ชัวร์ก่อนแชร์ KEYWORD : Dark Empathy ? — พฤติกรรมแสร้งเข้าใจ เพื่อหลอกใช้ผู้อื่น
บทความนี้เรียบเรียงโดยเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์(Artificial Intelligence : AI)โดยมีเนื้อหาหลักจากคลิปวิดีโอ
2 สิงหาคม 2568
สิ่งนี้… คือด้านมืดของความเข้าอกเข้าใจ ที่ไม่ได้ถูกใช้เพื่อช่วยเหลือ และหวังดี และสิ่งนี้…เป็นคำหนึ่งที่ถูกพูดถึงอยู่บ่อย ๆ ในโซเชียลมีเดีย คือคำว่าอะไร ? มาร่วมไขคำตอบของคำปริศนากัน
ศูนย์ชัวร์ก่อนแชร์ ตรวจสอบกับ อาจารย์ ธาม เชื้อสถาปนศิริ อาจารย์ประจำสถาบันแห่งชาติเพื่อการพัฒนาเด็กและครอบครัว มหาวิทยาลัยมหิดล
(สัมภาษณ์เมื่อ 1 กรกฎาคม 2568 )
Dark Empathy เมื่อความเห็นอกเห็นใจกลายเป็นดาบสองคม
ในยุคที่โซเชียลมีเดียเป็นส่วนหนึ่งของชีวิต การแสดงความรู้สึกและการแบ่งปันเรื่องราวต่าง ๆ กลายเป็นเรื่องปกติ แต่เคยสงสัยไหมว่าเบื้องหลังความเห็นอกเห็นใจที่แสดงออกมา อาจมีเจตนาอื่นแอบแฝงอยู่ ? ผู้เชี่ยวชาญได้อธิบายเกี่ยวกับ “Dark Empathy” หรือ “ความเห็นอกเห็นใจด้านมืด” ซึ่งเป็นพฤติกรรมที่น่าสนใจและควรทำความเข้าใจในสังคมปัจจุบัน
Dark Empathy คืออะไร ?
Dark Empathy คือการแสร้งทำเป็นเข้าใจและเห็นอกเห็นใจผู้อื่น แต่แท้จริงแล้วมีเจตนาเพื่อเอาเปรียบ ครอบงำ ควบคุม หรือใช้ประโยชน์จากบุคคลนั้น พฤติกรรมนี้สามารถแบ่งออกได้เป็น 4 รูปแบบหลัก ๆ ได้แก่
- Strategic Dark Empathy (ความเห็นอกเห็นใจเชิงกลยุทธ์) คือการใช้ความเห็นอกเห็นใจเป็นเครื่องมือเพื่อให้ได้มาซึ่งผลประโยชน์บางอย่าง เช่น การโพสต์เรื่องเศร้าของตนเองเพื่อเรียกร้องความสนใจ หรือการนำเรื่องของคนอื่นมาเปิดเผยเพื่อให้เกิดกระแสโจมตี
- Defensive Dark Empathy (ความเห็นอกเห็นใจเพื่อป้องกันตัว) คือ การใช้ความน่าสงสารเป็นเกราะป้องกันตนเอง โดยมักจะแสดงบทบาทเป็น “เหยื่อ” เพื่อกลบเกลื่อนความผิดหรือเบี่ยงเบนความสนใจ และจะเลือกรับฟังเฉพาะความคิดเห็นที่เข้าข้างตนเองเท่านั้น
- Manipulative Dark Empathy (ความเห็นอกเห็นใจเพื่อควบคุมบงการ) คือการใช้ความรู้สึกผิดหรือบุญคุณมาเป็นเครื่องมือในการควบคุมผู้อื่น เช่น การช่วยเหลือเพื่อให้รู้สึกเป็นหนี้บุญคุณและง่ายต่อการชักจูงในภายหลัง หรือการใช้ความลับของผู้อื่นมาข่มขู่
- Bully Dark Empathy (ความเห็นอกเห็นใจแบบบูลลี่) คือ การแสร้งทำเป็นเข้าใจ แต่กลับใช้คำพูดหรือการกระทำที่ซ้ำเติมหรือทำร้ายจิตใจ แทนที่จะให้กำลังใจหรือช่วยเหลืออย่างจริงใจ
เราจะรับมือกับ Dark Empathy ได้อย่างไร ?
- ไม่สนับสนุนเนื้อหา Dark Empathy : หากพบเห็นโพสต์ที่ดูเหมือนจะเรียกร้องความสนใจแต่มีเจตนาแอบแฝง ควรงดการกดไลก์หรือแสดงความคิดเห็นที่สนับสนุน
- หลีกเลี่ยงการเรียกร้องความสนใจ : เมื่อเผชิญกับเรื่องราวร้าย ๆ ในชีวิต ควรหลีกเลี่ยงการโพสต์เพื่อเรียกร้องความเห็นใจจากผู้อื่น เพื่อป้องกันตัวเองจากการตกเป็นเป้าหมายของคนที่มีพฤติกรรม Dark Empathy
- ระมัดระวังการช่วยเหลือออนไลน์ : มิจฉาชีพมักใช้เรื่องราวที่น่าสงสารมาหลอกลวงเพื่อขอรับบริจาค ควรตรวจสอบข้อมูลให้แน่ใจก่อนให้ความช่วยเหลือ เพื่อให้แน่ใจว่าความช่วยเหลือของเราไปถึงผู้ที่ต้องการจริง ๆ
การทำความเข้าใจและรู้เท่าทันพฤติกรรม Dark Empathy ไม่เพียงแต่จะช่วยปกป้องเราจากการถูกเอาเปรียบ แต่ยังช่วยให้เราสามารถสร้างความสัมพันธ์ที่จริงใจและปลอดภัยกับคนรอบข้างได้อย่างแท้จริง
ตรวจสอบข้อเท็จจริงโดย : จิรัชยา นวลนิ่มน้อย และ จิราภา อ่อนเกลี้ยง
ตรวจสอบบทความโดย : ชยานิษฐ์ ผ่องใส