‘สงครามในยูเครน’จะจบลงได้แล้วจริงหรือ? เมื่อทรัมป์สัญญา‘ค้ำประกันความมั่นคง’

(เก็บความจากเอเชียไทมส์ https://asiatimes.com/2025/08/trumps-security-guarantees-key-to-a-ukraine-settlement/)

Trump’s security guarantees: key to a Ukraine settlement?

by Stephen Bryen

19/08/2025

ความพยายามที่จะหาหนทางคลี่คลายการสู้รบขัดแย้งในยูเครน ด้วยวิธีการค้ำประกันความมั่นคงของเคียฟ อาจจะประสบความเลวร้ายภายใต้การจับตาตรวจสอบอย่างเข้มงวด อย่างที่เคยเกิดขึ้นมาแล้วหลายครั้งในประวัติศาสตร์ที่ผ่านมา

ในการเจรจากันที่ทำเนียบขาวเมื่อวันจันทร์ (18 สิงหาคม ตามเวลาในกรุงวอชิงตัน ซึ่งเป็นช่วงคืนวันจันทร์ที่ 18 ย่างเข้าสู่วันอังคารที่ 19 สิงหาคม ตามเวลาในไทย -ผู้แปล) ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ของสหรัฐฯ ได้เสนอกับประธานาธิบดีโวโลดิมีร์ ปูติน แห่งยูเครน ในเรื่องการค้ำประกันความมั่นของยูเครน ซึ่ง ทรัมป์ บรรยายว่า มีลักษณะ “เหมือนมาตรา 5” ของสนธิสัญญาป้องกันแอตแลนติกเหนือ (นาโต้) เซเลนสกีท่าท่าเหมือนเห็นดีเห็นชอบที่จะยอมรับเข้าร่วมในข้อเสนอนี้ของทรัมป์ รวมไปถึงมีเป็นไปได้ที่จะยอมรับว่าจำเป็นจะต้องมี “การแลกเปลี่ยนดินแดน” บางอย่างบางประการ เพื่อทำข้อตกลงกับรัสเซีย

เวลาต่อมา ทรัมป์ ได้แจ้งสิ่งเหล่านี้กับบรรดาผู้ร่วมสนทนาจากยุโรปของเขา ผู้ซึ่งเดินทางมายังทำเนียบขาวเพื่อหนุนหลังเซเลนสกี ทั้งนี้ตามรายงานข่าวต่างๆ ที่ปรากฏออกมา เขาได้บอกกับผู้นำยุโรปเหล่านี้ประมาณสิ่งเดียวกันนี้แหละ รวมทั้งยังบอกกับนายกรัฐมนตรี ฟรีดิช เมร์ซ ของเยอรมนี ซึ่งพยายามผลักดันให้มีการทำข้อตกลงหยุดยิงในศึกยูเครนกันก่อนในทันที ว่าการหยุดยิงก่อนหน้าการทำข้อตกลงสันติภาพ เป็นเรื่องที่จะไม่ถูกนำมาหารือกัน

เรายังไม่ทราบว่าการค้ำประกันความมั่นคงที่ว่านี้มีหมายถึงอะไร หรือว่าจะมีการนำมาปฏิบัติยังไงบ้าง ฝ่ายรัสเซียจะต้องถูกซักไซ้ด้วยคำถามจำนวนมากเกี่ยวกับแนวความคิดนี้ ถ้าหากพวกเขาไม่ใช่ว่าได้ถูกระดมขอคำอธิบายให้กระจ่างไปเรียบร้อยแล้ว ตัวทรัมป์เองบอกว่าเขากำลังจะโทรศัพท์ติดต่อกับประธานาธิบดีวลาดิมีร์ ปูติน ของรัสเซีย อย่างเร็วที่สุดก็คือวันนี้ –วันจันทร์ที่ 18 กรกฎาคม 2025 โดยในขณะที่ผู้เขียน (สตีเฟน ไบรเอน) กำลังเขียนข้อเขียนชิ้นนี้อยู่ เวลาก็ได้ล่วงเลยผ่านเที่ยงคืนไปแล้ว

