‘สวีเดน’ ชาติรักสงบ สู่การเป็นประเทศผู้ผลิตอาวุธสงครามใหญ่อันดับ 4 ของโลก

แม้จะมีภาพลักษณ์เป็นประเทศเล็ก สงบ และอยู่ในกลุ่มประเทศที่คุณภาพชีวิตสูง และไม่มีเป้าหมายในการรุกรานดินแดนของผู้ใด แต่ภายใต้ความรักสงบ สวีเดนกลับไม่ใช่ชาติที่อ่อนแอไม่มีทางสู้ แต่เป็นหนึ่งในประเทศผู้ผลิตปละส่งออกอาวุธรายสำคัญอันดับ 4 ของโลก ด้วยอุตสาหกรรมความมั่นคงที่แข็งแกร่ง เทคโนโลยีล้ำหน้า และการดำเนินนโยบายด้านการทหารอย่างชาญฉลาด ภายใต้แนวคิด “ความเป็นกลางติดอาวุธ” (Armed Neutrality) สวีเดนจึงพัฒนาอาวุธไว้ใช้ป้องกันตนเอง และพร้อมส่งออกไปยังประเทศพันธมิตรอย่างต่อเนื่อง

ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา อุตสาหกรรมอาวุธของสวีเดนเติบโตอย่างก้าวกระโดด โดยปี 2023 ส่งออกอาวุธมูลค่ารวมกว่า 18,000 ล้านโครนสวีเดน (SKD) หรือ 57,233 ล้านบาท เพิ่มขึ้น 18% จากปีก่อนหน้า

ขณะที่ปี 2024 มูลค่าการส่งออกพุ่งแตะ 29,000 ล้าน SKD หรือ 92,209 ล้านบาท เพิ่มขึ้นกว่า 60% ถือเป็นระดับสูงสุดในประวัติศาสตร์

สำหรับบริษัทหลักอย่าง Saab AB ซึ่งเป็นผู้ผลิตอาวุธสงครามรายใหญ่ โดยผลงานที่คนไทยเห็นเป็นประจักษ์ก็คือ เครื่องบินขับไล่ JAS 39 Gripen ซึ่งประจำการในกองทัพอากาศของไทยและได้ปฏิบัติภารกิจในสมรภูมิรบจริงเป็นครั้งแรกของโลกในเหตุการณ์ปะทะกันระหว่างไทยและเขมร

สำหรับบริษัทนี้มีบทบาทสำคัญในการผลักดันการเติบโตของอุตสาหกรรมอาวุธของสวีเดน โดยในไตรมาสแรกของปี 2025 เพียงไตรมาสเดียว Saab ทำรายได้กว่า 15,790 ล้านโครน SKD หรือ 50,206 ล้านบาท และมี backlog สะสม สูงถึง 1.89 แสนล้าน SKD หรือราว 6 แสนล้านบาท

ทั้งนี้สวีเดนมีเครือข่ายการค้าด้านยุทโธปกรณ์ที่แข็งแกร่ง ครอบคลุมทั้งประเทศตะวันตกและกำลังพัฒนา โดยมีรายชื่อลูกค้าหลักในช่วงปี 2023–2024 ซึ่งส่วนใหญ่เป็นประเทศพันธมิตรของ NATO และ EU ที่มองหาอาวุธทันสมัยแต่ไม่ขึ้นกับสหรัฐฯ หรือรัสเซียทั้งสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ สหรัฐอเมริกา บราซิล ฮังการี เยอรมนี โปแลนด์ อินเดีย สหราชอาณาจักร สาธารณรัฐเช็ก รวมทั้งฝรั่งเศส

ระบบอาวุธเด่นของสวีเดน

JAS 39 Gripen

เครื่องบินรบหลายบทบาท (multirole fighter) ที่สวีเดนส่งออกหลายประเทศ เช่น บราซิล (ทำร่วมกับ Embraer), ฮังการี และโคลอมเบียที่เพิ่งตัดสินใจซื้อรุ่นใหม่

GlobalEye (AEW&C aircraft)

เครื่องบินเตือนภัยทางอากาศและควบคุมการรบ (AEW&C) ที่ติดตั้งเรดาร์ Erieye ขายให้ UAE 5 ลำ คิดเป็นมูลค่ารวม 23 ,000 ล้าน SEK

