เพื่อไทย-ทักษิณ VS ภูมิใจไทย-อนุทิน ชิงเปิดดีล แข่งตั้งรัฐบาล “อาจได้เห็นงูเห่า-ซื้อตัวส.ส.”!
ความพยายามจัดตั้งรัฐบาล คงชุลมุนอีกสักระยะที่ไม่รู้ว่าจะกี่วัน แต่คิดว่าการจัดตั้งรัฐบาลคงต้องทำให้เสร็จเร็ว เพราะหากช้า ก็จะยิ่งยุ่ง…จะแย่งซื้อกันมากมาย แต่ละฝั่งก็จะแย่งซื้อกัน พวกที่เตรียมตัวเป็นงูเห่า ก็น่าจะกระดี๊กระด๊า กล้วยจะมาถึงไหมเพราะทุกเสียงในสภาฯสำคัญหมด
หลังศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยให้ แพทองธาร ชินวัตร พ้นจากการเป็นนายกรัฐมนตรี เมื่อวันศุกร์ที่ 29 ส.ค.ที่ผ่านมา ก็ทำให้มีการขยับทางการเมือง เพื่อช่วงชิงการตั้งรัฐบาลระหว่างฝ่ายพรรคเพื่อไทย กับพรรคภูมิใจไทยตามมาทันที ซึ่ดูจากทิศทางความเคลื่อนไหวแล้ว การรวมเสียงจัดตั้งรัฐบาลแข่งกันของสองขั้วดังกล่าว คงเข้มข้น กันไปจนถึงวันโหวตเลือกนายกฯ หากไม่เกิดเหตุอะไรบางอย่างเกิดขึ้นกลางทางหรือฝ่ายหนึ่งฝ่ายใด ยกธงขาวยอมแพ้เสียก่อน
มุมวิเคราะห์ถึงการจัดตั้งรัฐบาล-การเลือกนายกฯคนใหม่มาแทน แพทองธาร ความเห็นจากนักวิชาการ-นักรัฐศาสตร์ ทาง"ศ.ดร.ไชยันต์ ไชยพร อาจารย์พิเศษ คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย -นักวิชาการรัฐศาสตร์ชื่อดัง"ให้มุมมองถึงเรื่องนี้ ซึ่งเป็นการให้สัมภาษณ์ในช่วงค่ำของวันศุกร์ที่ 29 ส.ค.ท่ามกลางสถานการณ์ที่มีการเคลื่อนไหวการรวมเสียงตั้งรัฐบาลแบบชั่วโมงต่อชั่วโมง
โดย"ศ.ดร.ไชยันต์" เริ่มด้วยการกล่าวถึงมติและคำวินิจฉัยของศาลรธน.ในคดีแพทองธาร ชินวัตร อดีตนายกรัฐมนตรีว่า มติและคำวินิจฉัยของศาลรธน.ที่ออกมาคิดว่าเหตุผลและคำวินิจฉัยที่ให้ นส.แพทองธาร พ้นจากการเป็นนายกรัฐมนตรีมีน้ำหนัก ทำให้รู้สึกว่าการวินิจฉัยคดีของศาลรธน.เที่ยงธรรม มติของตุลาการศาลรธน.ที่ออกมา 6 ต่อ 3 สำหรับผมไม่ถือว่าผิดคาด เพราะคิดมาก่อนหน้านี้แล้วว่าการลงมติของตุลาการศาลรธน.คงไม่เอกฉันท์ มติที่ออกมาจะมีตุลาการศาลรธน.เสียงข้างน้อย คงไม่ถึงกับมีมติเอกฉันท์ 9 ต่อ 0
"ศ.ดร.ไชยันต์"กล่าวต่อไปว่าสำหรับผลทางการเมืองหลังนส.