ต่อไปนี้คือคำถามต่างๆ ที่น่าจะเกิดขึ้น เกี่ยวกับเรื่องการค้ำประกันความมั่นคงให้แก่ยูเครน อย่างที่กำลังพูดจาอภิปรายกัน

(1) สหรัฐฯจะส่งทหารไปยังยูเครนด้วยหรือไม่ (อย่างที่ทางยุโรปซึ่งมีการรวมกลุ่มใช้ชื่อว่า “พันธมิตรของผู้ร่วมใจ” coalition of the willing ต้องการที่จะทำ) หรือว่าการค้ำประกันให้เคียฟนี้จะอยู่ในลักษณะเป็นการรับประกันในทางการเมือง?

(2) สหรัฐฯจะจัดตั้งโครงสร้างพื้นฐานในรูปแบบใดรูปแบบหนึ่งขึ้นมาในยูเครน เพื่อเป็นส่วนหนึ่งของของการค้ำประกันให้แก่ยูเครนนี้หรือไม่?

(3) ขณะที่ ทรัมป์ ปฏิเสธไปเรียบร้อยแล้วว่า จะไม่มีการให้ยูเครนเข้าเป็นสมาชิกของนาโต้ใดๆ ทั้งสิ้น แล้วทางฝ่ายยุโรปล่ะ หรืออย่างน้อยก็บางส่วนของพวกเขา จะเข้าเป็นส่วนหนึ่งของการค้ำประกันนี้ของทรัมป์หรือไม่?

(4) มาตรา 5 ของสนธิสัญญานาโต้ ซึ่งถือเป็นมาตราว่าด้วยการดำเนินการเพื่อความมั่นคงร่วมกันของเหล่าชาติสมาชิกที่มีประสิทธิภาพที่สุดของสนธิสัญญาฉบับนี้ กำหนดเอาไว้ว่าชาติสมาชิกทั้งหมดจะต้องเห็นพ้องต้องกันอย่างเป็นฉันทามติ จึงจะดำเนินการได้ แล้วความคิดของทรัมป์ในเรื่องการดำเนินการที่กึ่งๆ คล้ายกับนาโต้นี้ ก็จะมีการกำหนดให้ต้องได้รับฉันทามติจึงจะสามารถเดินหน้าอะไรได้ด้วยหรือไม่? ทั้งนี้เราควรต้องมองเห็นว่า ไม่ใช่ว่าพวกประเทศยุโรปทั้งหมดต่างมีแผนการสนับสนุนการส่งทหารเข้าไปปรากฏตัวในยูเครน แม้กระทั่งเพื่อทำหน้าที่ค้ำประกันความมั่นคงก็ตามที โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เยอรมนี, อิตาลี, และโปแลนด์ ต่างได้พูดออกมาแล้วว่า “ไม่เอา” ด้วยกับข้อเสนอในลักษณะเช่นนี้ ซึ่งสหราชอาณาจักรและฝรั่งเศสได้เสนอออกมาก่อนหน้านี้

