เปิดกรณีศึกษาชุมชนน่านสร้างชื่อระดับโลก แยกขยะถนนคนเดินจาก 1.5 ตันเหลือ 200 กก./วัน
น่าน - เผยกรณีศึกษา“ตำบลในเวียง” คว้ารางวัลระดับโลก 3 ปีติด แยกขยะถนนคนเดินเมืองน่านจาก 1.5 ตันต่อวันเหลือ 200 กก.-ต่ออายุบ่อขยะใกล้เต็ม ใช้มา 20 ปียังไม่มีเต็ม..“นายกสุรพล” ต่อยอดชูความร่วมมือขับเคลื่อนน่านสู่เมืองท่องเที่ยวยั่งยืน
หลังจาก “ตำบลในเวียง” ชุมชนเขตเทศบาลเมืองน่าน ได้รับรางวัล Green Destinations Gold Award 2024 ซึ่งนับเป็นรางวัลเหรียญทองระดับนานาชาติครั้งแรกของอาเซียน ด้วยเส้นทางของรางวัล Top100 ที่เทศบาลเมืองน่าน ได้รับ ถึง 3 ปี คือปี 2020 ปี 2021 และปี 2023 ทุกรางวัลจึงเป็นตัวชี้วัดถึงความทุ่มเทในการแก้ไขและพัฒนาจนได้รับการยอมรับให้เป็น “พื้นที่ต้นแบบด้านการท่องเที่ยวยั่งยืน” ซึ่งเทศบาลเมืองน่าน ได้เดินหน้าความยั่งยืน ด้วยการ “ยกระดับ” การทำงานเชิงระบบ และขยาย “ความร่วมมือ”
นายสุรพล เธียรสูตร นายกเทศมนตรีเมืองน่าน กล่าวว่า เทศบาลเมืองน่านให้ความสำคัญกับการจัดการขยะ เพื่อการพัฒนาเมืองยั่งยืน โดยมีระบบคัดแยกขยะต้นทางที่ทำงานร่วมกับประชาชนอย่างใกล้ชิด “เทศบาลเมืองน่านมีบ่อขยะขนาดประมาณ 60 ไร่ ที่ต้องรองรับขยะจาก 31 ชุมชนในเขตเมือง และจากองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นอีกประมาณ 30 แห่ง จากเดิมที่บ่อขยะใกล้จะเต็ม แต่เมื่อใช้แนวทางการจัดการขยะที่มีประสิทธิภาพ โดยไม่เน้นการขนไปทิ้งอย่างเดียว แต่ให้ความสำคัญกับการแยกขยะตั้งแต่ครัวเรือนจนถึงระดับชุมชน บ่อขยะเทศบาลเมืองน่าน ขณะนี้ใช้มากว่า 20 ปีแล้ว ยังไม่เต็มเลย”
นายกเทศมนตรีเมืองน่าน ได้ชี้ให้เห็นถึงวิธีการของการจัดการขยะที่มีขั้นตอนว่า เราไม่ได้เอาขยะทุกอย่างไปทิ้ง เราคัดแยกตั้งแต่ต้นทาง โดยให้ชาวบ้านแยกขยะจากบ้านตัวเองก่อน ส่งต่อมาให้เทศบาล แล้วเทศบาลก็คัดอีกที แยกของรีไซเคิลออก ของที่ย่อยสลายได้ก็นำไปทำปุ๋ย ส่วนที่เหลือจริง ๆ เท่านั้นที่เข้าสู่บ่อฝังกลบ
การคัดแยกขยะต้นทาง ที่เห็นชัดเป็นรูปธรรมอีกแห่ง คือที่ถนนคนเดินเมืองน่าน ซึ่งได้นำแนวคิดการจัดการขยะเชิงสังคมมาใช้ โดยอาศัยพลังของชุมชนในเมือง ทั้งกลุ่มผู้สูงอายุ อาสาสมัคร และประชาชนในพื้นที่ เข้ามามีบทบาทในการคัดแยกขยะในถนนคนเดินอย่างต่อเนื่อง จนสามารถลดปริมาณขยะตกค้างได้จากวันละ 1.5 ตัน เหลือเพียงราว 200 กิโลกรัมเท่านั้น
