จริงหรือ? มือถือมีสัญญาณนี้ แปลว่ากำลังถูกติดตาม กูรูชี้ "จุดสีเล็กๆ" ช่วยจับผิดได้!
คำแจ้งเตือนธรรมดาๆ อาจเป็นสัญญาณว่า “ข้อมูลส่วนตัวของคุณกำลังถูกเก็บอย่างลับๆ”
ช่วงที่ผ่านมา ผู้เชี่ยวชาญด้านความปลอดภัยไซเบอร์จากสื่อCybernews ในยุโรปออกมาเตือนถึงพฤติกรรมแอปมือถือหลายตัวที่น่ากังวล เพราะแม้ผู้ใช้จะไม่ได้เปิดใช้งาน แอปเหล่านี้กลับยังแอบร้องขอสิทธิ์เข้าถึงข้อมูลส่วนตัวหลายอย่างแบบเงียบๆ ไม่ว่าจะเป็นกล้อง, ไมโครโฟน, ตำแหน่งที่อยู่ (GPS), ข้อความ หรือแม้แต่รูปภาพในเครื่อง
ปัญหาคือ สิทธิ์ที่แอปขอ มักเกินกว่าความจำเป็นจริง และเมื่อเราเผลอกด “อนุญาต” ไปตั้งแต่ตอนติดตั้ง ข้อมูลเหล่านี้ก็อาจถูกส่งต่อเพื่อใช้ยิงโฆษณาแบบเฉพาะเจาะจง หรือในบางกรณีอาจถูกนำไปใช้อย่างไม่โปร่งใสโดยที่เราไม่รู้ตัวเลยด้วยซ้ำ
ปัญหานี้ไม่ได้จำกัดแค่ระบบ Android เท่านั้น จากรายงานของบริษัทวิเคราะห์ข้อมูล Apteco พบว่า แม้แต่แอปในระบบ iOS ก็มีแนวโน้มเก็บข้อมูลจากหลายแหล่ง เพื่อนำไปวิเคราะห์พฤติกรรมผู้ใช้แบบละเอียด เช่น ความชอบ, พฤติกรรมประจำวัน, สถานที่ที่ไปเป็นประจำ ฯลฯ
การสังเกตสัญญาณเบื้องต้น ถือเป็นขั้นตอนแรกที่สำคัญที่สุดในการปกป้องตัวเอง เมื่อมัลแวร์สอดแนม (Spyware) อาจแอบแฝงเข้ามาในโทรศัพท์ของคุณอย่างเงียบๆ และขโมยข้อมูลส่วนตัวที่ละเอียดอ่อน เช่น
ข้อความแชต
รายชื่อผู้ติดต่อ
รหัสผ่าน
แม้แต่เสียงสนทนาโทรศัพท์
ข่าวดีคือ ตอนนี้ทั้งใน Android 12 และ iOS 14 ขึ้นไป มีฟีเจอร์เล็กๆ แต่มีประโยชน์มาก ที่ช่วยให้เรารู้ว่า“มีแอปไหนแอบใช้กล้องหรือไมค์อยู่หรือเปล่า” ถ้ามี แอปเปิ้ลหรือแอนดรอยด์จะโชว์จุดสีเขียวหรือสีส้ม เล็กๆ โผล่ขึ้นมาที่มุมขวาบนของหน้าจอทันที เป็นเหมือนสัญญาณเตือนแบบเรียลไทม์ ให้คุณรู้ตัวทันทีว่ากล้องหรือไมโครโฟนของเครื่องกำลังถูกใช้งานอยู่ ถึงแม้คุณจะไม่ได้เปิดแอปนั้นอยู่ก็ตาม
+เตือน! 6 สัญญาณ “ผิดปกติ” ที่อาจบ่งชี้ว่าถูกสอดแนมผ่านมือถือ +
1. แบตหมดเร็ว / เน็ตมือถือหมดไวผิดปกติ
แอปสอดแนมหรือมัลแวร์จะทำงานเบื้องหลังตลอดเวลา และส่งข้อมูลกลับไปยังแฮกเกอร์ ทำให้เปลืองพลังงานและดาต้ามาก หากคุณใช้เครื่องตามปกติ แต่พบว่าแบตหมดเร็วหรือเน็ตหมดเร็วกว่าปกติ ควรตรวจสอบ
iPhone: ไปที่ การตั้งค่า > มือถือ
Android: ไปที่ การตั้งค่า > เครือข่ายและอินเทอร์เน็ต > เครือข่ายมือถือ และเปิด “ประหยัดข้อมูล”
2. เครื่องช้าลง / เครื่องร้อนผิดปกติ
มัลแวร์ที่ทำงานต่อเนื่องจะกินพลัง CPU และ RAM ทำให้เครื่องหน่วงแม้แค่ใช้งานทั่วไป, เครื่องร้อนโดยไม่มีเหตุ (ไม่ได้เล่นเกมหรือเปิดวิดีโอ) รวมทั้งการที่แอปเดิมๆ ค้าง หรือหลุดออกเองบ่อยๆ
3. ได้รับข้อความแปลกๆ
ถ้าได้รับ SMS ที่มีตัวอักษรแปลก, ลิงก์ไม่รู้จัก หรือรหัสเข้ารหัสที่ดูไม่เข้าใจ — อาจเป็นข้อความหลอกลวง (Phishing) หรือคำสั่งที่แฮกเกอร์ส่งให้มัลแวร์ในเครื่องทำงาน ดังนั้น อย่ากดลิงก์เด็ดขาด!
4. อุปกรณ์ทำงานเองโดยคุณไม่ได้สั่ง เช่น โทรศัพท์ส่งข้อความ/โทรออกเอง, เปิด-ปิด Wi-Fi เอง, หน้าจอสว่างขึ้นเองโดยไม่มีการแจ้งเตือนใดๆ นี่อาจหมายถึงมีคนควบคุมเครื่องคุณจากระยะไกล
5. เสียงแปลกขณะโทรศัพท์
แม้จะพบน้อยลงในยุคนี้ แต่ถ้าคุณได้ยินเสียง ก้อง, คลิก, หรือเสียงแปลกๆ ระหว่างโทร อาจเป็นสัญญาณว่าสายถูกดักฟังหรือบันทึกเสียง
6. ปิดเครื่องยาก / เปิดเองทันที
มัลแวร์บางตัวซับซ้อนถึงขั้นปิดกั้นการ “ปิดเครื่อง” เพื่อให้ตัวเองยังทำงานต่อ หรือทำให้เครื่องรีสตาร์ทเองทันทีหลังปิด หากคุณกดปิดแล้วยังไม่ดับสนิท หรือเปิดเอง นั่นแปลว่าอาจติดไวรัส
ท้ายที่สุด หากคุณสงสัยว่าเครื่องถูกเจาะหรือสอดแนม ให้รีบสแกนไวรัส เปลี่ยนรหัสผ่านทั้งหมด ปิดแอปที่ไม่จำเป็น และหากยังผิดปกติ ควรรีเซ็ตหรือปรึกษาผู้เชี่ยวชาญทันที!