(5) นาโต้เป็นองค์การที่จัดตั้งขึ้นตามสนธิสัญญา ซึ่งต้องได้รับการอนุมัติรับรองอย่างเป็นทางการจากเหล่าสมาชิกขององค์การ นี่หมายความว่าสนธิสัญญานี้จะต้องได้รับการลงนาม อีกทั้งได้รับการรับรองให้สัตยาบันจากฝ่ายนิติบัญญัติของแต่ละประเทศ ถ้าหากการค้ำประกันความมั่นคงของทรัมป์ ไม่ได้อยู่ในรูปแบบของสนธิสัญญา ข้อตกลงนี้ก็อาจจะไม่ได้รับการสนับสนุนจากประธานาธิบดีสหรัฐฯคนต่อๆ ไปในอนาคต แต่ถ้าหาก ทรัมป์ ต้องการที่จะลงนามในสนธิสัญญากับยูเครนแล้ว เขาก็จำเป็นต้องโน้มน้าวรัฐสภาอเมริกันให้เห็นด้วยว่าเรื่องนี้เป็นผลประโยชน์แห่งชาติของสหรัฐฯ เรื่องนี้น่าจะไม่ใช่เรื่องง่ายๆ อย่างที่มันดูเหมือนว่าจะเป็นยังงั้นหรอก เพราะหลายๆ คนหลายๆ ฝ่ายจะเริ่มตั้งคำถามอย่างจริงจังว่า มีเงื่อนไขอะไรบ้างที่จะผูกพันสหรัฐฯให้ต้องใช้การปฏิบัติการทางทหารถ้าหากมีการละเมิดไม่ปฏิบัติตามข้อตกลงสุดท้ายในเรื่องยูเครน เห็นได้ชัดเลยว่าสถานการณ์เช่นนี้มีความเสี่ยงและความไม่แน่นอนสูงมากๆ และคณะบริหารทรัมป์จะต้องใช้ความพยายามเป็นอย่างยิ่งในการขายไอเดียว่าด้วยการค้ำประกันที่เป็นจริง ซึ่งเกี่ยวข้องพัวพันกับการที่กองทัพสหรัฐฯอาจจะต้องเข้าทำสงครามกับรัสเซีย ซึ่งผมแน่ใจว่าบางคนบางฝ่ายก็ตระหนักแล้วว่า รัสเซียนั้นเป็นชาติมหาอำนาจที่มีอาวุธนิวเคลียร์ชาติหนึ่ง

ในสหรัฐฯ การให้สัตยาบันรับรองสนธิสัญญา จะต้องได้คะแนนเสียงสองในสามในวุฒิสภา ดังนั้น ถ้าหาก ทรัมป์ เดินหน้าที่จะทำเรื่องนี้ออกมาเป็นสนธิสัญญาจริงๆ แล้ว มันก็อาจจะมีพวกวุฒิสมาชิกแนวคิดมุ่งให้สหรัฐฯอยู่โดดเดี่ยว (isolationists) จำนวนมากเพียงพอที่จะสกัดกั้นจนการให้สัตยาบันไม่ผ่านการพิจารณา ยิ่งหากย้อนหลังทบทวนถึงสิ่งที่เคยเกิดขึ้นมาในอดีต ก็มีตัวอย่างของการที่ประธานาธิบดีวูดโรว์ วิลสัน ล้มเหลวไม่ได้เสียงจากสภาสูงเพียงพอที่จะรับรองสนธิสัญญาแวร์ซาย (Treaty of Versailles) อันเป็นสนธิสัญญาสันติภาพฉบับหลักที่ยุติสงครามโลกครั้งที่ 1 ระหว่างกลุ่มสัมพันธมิตรกับเยอรมนี (ดูเพิ่มเติมได้ที่ https://en.wikipedia.org/wiki/Treaty_of_Versailles)

ยังมีตัวอย่างซึ่งเกิดขึ้นในระยะหลังๆ กว่านั้นอีก ของสนธิสัญญาที่ไม่สามารถผ่านขั้นตอนการพิจารณาให้สัตบาบันของวุฒิสภา เป็นต้นว่า สนธิสัญญาห้ามทดลองอาวุธนิวเคลียร์อย่างรอบด้าน (Comprehensive Nuclear Test Ban Treaty), อนุสัญญาว่าด้วยการขจัดพลังอำนาจทั้งมวลที่แบ่งแยกกีดกันสตรี (Convention on Elimination of All Forces of Discrimination Against Women), และอนุสัญญากฎหมายทางทะเล (Law of the Sea Convention)

(6) ฝ่ายรัสเซียนั้นเรียกร้องต้องการให้กองทัพยูเครนมีขนาดเล็กลงมา และให้ยูเครนเป็นประเทศที่ใช้นโยบายเป็นกลาง ความต้องการเช่นนี้จะได้รับการเคารพปฏิบัติตามหรือไม่?

