ความเสี่ยงทางการเมือง ฉุดรั้งอนาคตเศรษฐกิจไทย?

เผยแพร่ 5 ชั่วโมงที่ผ่านมา

อนุสรณ์ ธรรมใจ ชี้หากไทยไม่คลี่คลายการเมืองผ่านประชาธิปไตย เศรษฐกิจจะเข้าสู่ทศวรรษแห่งความถดถอย แนะรัฐต้องมีเสถียรภาพเพื่อปฏิรูปรัฐสวัสดิการและระบบแรงงาน

ทางแยกของประชาธิปไตยและเศรษฐกิจ

สถานการณ์การเมืองไทยกำลังเข้าสู่จุดตัดที่สำคัญอีกครั้ง เมื่อข้อกังวลเกี่ยวกับความเป็นไปได้ของการรัฐประหารถูกหยิบยกขึ้นมาในห้วงเวลาที่ประเทศต้องเผชิญกับภารกิจการฟื้นฟูเศรษฐกิจและความเชื่อมั่นจากประชาคมโลก นายอนุสรณ์ ธรรมใจ คณบดีคณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย เตือนว่าหากประเทศไทยไม่สามารถคลี่คลายปัญหาทางการเมืองผ่านกลไกประชาธิปไตยได้ และหันไปใช้วิธีการนอกระบบเช่นรัฐประหารอีกครั้ง เศรษฐกิจไทยจะเข้าสู่ “ทศวรรษแห่งความถดถอยและสูญหาย” โดยทันที

นายอนุสรณ์ อธิบายว่า รัฐบาลที่ชอบธรรมต้องมาจากประชาชนผ่านกระบวนการเลือกตั้ง ไม่ใช่จากการยึดอำนาจด้วยกำลัง เพราะวิธีการเช่นนั้นไม่เพียงแต่บั่นทอนศรัทธาจากประชาคมโลก แต่ยังปิดโอกาสการพัฒนาประเทศให้เป็นรัฐสวัสดิการและก้าวขึ้นสู่สถานะประเทศพัฒนาแล้วในระยะยาว

ความไม่แน่นอนทำลายความเชื่อมั่น

ประเด็นความเสี่ยงทางการเมืองยังส่งผลโดยตรงต่อภาคการลงทุน โดยเฉพาะการลงทุนในโครงสร้างพื้นฐาน ทักษะแรงงาน และงานวิจัยเพื่ออนาคต นายอนุสรณ์ระบุว่า ความไม่ต่อเนื่องของนโยบายและเสถียรภาพทางการเมืองทำให้นักลงทุน โดยเฉพาะต่างชาติ ลังเลที่จะลงทุนในโครงการระยะยาว ส่งผลให้ระดับการลงทุนโดยตรงจากต่างประเทศ (FDI) ของไทยต่ำกว่าค่าเฉลี่ยของอาเซียนมาอย่างต่อเนื่อง แม้จะมีแนวโน้มดีขึ้นบ้างในระยะหลัง แต่ก็ยังห่างไกลจากเป้าหมาย

ยิ่งไปกว่านั้น นโยบายส่งเสริมการลงทุนและส่งออกของไทยยังไม่สอดรับกับพลวัตเศรษฐกิจโลก เช่น อุตสาหกรรม Hard Disk Drive ของไทยที่กำลังถูกแทนที่ด้วยเทคโนโลยีใหม่อย่าง SSD ขณะเดียวกัน ประเทศคู่ค้าสำคัญอย่างจีนและสหรัฐฯ ต่างก็ดำเนินนโยบายลดการพึ่งพาต่างประเทศ ส่งผลให้การส่งออกของไทยเติบโตได้ยากขึ้น

ข้อจำกัดจากระบอบการเมืองในอดีต

นอกจากความไม่แน่นอนในปัจจุบัน ประเทศไทยยังเผชิญผลพวงจากการอยู่ภายใต้ระบอบ คสช. มาเป็นเวลานาน ทำให้การเจรจาข้อตกลงการค้าเสรีกับประเทศต่าง ๆ เป็นไปอย่างจำกัด หลายประเทศมีกฎหมายไม่ให้ทำข้อตกลงกับรัฐบาลที่ไม่ได้มาจากการเลือกตั้ง ส่งผลให้ธุรกิจไทยใช้ประโยชน์จาก FTA ต่ำกว่าค่าเฉลี่ยของอาเซียน