• สวีเดนสั่งซื้อ 2–3 ลำ และมี option เพิ่มอีก 2 ลำ

• ฝรั่งเศสลงนามยืนยันจะซื้อ 2 ลำ พร้อม option อีก 2 ลำ ในปี 2025

ระบบต่อต้านรถถัง (Anti‑tank weapons)

• Carl‑Gustaf M4, AT4, NLAW มีคำสั่งซื้อเพิ่มอย่างรวดเร็วหลังสงครามยูเครน ตัวอย่างเช่น สัญญา 1,5 00 ล้านยูโรกับโปแลนด์สำหรับ Carl‑Gustaf M4 และกระสุนหลายแสนหน่วย

• Saab ขยายกำลังการผลิต aiming to quadruple deliveries by 2025

รถรบ CV90

• ยานรบราบ (infantry fighting vehicle) CV9035 / Mk IV:

• ปแลนด์ เช็ก เดนมาร์ก และสโลวาเกีย ลงนามสัญญาหลายพันล้านยูโร เช่น ในปี 2024 เดนมาร์กจัดซื้อ 115 คัน มูลค่า 1,350 ล้านยูโร และส่งมอบให้แก่ยูเครนผ่านสหภาพยุโรปและนอร์ดิก มูลค่า 2,200 ล้านยูโร

• BAE Hägglunds ทำการผลิต พร้อม deliver ให้ทั้งเดนมาร์กและสวีเดน รวม 165 คัน มูลค่า 2,500 ล้านดอลลาร์สหรัฐ

ระบบอาร์ติเลอรี่ Archer

Sweden มี Archer จำนวน 26 ระบบ ใช้แพลตฟอร์ม Volvo และ Rheinmetall (48 คัน) ถูกจัดซื้อโดยสหราชอาณาจักรและมีการส่งมอบปี 2025–2026 มูลค่ารวม 500 ล้านดอลลาร์สหรัฐ

ระบบต่อลำอากาศยาน RBS 70 / RBS 70 NG และระบบมือถือ MSHORAD

• RBS 70 NG ถูกส่งมอบให้กับแคนาดา สต็อกใหญ่สำหรับยูเครน (100 launchers + 500+ missiles) เมื่อกุมภาพันธ์ 2025

• ระบบ MSHORAD (Mobile Short‑Range Air Defence) สัญญากับเช็กมูลค่า 1,800 ล้าน SEK ส่งมอบในปี 2028–2030

เรือ Visby-class Corvette

• ได้รับการอัปเกรดระบบป้องกันทางอากาศด้วย Kamr Missile CAMM และ VLS ExLS Mk41 โดย Saab ได้รับสัญญามูลค่า 1,600 ล้าน SEK เริ่มติดตั้งในปี 2026

สำหรับสวีเดนเป็นหนึ่งในประเทศที่ลงทุนวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีใหม่ๆ สูงสุดของโลก (R&D สูงกว่า 3% ของ GDP) ซึ่งรวมไปถึงการพัฒนาอาวุธที่เน้นความทันสมัยและระบบอัจฉริยะ เช่น ระบบอิเล็กทรอนิกส์สงคราม อาวุธควบคุมจากระยะไกล อากาศยานไร้คนขับ ฯลฯ

อีกทั้งยังมีการคัดกรองเครดิตลูกค้าก่อนรับคำสั่ง เนื่องจากสวีเดนมีระบบควบคุมการส่งออกอาวุธที่โปร่งใสและมีกฎหมายเข้มงวดในการประเมินประเทศปลายทาง ทำให้หลายประเทศเชื่อถือคุณภาพและจริยธรรมของอาวุธจากสวีเดน เพื่อไม่ให้ตกไปอยู่ในมือของกลุ่มกองกำลังติดอาวุธ หรือประเทศที่มีปัญหาเรื่องชื่อเสียงในระดับนานาชาติ

ปัจจัยที่ทำให้สวีเดนต้องมีความแข็งแกร่งในด้านอุตสาหกรรมป้องกันประเทศ เนื่องจากว่าตั้งอยู่ใกล้รัสเซียและเคยถูกคุกคามในช่วงสงครามเย็น ทำให้ต้องเตรียมความพร้อมตลอดเวลา ส่งผลให้ลงทุนพัฒนาเทคโนโลยีทางทหารอย่างต่อเนื่องอีกด้วย