(7) จนถึงเวลานี้เรายังไม่ทราบว่ามีแนวความคิดใดๆ เกี่ยวกับเรื่องดินแดนที่ยูเครนจะต้องยอมสละหรือไม่ หรือว่าจะยึดถือเอาแนวพรมแดนตามที่เป็นจริง (เนื่องจากจนถึงเวลานี้ฝ่ายรัสเซียยังไม่สามารถยึดครองภูมิภาคดอนบาสเอาไว้ได้ทั้งหมด) เรื่องนี้จะต้องเป็นการเจรจาต่อรองกันที่ยากลำบาก และปูตินจะตกอยู่ใต้แรงกดดันอย่างหนักหน่วงจากองทัพของเขา ในเมื่อในแนวรบส่วนใหญ่ กองทัพแดนหมีขาวกำลังเป็นฝ่ายได้เปรียบไม่ว่าในดอนบาสหรือในที่ไหนๆ

(ดอนบาส Donbas หมายถึง 2 แคว้นในภาคตะวันออกของยูเครน คือ โดเนตสก์ Donetsk และ ลูฮันสก์ Luhansk โดยที่ปัจจุบันรัสเซียอ้างว่าสามารถยึดลูฮันสก์ได้หมดทั้งแคว้นแล้ว ขณะที่ฝ่ายตะวันตกบอกว่า รัสเซียครองพื้นที่โดเนตสก์ไปได้ประมาณ 70% -ผู้แปล)

ทรัมป์ต้องเผชิญกับการต่อสู้อันทรหดอย่างแน่อน ในความพยายามที่จะขายไอเดียให้สหรัฐฯค้ำประกันความมั่นคงของยูเครน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในประเด็นที่ว่าการค้ำประกันดังกล่าวนี้เรียกร้องต้องการให้สหรัฐฯต้องส่งกำลังทหารภาคพื้นดินเข้าไปในยูเครนหรือไม่ และชาติอื่นๆ อีกไหมจะเข้าร่วมกับสหรัฐฯ เป็นต้นว่า สหราชอาณาจักร และฝรั่งเศส พิจารณากันในแง่หนึ่ง ยิ่งมันกลายเป็นกลุ่มที่มีขนาดเล็กลงเท่าใด ฝ่ายรัสเซียน่าจะต้องมองว่ามันจะเกิดความเสี่ยงขึ้นมาในอนาคตชนิดหนักหนาสาหัสกว่าความเสี่ยงเรื่องยูเครนเข้านาโต้ด้วยซ้ำไป เนื่องจากทั้งสหราชอาณาจักรและฝรั่งเศสต่างกำลังส่งเสริมสนับสนุนอย่างแข็งกร้าวอยู่แล้วให้ประเทศของพวกเขาเข้าร่วมในการสู้รบขัดแย้งด้วยกำลังอาวุธกับรัสเซีย ดังนั้น เรื่องการให้มีสิ่งที่เรียกกันว่า กลุ่มพันธมิตรของผู้ร่วมใจ อะไรขึ้นมา น่าจะเป็นสิ่งซึ่งรัสเซียไม่ยอมรับตั้งแต่เริ่มต้นแล้ว

ทั้งหลายทั้งปวงนี้หมายความว่า สิ่งที่ดูราวกับว่าเป็นความสำเร็จ ณ ทำเนียบขาว อาจจะยักเยื้องแปรเปลี่ยนไปเป็นกรณีการบาดเจ็บล้มตายอีกครั้งหนึ่งในสงครามยูเครน ข้อเสนอเรื่องการค้ำประกันอาจจะพังครืนลงภายใต้การตรวจสอบทบทวนอย่างเคร่งครัด ไม่ว่าจะโดยรัสเซีย หรือโดยรัฐสภาสหรัฐฯ

สตีเฟน ไบรเอน เป็นผู้สื่อข่าวพิเศษของเอเชียไทมส์ และเป็นอดีตรองปลัดกระทรวงกลาโหมฝ่ายนโยบายของสหรัฐฯ ข้อเขียนชิ้นนี้ทีแรกสุดปรากฏอยู่บนจดหมายข่าว Weapons and Strategy ในแพลตฟอร์ม Substack ของเขา

website : mgronline.com
facebook : MGRonlineLive
twitter : @MGROnlineLive
instagram : mgronline
line : MGROnline
youtube : MGR Online VDO