่อเนื่อง” นายปัญญา กล่าว

ขณะเดียวกันในระหว่างที่รอกฎหมายหลักในสภาฯนั้น ปัจจุบันสนข.ได้ดำเนินการจัดทำกฎหมายลำดับรอง เช่น การจ่ายเงินชดเชย ,ระเบียบต่างๆ เพื่อรองรับนโยบายรถไฟฟ้า 20 บาทตลอดสาย

หากร่างพ.ร.บ.ตั๋วร่วม ประกาศมีผลบังคับใช้แล้ว จะสามารถออกประกาศกฎหมายลำดับรองได้ทันที

สำหรับร่างพ.ร.บ.ตั๋วร่วม มีสาระสำคัญของร่าง พ.ร.บ.การบริหารจัดการระบบตั๋วร่วมฯ ประกอบด้วย 7 หมวด และบทเฉพาะกาล (54 มาตรา)

โดยมีวัตถุประสงค์หลักเพื่อลดค่าใช้จ่าย และอำนวยความสะดวกให้กับประชาชน พร้อมทั้งหันมาเดินทางโดยระบบขนส่งสาธารณะเพิ่มมากขึ้น

อย่างไรก็ตามนโยบายรถไฟฟา 20 บาทตลอดสาย โดยกระทรวงคมนาคมมีแนวทางขับเคลื่อนนโยบายนี้ใน 8 สาย จำนวน 13 เส้นทาง รวมระยะทาง 286.84 กม. จำนวน 193 สถานี ซึ่งอยู่ในความรับผิดชอบทั้ง 3 หน่วยงาน

ขณะนี้ได้ประมาณการชดเชยรายได้ค่าโดยสารในงบประมาณปี 2569 และงบประมาณปี 2570 รวมวงเงิน 5,512 ล้านบาท ดังนี้

การรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนแห่งประเทศไทย (รฟม.) เป็นเจ้าของโครงการรถไฟฟ้า 4 สาย ประกอบด้วย รถไฟฟ้าสายสีน้ำเงิน ช่วงบางซื่อ-หัวลำโพง ช่วงหัวลำโพง-บางแค (หลักสอง) ช่วงบางซื่อ-ท่าพระ งบประมาณปี 2569 วงเงิน 1,192 ล้านบาท และงบประมาณปี 2570 วงเงิน 1,312 ล้านบาท

รถไฟฟ้าสายสีม่วง ช่วงเตาปูน-คลองบางไผ่ งบประมาณปี 2569 วงเงิน 480 ล้านบาท และงบประมาณปี 2570 วงเงิน 515 ล้านบาท

ขณะที่รถไฟฟ้าสายสีเหลือง ช่วงลาดพร้าว-สำโรง งบประมาณปี 2569 วงเงิน 249 ล้านบาท และงบประมาณปี 2570 วงเงิน 274 ล้านบาท

รถไฟฟ้าสายสีชมพู ช่วงแคราย-มีนบุรี งบประมาณปี 2569 วงเงิน 400 ล้านบาท และงบประมาณปี 2570 วงเงิน 444 ล้านบาท โดยงบชดเชยรายได้ทั้ง 4 สาย ผ่านกองทุนส่งเสริมระบบตั๋วร่วมหรือแหล่งเงินอื่นๆที่เหมาะสม

การรถไฟแห่งประเทศไทย (รฟท.) เป็นเจ้าของโครงการรถไฟฟ้า 2 สาย ประกอบด้วย รถไฟฟ้าสายสีแดง ช่วงสถานีกลางกรุงเทพฯ-รังสิต และช่วงสถานีกลางกรุงเทพฯ-ตลิ่งชัน งบประมาณปี 2569 วงเงิน 189 ล้านบาท และงบประมาณปี 2570 วงเงิน 218 ล้านบาท

รถไฟฟ้าแอร์พอร์ต เรล ลิงก์ ช่วงพญาไท-สุวรรณภูมิ งบประมาณปี 2569 วงเงิน 477 ล้านบาท และงบประมาณปี 2570 วงเงิน 503 ล้านบาท โดยงบชดเชยรายได้ทั้ง 2 สาย ผ่านงบประมาณแผ่นดิน

กรุงเทพมหานคร (กทม.) เป็นเจ้าของโครงการรถไฟฟ้า 2 สาย ประกอบด้วย รถไฟฟ้าสายสีเขียว (สุขุมวิท) ช่วงหมอชิต-สมุทรปราการ

และช่วงหมอชิต-สะพานใหม่-คูคต รถไฟฟ้าสายสีเขียว (สีลม) ช่วงสนามกีฬาแห่งชาติ-บางหว้า งบประมาณปี 2569 วงเงิน 2,503 ล้านบาท และงบประมาณปี 2570 วงเงิน 2,629 ล้านบาท

รถไฟฟ้าสายสีทอง ช่วงกรุงธนบุรี-คลองสาน งบประมาณปี 2569 วงเงิน 22 ล้านบาท และงบประมาณปี 2570 วงเงิน 25 ล้านบาท ปัจจุบันอยู่ระหว่างรอกระทรวงคมนาคมและกทม.พิจารณาร่วมกัน

ทั้งนี้ยังมีการติดตั้งระบบผ่านประตูสำหรับรองรับบัตรโดยสาร EMV Contactless Card ในรถไฟฟ้าบางสาย เช่น รถไฟฟ้าแอร์พอร์ต ลิงก์

ปัจจุบันยังไม่มีระบบดังกล่าว ขณะที่รถไฟฟ้าสายสีเหลืองและรถไฟฟ้าสายสีชมพู มีระบบดังกล่าวแล้ว แต่ต้องติดตั้งระบบเพิ่มเติม

ส่วนรถไฟฟฟ้าสายสีเขียวและรถไฟฟ้าสายสีทอง ไม่ต้องติดตั้งระบบเพิ่มเติม เนื่องจากนโยบายนี้ต้องใช้บัตรแรบบิท แบบ ABT ในการใช้บริการเท่านั้น

นอกจากนี้ยังมีการพัฒนาระบบบริหารจัดการรายได้กลาง (CCH) วงเงิน 156 ล้านบาท แบ่งเป็น ค่าพัฒนาระบบ 76 ล้านบาท ค่าเช่าบริการคลาวด์ 50 ล้านบาท และค่าบริหารจัดการ 30 ล้านบาท

เพื่อเป็นระบบหลังบ้านสำหรับบริหารจัดการข้อมูลค่าโดยสารเพื่อให้ทราบข้อมูลการเดินทาง ค่าโดยสาร และการชดเชยรายได้ให้กับรถไฟฟ้าแต่ละสาย

โดยจะดำเนินการร่วมกับผู้รวบรวมข้อมูลของแต่ละบัตรโดยสาร ซึ่งบัตร EMV Contactless Card โดยธนาคารกรุงไทย และบัตรแรบบิทแบบ ABT โดยบริษัทบางกอกสมาร์ทการ์ด ซิสเทม จำกัด

เมกะโปรเจ็กต์ หน้า 8 หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ฉบับที่ 4,114 วันที่ 17 - 19 กรกฎาคม พ.ศ. 2568