อุตสาหกรรมป้องกันประเทศไทยโต 150% ตลอด 10 ปี

อุตสาหกรรมอาวุธและการป้องกันประเทศของไทยถือว่าอยู่ในขั้นตอนของการพัฒนา โดยมีความพยายามที่จะลดการพึ่งพาการนำเข้าอาวุธจากต่างประเทศ และสร้างความมั่นคงทางยุทธศาสตร์ในระยะยาว ข้อมูลจากสถาบันวิจัยความมั่นคงระหว่างประเทศ (International Institute for Strategic Studies : IISS) ระบุว่า มูลค่าตลาดของอุตสาหกรรมป้องกันประเทศเติบโตอย่างต่อเนื่อง เพิ่มขึ้นจาก 20,000 ล้านบาท ในปี 2558 เป็นประมาณ 50,000 ล้านบาท ในปี 2567 คิดเป็นการเติบโต 150% ในช่วง 10 ปี เป็นผลมาจากการส่งเสริมการพัฒนาอุตสาหกรรมป้องกันประเทศอย่างต่อเนื่อง และนโยบายของรัฐบาลในการสนับสนุนการจัดหายุทโธปกรณ์ภายในประเทศ

“รายงานการพิจารณาศึกษาขีดความสามารถอุตสาหกรรมป้องกันประเทศ” ระบุว่า ภาคเอกชนไทยมีบทบาทสำคัญในการขับเคลื่อนอุตสาหกรรมป้องกันประเทศ โดยมีหน่วยงานและบริษัทที่มีศักยภาพในการผลิตและซ่อมบำรุงอาวุธยุทโธปกรณ์หลายแห่ง ได้แก่

• สถาบันเทคโนโลยีป้องกันประเทศ (DTI) : พัฒนาระบบอาวุธร่วมกับภาคเอกชน

• องค์การผลิตภัณฑ์ป้องกันประเทศ (อภป.) : ผลิตกระสุน วัตถุระเบิด อาวุธเบา

• องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก (อสทพ.) : ผลิตยุทโธปกรณ์สนับสนุน เช่น ยานยนต์

ส่วนบริษัทเอกชนในประเทศ บริษัท ชัยเสรี อินเตอร์กรุ๊ป จำกัด ซึ่งผลิตยานเกราะล้อยาง First Win ที่ได้รับการยอมรับจากกองทัพบก และมีการส่งออกไปยังต่างประเทศ

บริษัท มารีนโกลด์ อินเตอร์เนชั่นแนล จำกัด ซึ่งผลิตเรือเร็วตรวจการณ์ที่มีขีดความสามารถสูง และได้รับการใช้งานในกองทัพเรือ

บริษัท มาร์ซัน จำกัด (มหาชน) ซึ่งมีความเชี่ยวชาญในการผลิตชิ้นส่วนและอุปกรณ์ทางทหาร เป็นหนึ่งในผู้ผลิตเรือเร็วตรวจการณ์ที่มีคุณภาพสูง ได้รับความไว้วางใจจากกองทัพเรือและหน่วยงานความมั่นคงทางทะเลของประเทศไทยและในต่างประเทศ

บริษัท ที่ดินไทย จำกัด ผู้ผลิตยานพาหนะกู้ซ่อมและเก็บกู้ทางทหาร เป็นอีกหนึ่งบริษัทเอกชนไทยที่มีศักยภาพในการผลิตยานพาหนะทางทหาร ขณะที่การพัฒนายานรบหลัก เช่น รถถังหลักสำหรับการรบ (Main Battle Tank) ยังอยู่ในระดับเริ่มต้น ทำให้กองทัพบกต้องพึ่งพาการนำเข้าจากต่างประเทศเป็นหลัก โดยเฉพาะรถถัง VT-4 จากจีน และยานเกราะล้อยาง Stryker จากสหรัฐอเมริกา

บริษัท มิลคอม ซิสเต็มส์ จำกัด ผลิตระบบสื่อสารทางทหาร ทั้งระบบสื่อสารแบบ Tactical Data Link และระบบวิทยุสื่อสารทางยุทธวิธี ซึ่งได้รับ การจัดหาเข้าประจำการในกองทัพไทย