แพทองธาร ต้องพ้นจากการเป็นนายกรัฐมนตรี ทำให้สภาผู้แทนราษฎร ต้องโหวตเลือกนายกรัฐมนตรีคนใหม่ พบว่ามีการช่วงชิงการจัดตั้งรัฐบาล ที่เห็นความเคลื่อนไหวทั้งจากพรรคเพื่อไทย ที่เป็นพรรคแกนนำรัฐบาลกับทางนายอนุทิน ชาญวีรกูล หัวหน้าพรรคภูมิใจไทย ที่มีการเคลื่อนไหวจะจับมือกับพรรคประชาชน โดยพรรคประชาชนมีเงื่อนไข เช่น นายกรัฐมนตรีคนใหม่จะต้องยุบสภาผู้แทนราษฎรภายใน 4 เดือน ตั้งแต่ที่ได้แถลงนโยบายต่อรัฐสภา -จะต้องจัดให้มีการออกเสียงประชามติ ในประเด็นการแก้ไขรัฐธรรมนูญ เพื่อนำไปสู่การจัดทำรัฐธรรมนูญใหม่ทั้งฉบับ แต่เรื่องการทำประชามติ การให้มีสภาร่างรธน.ต้องใช้เวลาพอสมควร อาจทำให้การยุบสภาฯ ไม่ได้เกิดขึ้นเร็ว
…หากพรรคภูมิใจไทยกับพรรคประชาชนตกลงกันได้ จะทำให้การจัดตั้งรัฐบาลขาดเสียงส.ส.สนับสนุนอีกไม่มากเท่าใดแล้ว และมีข่าวว่าก็มีการไปคุยกับพรรคกล้าธรรมแล้วเช่นกัน รวมถึงที่มีข่าวว่าจะมีกลุ่มส.ส.รวมไทยสร้างชาติของนายสุชาติ ชมกลิ่น และพรรคพลังประชารัฐร่วมด้วย ก็อาจทำให้ใกล้เคียงกับตัวเลขที่ต้องได้เสียงสนับสนุนเกินกึ่งหนึ่งของจำนวนส.ส.ที่ปฏิบัติหน้าที่คือ 247เสียง ก็อาจเดินไปตามสูตรนี้เพื่อจัดตั้งรัฐบาลได้ แต่หากไม่ลงตัว ถ้าไปดูในฝั่งเพื่อไทย หากจะเดินหน้าจัดตั้งรัฐบาลดูแล้วก็ลำบากเหมือนกัน
อย่างไรก็ตาม หวังให้มีการจัดตั้งรัฐบาลกันได้ เพียงแต่กรณีของฝั่งเพื่อไทย หากจะยังคงต้องการเป็นแกนนำจัดตั้งรัฐบาล แล้วจะไว้ใจได้อย่างไรว่า จะไม่ถูกฮุน เซน แบล็กเมล์ หากนายทักษิณ ชินวัตร ยังคงอยู่เบื้องหลังรัฐบาลเพื่อไทย โดยที่ฮุน เซนยังคงมีข้อมูลอะไรที่เอาไว้กรรโชก พรรคเพื่อไทยก็จะยังคงมีปัญหาเหมือนเดิมกับปัญหาไทย-กัมพูชา ขณะเดียวกันพรรคร่วมรัฐบาลก็จะเสียหายไปอีก เพราะดีลที่เคยมีไว้และสนับสนุนนส.แพทองธาร เป็นนายกฯ ตอนนี้ แพทองธาร หลุดไปแล้ว ก็ทำให้ดีลนี้น่าจะหมดไปแล้ว ต้องเริ่มดีลใหม่ ต้องมีการต่อรองกันใหม่ หากต่อรองกันแล้วไม่สมประโยชน์ แล้วต้องอยู่ร่วมกับเพื่อไทยที่ยังไม่มีหลักประกันอะไรว่าจะแก้ปัญหาไทย-กัมพูชาได้โดยปราศจากการข่มขู่หรือกรรโชกจากฮุน เซน ก็อาจทำให้ฝ่ายเพื่อไทยอาจตั้งรัฐบาลไม่ได้
..ส่วนว่าหากตั้งรัฐบาลไม่ได้ จะกลับมาที่ภูใจไทยตั้งรัฐบาลได้สำเร็จหรือไม่ ก็คาดหวังว่าให้ลงตัวแล้วกัน แต่หากไม่ลงตัว หานายกรัฐมนตรีคนใหม่ไม่ได้ ก็ต้องไปใช้ช่องทางตามรธน.มาตรา 5 ที่เคยว่าไว้ก่อนหน้านี้ แต่โดยธรรมชาติของนักการเมือง คงไม่ปล่อยให้ถึงจุดนั้น ยังไง ก็คงดีลกันลงตัว ซึ่งตัวแปรในการตั้งรัฐบาล โดยเฉพาะฝั่งของภูมิใจไทย ยังไงต้องมีพรรคประชาชน เพราะหากไม่มีพรรคประชาชนร่วมด้วย พรรคอื่นๆ ที่เหลือก็ไม่มีประโยชน์อะไรในทางการเมือง ที่ต้องดูว่าพรรคประชาชนที่แกนนำได้คุยกับพรรคการเมืองต่างๆ แล้วจะมีท่าทีอย่างไร เพราะหากพรรคประชาชน ให้ส.