งานวิจัยชี้ “คลื่นความร้อน” เร่งให้มนุษย์ “แก่เร็ว” กว่าปกติ

เผยแพร่ 2 ชั่วโมงที่ผ่านมา

“คลื่นความร้อน” ไม่ได้แค่ทำให้เหนื่อยล้า แต่งานวิจัยใหม่ชี้ว่าอาจเร่งให้มนุษย์แก่เร็วขึ้น เทียบเท่ากับผลเสียจากการสูบบุหรี่ ดื่มแอลกอฮอล์ หรือกินอาหารไม่ดีต่อสุขภาพ หากปล่อยให้ความร้อนสุดขั้วทวีความรุนแรงต่อไป อาจหมายถึงสุขภาพที่เสื่อมถอยเร็วกว่าที่ควรของคนนับพันล้านทั่วโลก

งานวิจัยล่าสุดที่เผยแพร่เมื่อเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2568 ในวารสาร Nature Climate Change พบว่า การเผชิญกับคลื่นความร้อนบ่อยครั้งทำให้มนุษย์มีอายุชีวภาพ (biological age) เพิ่มขึ้นเร็วกว่าปกติ ซึ่งเทียบได้กับผลเสียจากการสูบบุหรี่ การดื่มแอลกอฮอล์ การรับประทานอาหารไม่สมดุล หรือการไม่ออกกำลังกาย

ก่อนหน้านี้มีหลักฐานชัดเจนแล้วว่าคลื่นความร้อนทำให้เกิดการเสียชีวิตเกินคาดในระยะสั้น เช่น ในเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2568 อังกฤษมีผู้เสียชีวิตก่อนวัยอันควรจากคลื่นความร้อนเกือบ 600 ราย แต่การศึกษาครั้งนี้เป็นหนึ่งในงานวิจัยแรก ๆ ที่ชี้ผลกระทบ ระยะยาว ต่อสุขภาพ

นักวิจัยติดตามคนกว่า 25,000 คนในไต้หวันเป็นเวลา 15 ปี และเปรียบเทียบการเผชิญคลื่นความร้อนกับอายุชีวภาพ โดยวัดจากปัจจัยสุขภาพหลายด้าน เช่น ความดันโลหิต การอักเสบ ระดับคอเลสเตอรอล การทำงานของปอด ตับ และไต พบว่า หากมีคลื่นความร้อนเพิ่มขึ้นเพียง 4 วัน ในช่วงเวลา 2 ปี อายุชีวภาพของคน ๆ นั้นจะเพิ่มขึ้นเฉลี่ย 9 วัน และสำหรับแรงงานกลางแจ้ง เช่น คนงานก่อสร้าง ผลกระทบยิ่งรุนแรงขึ้น โดยอายุชีวภาพเพิ่มขึ้นเฉลี่ยถึง 33 วัน แม้ตัวเลขดูเหมือนไม่มาก แต่เมื่อสะสมไปตลอดชีวิต ผลกระทบย่อมมหาศาล โดยเฉพาะเมื่อคลื่นความร้อนทั่วโลกกำลังรุนแรงและยาวนานขึ้นเรื่อย ๆ

ส่วนคำถามที่ว่าทำไม คลื่นความร้อนถึงทำให้แก่ง่ายขึ้น? นักวิจัยยังไม่ทราบแน่ชัด แต่คาดว่าอุณหภูมิสูงทำให้ DNA เกิดความเสียหาย และส่งผลต่อระบบอวัยวะต่าง ๆ การวิเคราะห์ยังพบว่า แม้ร่างกายอาจปรับตัวได้บ้างเมื่อเวลาผ่านไป เช่น การหาที่ร่มหรือใช้อุปกรณ์ปรับอากาศ แต่ผลเสียก็ยังคงอยู่

ด้านดร.ชุย กัว จากมหาวิทยาลัยฮ่องกง หัวหน้าทีมวิจัย ระบุว่า หากมนุษย์เผชิญคลื่นความร้อนสะสมหลายสิบปี ผลกระทบทางสุขภาพจะรุนแรงกว่าที่รายงานในปัจจุบันมาก และเนื่องจาก ทุกคน ได้รับผลกระทบจากคลื่นความร้อน การเร่งอายุชีวภาพนี้จะกลายเป็นภาระสุขภาพระดับโลก

ด้านศาสตราจารย์ พอล เบกส์ จากมหาวิทยาลัยแมคควอรี ประเทศออสเตรเลีย (ผู้เชี่ยวชาญอิสระที่ไม่ได้ร่วมวิจัย) เสริมว่า งานนี้แสดงให้เห็นการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ในการเข้าใจผลกระทบของสภาพอากาศต่อสุขภาพ “เราเคยคิดว่าเมื่อรอดจากคลื่นความร้อนก็จบ แต่จริง ๆ แล้วมันกำลังทำให้เราแก่เร็วขึ้นโดยไม่รู้ตัว” เขายังชี้ว่า งานวิจัยในปี พ.ศ. 2567 พบว่า เด็กที่เผชิญคลื่นความร้อนตั้งแต่เด็กมีพัฒนาการของสมองที่ช้าลง ขณะที่งานล่าสุดนี้พบว่าผู้ใหญ่ก็แก่เร็วขึ้นเช่นกัน แสดงว่าผลกระทบของความร้อน เกิดขึ้นได้ทุกวัยและอาจติดตัวไปตลอดชีวิต

อย่างไรก็ตาม ผู้เข้าร่วมการศึกษาในไต้หวันส่วนใหญ่เป็นคนที่สมัครใจเข้าร่วมแผนตรวจสุขภาพแบบเสียค่าใช้จ่าย ทำให้กลุ่มตัวอย่างโดยรวมมีสุขภาพดีกว่าค่าเฉลี่ยประชากรทั่วไป ซึ่งหมายความว่า ในความเป็นจริงผลกระทบต่อผู้สูงอายุหรือผู้ที่มีโรคประจำตัวอาจรุนแรงยิ่งกว่า นอกจากนี้ ยังขาดข้อมูลรายบุคคล เช่น ระยะเวลาที่ใช้กลางแจ้ง ความเย็นของที่อยู่อาศัย หรือการใช้เครื่องปรับอากาศโดยตรง นักวิจัยจึงเรียกร้องให้มีการศึกษาลึกลงไปมากกว่านี้

งานวิจัยนี้ตอกย้ำว่า วิกฤตภูมิอากาศไม่เพียงแต่คร่าชีวิตในระยะสั้น แต่ยังค่อย ๆ ทำลายสุขภาพของมนุษย์อย่างถาวร การเร่งอายุชีวภาพหมายถึงการเพิ่มความเสี่ยงต่อโรคเรื้อรังและการเสียชีวิตก่อนวัยอันควร การลดการเผาไหม้เชื้อเพลิงฟอสซิลและป้องกันภาวะโลกร้อนจึงไม่ใช่เพียงเรื่องสิ่งแวดล้อม แต่คือหัวใจของการปกป้องสุขภาพของมนุษยชาติในศตวรรษนี้

ข่าวที่เกี่ยวข้อง