นอกจากนี้มีอีกบางบริษัทที่ก็มีส่วนแบ่งการตลาดอุตสาหกรรมป้องกันประเทศ เช่น บริษัท ไทยรุ่งยูเนี่ยนคาร์ จำกัด (มหาชน) ที่ผลิตยานพาหนะทางทหารบางประเภท เช่น รถบรรทุกทางยุทธวิธี และรถบรรทุกเฉพาะกิจทางทหาร

กระนั้นอาวุธหนักของกองทัพบก พบว่า เอกชนไทยยังขาดความสามารถในการผลิต เช่น รถถังหลักสำหรับการรบ (Main Battle Tank) และยานเกราะลำเลียงพล ที่ใช้เทคโนโลยีขั้นสูง ทำให้กองทัพบกไทยยังคงต้องนำเข้าจากต่างประเทศ เช่น จีน รัสเซีย สหรัฐอเมริกา

นอกจากนี้ยังมี บริษัท เอเชียน มารีน เซอร์วิสส์ จำกัด (มหาชน) ซึ่งเป็นอู่ซ่อมเรือขนาดใหญ่ที่มีศักยภาพสูง เคยผ่านการต่อเรือตรวจการณ์ปืนชุด คือเรือหลวงศรีราชา ให้กับกองทัพเรือ, บริษัท โชคนำชัย ไฮ-เทค เพรสซิ่ง จำกัด ที่ช่วงหลังเริ่มมีบทบาทสำคัญในอุตสาหกรรมป้องกันประเทศในส่วนของการต่อเรือ และอีกบางบริษัทที่อยู่ในธุรกิจการต่อเรือ เช่น บริษัท ไทยอินเตอร์เนชั่นแนล ด๊อคยาร์ด จำกัด, บริษัท ซีเครสมารีน จำกัด

ขณะที่ในส่วนของ การผลิตอาวุธปืนและชิ้นส่วน บริษัทเอกชนที่อยู่ในอุตสาหกรรมดังกล่าว เช่น บริษัท ไทยอาร์มส์ จำกัด และบริษัท กรุงไทยอุตสาหกรรม จำกัด (มหาชน) แต่กำลังการผลิตยังไม่เพียงพอต่อการใช้งานของกองทัพ รวมถึงขาดเทคโนโลยีการผลิตสมัยใหม่ ทำให้อาวุธปืนและกระสุนที่ผลิตยังมีข้อจำกัดด้านคุณภาพเมื่อเทียบกับต่างประเทศ

แม้ไทยจะสามารถผลิตอาวุธยุทโธปกรณ์ทางทหารได้แต่ก็ยังต้องพึ่งพาการนำเข้าอาวุธยุทโธปกรณ์จากต่างประเทศในสัดส่วนสูงถึง 85%-90% ของมูลค่าการจัดหาทั้งหมด ในขณะที่ผลิตและจัดหาภายในประเทศได้ เพียง 10%-15% เท่านั้น แต่หลังจากเหตุการณ์ปะทะกันระหว่างไทยและเขมรครั้งนี้ อาจทำให้ไทยมองเห็นถึงความสำคัญของการพัฒนาอุตสาหกรรมป้องกันประเทศให้แข็งแกร่งขึ้น

เพราะการเป็นประเทศที่รักสงบ ไม่รุกรานใคร ใช่ว่าจะต้องเป็นประเทศที่อ่อนแอไร้เขี้ยวเล็บ ซึ่งสวีเดนอาจเป็นแบบอย่างที่น่าสนใจที่ไทยจะดำเนินรอยตามในเรื่องอุตสาหกรรมอาวุธและยุทโธปกรณ์ทางทหาร เพื่อที่อย่างน้อยไทยก็สามารถสร้างความยำเกรงแก่เพื่อนบ้านที่พยายามจะรุกรานให้รู้เสียก่อนว่า เราไม่สามารถรังแกได้ง่ายๆ และเพื่อเป็นการรักษาชีวิตของบุคคลกรที่มีค่าให้ให้เกิดการสูญเสียน้อยที่สุด

อ้างอิง

The Times, Reuters (1), Reuters (2), Nordic Defence Review, Nordic Defence Review (2)
Garmingdeputy, ekn, The Wall Street Journal,Sweden Herald,ARAB NEWS,The Local