ส.โหวตสนับสนุนนายอนุทิน ที่เคยร่วมงานกับอดีต 3 ป. หรือพวกพรรคลุง ก็จะทำให้พรรคประชาชน ก็มีรอยตำหนิได้เช่นกัน แม้ว่าพรรคประชาชนจะไม่มีคนไปนั่งเป็นรัฐมนตรีในรัฐบาลแต่พรรคประชาชน ก็ถือว่าร่วมส่งเสริมด้วยในการให้อดีตหนึ่งในสามป.กลับมาสืบทอดอำนาจอีก (พลเอกประวิตร วงษ์สุวรรณ) แล้วพรรคประชาชนจะอธิบายกับแฟนคลับของพรรคอย่างไร
"ศ.ดร.ไชยันต์"กล่าวด้วยว่าสำหรับการเจรจาต่อรองการจัดตั้งรัฐบาล-การเปลี่ยนขั้วรัฐบาล หากพรรคกล้าธรรม เลือกมาอยู่กับฝั่งภูมิใจไทย ก็คิดว่า ในส่วนของการต่อรองเรื่องกระทรวงต่างๆ ทางพรรคภูมิใจไทย คงไม่ให้โควต้ากระทรวงมหาดไทยกับพรรคกล้าธรรม ส่วนที่รอ.ธรรมนัส พรหมเผ่า และพรรคกล้าธรรม หักกับนายทักษิณและพรรคเพื่อไทย ก็ไม่ได้รู้สึกแปลกใจ เพราะมีสัญญาณบางอย่างก่อนหน้านี้เช่นตอนที่มีงานเลี้ยงพรรคร่วมรัฐบาล ที่โรงแรมอีสติน แกรนด์ พญาไท หัวหน้าพรรคกล้าธรรมก็ไม่ได้ไป (นางนฤมล ภิญโญสินวัฒน์ รมว.ศึกษาธิการ -หัวหน้าพรรคกล้าธรรม) ที่อาจเพราะเกรงจะมีปัญหาโดนร้องเรื่องนายทักษิณ เข้าครอบงำทางการเมือง หรือกรณีมีการต่อรองขอเก้าอี้รองประธานสภาฯ เมื่อไม่ให้ ก็เลยไม่ไปงาน
"หากดูจากข่าวการตั้งรัฐบาลจนถึงช่วงค่ำวันศุกร์ที่ 29 ส.ค. ก็จะพบว่าฝั่งของนายอนุทิน อาจจะมีเสียงส.ส.ที่จะสนับสนุนให้เป็นนายกฯมากกว่าฝั่งของเพื่อไทย เพราะฝั่งเพื่อไทย ก็ไปลำบาก ลำพังแค่คำถามว่าหากตั้งรัฐบาลแล้วจะมีหลักประกันอะไรได้ว่า จะไม่ตกอยู่ภายใต้การข่มขู่ ของฮุน เซน แค่นี้ก็ตอบยากแล้วเพราะนายทักษิณยังเป็นเงาอยู่ข้างหลัง และการตั้งรัฐบาลของเพื่อไทย ก็จะถูกต่อรองจนอาจรับไม่ไหว"
..อย่างไรก็ตาม หากพรรคการเมืองที่จะมาร่วมกับฝั่งภูมิใจไทย หากตั้งแง่ไม่เอาด้วยกับเงื่อนไขของพรรคประชาชนที่จะให้มีการยุบสภาฯปลายปี ให้มีสภาร่างรธน. มันก็จะตั้งกันไม่ได้ เพราะอย่างการจะไปกำหนดเวลาให้ชัดเจนว่า จะให้ยุบสภาฯปลายปีนี้ มันก็พูดยาก ยกเว้นว่า หากพรรคประชาชนโหวตให้นายอนุทิน จนได้เป็นนายกฯ แต่ถึงเวลา ไม่มีการทำตามสัญญาที่พรรคประชาชนประกาศไว้ แล้วพรรคประชาชนจะทำอย่างไร เพราะหากภูมิใจไทยเป็นแกนนำตั้งรัฐบาล แล้วนายอนุทิน ได้รับการโหวตเป็นนายกฯ ในวันแรกๆ แต่หลังจากนั้น ก็จะอยู่ในสภาพขาลอย เพราะพรรคประชาชนไม่มีคนในพรรคเป็นรัฐมนตรี แต่พอถึงเวลาที่พรรคประชาชนต้องการให้นายอนุทิน ยุบสภาฯแล้วนายอนุทินที่ได้เป็นนายกฯแล้วไม่ยอมยุบสภาฯ พรรคประชาชนจะทำอย่างไร