ภาพอนาคตที่น่าวิตกของแรงงานและผู้สูงวัย

ปัญหาเชิงโครงสร้างกำลังทับซ้อนกันอย่างซับซ้อน ทั้งการเข้าสู่สังคมสูงวัย ความไม่พร้อมของแรงงานต่อการเปลี่ยนแปลงเทคโนโลยี และระบบการศึกษาที่ไม่ตอบสนองความต้องการของตลาดแรงงาน

ระบบการศึกษาของไทยยังเน้นการผลิตคนตามความนิยมและความพร้อมของสถาบัน มากกว่าการตอบสนองต่ออุปสงค์จริงของเศรษฐกิจ ทำให้เกิดแรงงานที่ขาดทักษะใหม่ โดยเฉพาะในยุคที่ AI และหุ่นยนต์จะเข้ามาแทนที่งานบางประเภทอย่างถาวร

ในขณะเดียวกัน ประชาชนส่วนใหญ่กำลังเผชิญกับความเสี่ยงเรื่องรายได้ไม่พอเพียงหลังเกษียณ อัตราเงินออมต่ำ และไม่มีระบบบำนาญที่เพียงพอ โดยเฉพาะผู้สูงวัยจำนวนมากที่อยู่นอกระบบประกันสังคม ซึ่งกำลังจะกลายเป็นปัญหาเชิงโครงสร้างที่รุนแรงในอนาคตอันใกล้

รัฐสวัสดิการไทย ยังก้าวไปไม่ถึง

นายอนุสรณ์เสนอว่า ประเทศไทยจำเป็นต้องมีรัฐบาลที่มีเสถียรภาพและทำงานได้ต่อเนื่องอย่างน้อยสองวาระเพื่อปฏิรูประบบรัฐสวัสดิการให้เทียบเท่ายุโรปเหนือ แต่ปัจจุบัน ไทยมีสัดส่วนรายได้ภาษีต่อจีดีพีเพียง 14% เท่านั้น ต่ำกว่าค่าเฉลี่ยของ OECD และห่างจากระดับ 42-48.9% ของประเทศแถบสแกนดิเนเวียอย่างชัดเจน

การปฏิรูประบบราชการและกระจายอำนาจให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นดูแลสวัสดิการโดยตรง เป็นอีกปัจจัยที่ต้องทำควบคู่กับการพัฒนาระบบประกันรายได้ขั้นต่ำ การขยายสิทธิประโยชน์ของผู้ประกันตน และการเพิ่มประสิทธิภาพในระบบประกันสังคมเพื่อรองรับความเปราะบางของประชากรสูงวัย

ปรับโครงสร้างประชากรด้วยแรงงานคุณภาพ

ในระยะยาว ประเทศไทยจำเป็นต้องวางนโยบายเชิงรุกเกี่ยวกับแรงงาน โดยเฉพาะการเปิดรับแรงงานทักษะสูงจากต่างประเทศผ่านการตั้งถิ่นฐานใหม่ พร้อมวางระบบการให้สัญชาติที่โปร่งใสและเอื้อต่อประโยชน์สาธารณะ การบริหารโครงสร้างประชากรในอนาคตไม่ใช่เพียงการควบคุมจำนวน แต่ต้องคำนึงถึงคุณภาพ ความสามารถ และความยั่งยืนของแรงงานในระบบเศรษฐกิจใหม่

หากปล่อยให้ความไม่แน่นอนทางการเมืองยืดเยื้อ ปัญหาโครงสร้างทางเศรษฐกิจจะยิ่งลุกลาม และโอกาสของไทยในการเป็นประเทศพัฒนาแล้วจะห่างไกลออกไปทุกที นายอนุสรณ์ ธรรมใจย้ำว่า การแก้ปัญหาทางเศรษฐกิจของประเทศต้องเริ่มจากความมั่นคงทางการเมือง รัฐบาลที่มีความสามารถและชอบธรรมเท่านั้นที่จะสามารถบริหารประเทศให้ตอบโจทย์อนาคตได้อย่างแท้จริง

ข่าวที่เกี่ยวข้อง