นายกสุรพล กล่าวว่า “จริง ๆ แล้วตอนที่เราดำเนินงาน เราไม่ได้หวังผลเรื่องรางวัลเลย เราทำเพราะเห็นความจำเป็น เห็นความเป็นจริงที่มันอยู่ตรงหน้า ปัญหาเรื่องขยะในพื้นที่เมืองเก่านี่มันชัดเจนมาก โดยเฉพาะช่วงที่ถนนคนเดินเมืองน่านเริ่มคึกคัก คนมาเที่ยวเยอะ ขยะเพิ่มขึ้น เราเลยต้องหาทางจัดการให้เป็นระบบ”
เมื่อมีผลชัดเจน ทาง องค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (องค์การมหาชน) หรือ อพท. โดยสำนักงานพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนเมืองเก่าน่าน (อพท.น่าน) ก็เข้ามาช่วยให้พื้นที่ตำบลในเวียง ได้ถูกเสนอชื่อจนได้รับรางวัล Top100 และรางวัล Green Destinations Gold Award 2024 เหรียญทองระดับนานาชาติครั้งแรกของอาเซียน นับเป็นความสำเร็จเชิงรูปธรรมที่นำไปสู่การได้รับรางวัลในระดับนานาชาติ
ความเปลี่ยนแปลงที่เห็นได้ชัดคือ การขยายความร่วมมือ และการมีส่วนร่วมของประชาชนและหน่วยงานอื่นๆ หลังจากได้รับรางวัล ซึ่งมีหน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน ต่างหันมาร่วมกันผลักดันเรื่องการท่องเที่ยวยั่งยืนเป็นรูปธรรมมากยิ่งขึ้น ไม่ว่าจะเป็นการรณรงค์ลดการใช้พลาสติกในตลาด การจัดกิจกรรมอบรมให้ผู้ประกอบการในเขตเมือง หรือการจัดเวทีร่วมคิดร่วมทำเกี่ยวกับแผนการพัฒนาพื้นที่
นายกเทศมนตรีเมืองน่านยังกล่าวอีกว่า “ความร่วมมือคือหัวใจของความยั่งยืน มันไม่ใช่แค่เทศบาลต้องทำ แต่คนในเมืองต้องรู้สึกว่าที่นี่คือของเขา เขาต้องลุกขึ้นมาช่วยกันรักษา ช่วยกันคิด ซึ่งตอนที่เราได้รับรางวัล คนในเมืองเริ่มรู้สึกว่า สิ่งที่ทำมาไม่สูญเปล่า มันกลายเป็นแรงกระตุ้นแบบอัตโนมัติให้คนในเมืองลุกขึ้นมามีส่วนร่วมมากขึ้น ทั้งกลุ่มเยาวชน นักเรียน หรือคนในตลาดเขาก็เปลี่ยนพฤติกรรมไปโดยที่เราไม่ต้องสั่ง”
สำหรับเทศบาลเมืองน่าน ตำบลในเวียง ซึ่งได้รับการรับรองสถานะความยั่งยืนระดับนานาชาติ เป็นเสมือนคู่มือที่จับต้องได้ เพื่อจะใช้ต่อยอดไปสู่การบริหารจัดการเมืองที่มีคุณภาพ ทั้งในแง่สิ่งแวดล้อม วัฒนธรรม วิถีชีวิต และความพร้อมในการรองรับนักท่องเที่ยวคุณภาพที่เข้าใจและเคารพในวิถีชุมชน
website : mgronline.com
facebook : MGRonlineLive
twitter : @MGROnlineLive
instagram : mgronline
line : MGROnline
youtube : MGR Online VDO