…เพราะหลังโหวตนายกฯ ก็ต้องมีการนับเสียงในสภาฯ ในโอกาสต่างๆ เช่นตอนผลักดันร่างกฎหมายสำคัญๆ ในสภาฯ หรืออย่างอยู่ดีๆ พรรคประชาชน ต้องการให้ยุบสภาฯ ก็เลยยื่นญัตติขอเปิดอภิปรายไม่ไว้วางใจ ที่หากยื่นไป นายอนุทิน ก็เท่ากับจะมีเสียงส.ส.ที่จะมาโหวตให้ไม่เกินกึ่งหนึ่ง คือพรรคประชาชน อาจมีการทำอะไรสักอย่างเพื่อแสดงให้เห็นถึงคะแนนที่หายไป เพื่อแสดงให้เห็นว่าไม่สนับสนุนนายอนุทินแล้ว เพราะหลังลงคะแนนให้นายอนุทินเป็นนายกฯแล้ว ต่อจากนั้น พรรคประชาชนก็ไม่ได้ร่วมรัฐบาลอยู่แล้ว แต่หากจะยื่นอภิปรายไม่ไว้วางใจ พรรคประชาชนต้องมีเหตุผลด้วย ที่ถึงเวลานั้น ก็ไม่รู้ว่า ภูมิใจไทยจะไปได้พันธมิตรจากพรรคอื่นเช่นส.ส.อีสานของเพื่อไทยมาสนับสนุนให้หรือไม่ แต่ก็ยากเช่นกันในการจะหาเสียงส.ส.มาแทนพรรคประชาชนร่วมร้อยกว่าคน ยกเว้นแต่จะมีบางกรณีเช่น มีส.ส.เพื่อไทยหรือส.ส.พรรคประชาชนเอง เห็นใจภูมิใจไทย จนรวมเสียงไปรวมเสียงมา แล้วทำให้ภูมิใจไทยอยู่ได้ อันนี้ก็ยังพูดยาก
"ความพยายามจัดตั้งรัฐบาล คงชุลมุนอีกสักระยะที่ไม่รู้ว่าจะกี่วัน แต่คิดว่าการจัดตั้งรัฐบาลคงต้องทำให้เสร็จเร็ว เพราะหากช้า ก็จะยิ่งยุ่ง เช่นเรื่องปัญหาไทย -กัมพูชา จะให้ใครดูแลรับผิดชอบอย่างไร ต่างประเทศรวมถึงตลาดหุ้น ก็คงรอดูอยู่จะเป็นอย่างไร"
เมื่อถามว่าการจัดตั้งรัฐบาลรอบนี้อาจได้เห็นงูเห่า การซื้อตัวส.ส.เกิดขึ้น "ศ.ดร.ไชยันต์"กล่าวว่า"แน่นอน คอยดูจะแย่งซื้อกันมากมาย แต่ละฝั่งก็จะแย่งซื้อกัน พวกที่เตรียมตัวเป็นงูเห่า ก็น่าจะกระดี๊กระด๊า กล้วยจะมาถึงไหมเพราะทุกเสียงในสภาฯสำคัญหมด
และหลังจากนี้คงต้องตั้งคำถามว่า เพื่อไทยจะอยู่รอดภายใต้สถานการณ์ที่ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยตัดสินมาแล้ว เพื่อไทยจะมีอนาคตในการเลือกตั้งที่จะมีขึ้นมากน้อยแค่ไหน เรื่องนี้คือคำถามตัวโตๆ ว่าจะอยู่รอดหรือไม่ หรือจะเป็นการดับไปแล้วของสายทักษิณ หรือเพื่อไทยจะอยู่รอดได้ก็ต้องหลุดจากทักษิณ และหากจะหลุดจากทักษิณ จะอยู่ได้หรือไม่ ซึ่งจริงๆ ก็อยู่ได้ เพราะคนที่อยู่ในเพื่อไทยหลายคนเวลานี้ก็มีทุนเยอะ เพียงแต่อาจไม่มีภาวะผู้นำที่น่าเชื่อถือเท่ากับนายทักษิณ"ศ.ดร.ไชยันต์วิเคราะห์ไว้
โดยวรพล กิตติรัตวรางกูร