ฉันก็เป็นมนุษย์เหมือนกับทุกคน? สำรวจศรัทธาและภาพสะท้อนของพระผู้เป็นเจ้าใน Superman
ในที่สุดหลังจากรอคอยกันมานานโลกของเราก็กำลังจะมีซุปเปอร์แมนคนใหม่กันแล้ว กับ Superman (2025) การกลับมาสู่จอเงินอีกครั้งของซุปเปอร์ฮีโร่จากฝั่ง DC Comic ขวัญใจแฟนๆ ทั่วโลก ผู้เป็นหนึ่งในตัวละครที่ฝังรากลึกอยู่ในวัฒนธรรมป๊อปมาอย่างยาวนาน โดย Superman ภาคนี้ ได้ เดวิด คอเรนสเว็ต (David Corenswet) มารับบทเป็นซุปเปอร์แมน ผู้เป็นความหวังของโลกในการต่อกรกับเหล่าวายร้ายและความโกลาหลในโลกมนุษย์
อย่างไรก็ตาม ซูเปอร์แมนไม่ใช่เพียงบุรุษเหล็กผู้สวมผ้าคลุมสีแดงออกไปกอบกู้โลกจากเหล่าวายร้ายเท่านั้น หากมองให้ลึกลงไป จะพบว่าในหลายๆ แง่มุม ตัวละครนี้ยังทำหน้าที่เป็น ภาพสะท้อนของความเชื่อ ศีลธรรม และศาสนา ที่ถูกสอดแทรกไว้อย่างแนบเนียนตลอดเรื่องราวในแฟรนไชส์ Superman
ครั้งนี้เราจึงอยากพาทุกคนไปสำรวจภาพสะท้อนความเป็นศาสนาที่ถูกนำเสนอออกมาผ่านตัวละครหลักในแฟรนไชส์ Superman อย่าง ‘ซุปเปอร์แมน (Superman)’ และ ‘เล็กซ์ ลูเธอร์ (Lex Luthor)’ ผู้เป็นคู่ปรับตลอดกาลของบุรุษเหล็ก ว่าทั้งคู่นำเสนอภาพของความเชื่อในแง่มุมไหนให้เราเห็นบ้าง
ซุปเปอร์แมนกับการเป็นภาพแทนของพระเจ้า
เมื่อพูดถึงซุปเปอร์ฮีโร่อย่างซุปเปอร์แมน ทุกคนนึกถึงอะไรกัน? บุรุษเหล็กผู้มีพละกำลังแข็งแกร่งเหนือมนุษย์ ชายผู้มาจากต่างดาว หรือวีรบุรุษผู้กอบกู้โลกจากวายร้าย
หากลองพิจารณาดูแล้ว หลากหลายประเด็นที่เรานึกออกเกี่ยวกับซุปเปอร์แมน ต่างก็ดูเป็นเรื่องเหนือมนุษย์และธรรมชาติเป็นอันมาก แม้ปัจจุบันตัวของซุปเปอร์แมนหรือ ‘คลาร์ก เคน’ จะอาศัยอยู่ในดาวเคราะห์ดวงเดียวกันกับมนุษย์อย่างเราๆ แต่หลายสิ่งเกี่ยวกับตัวเขา กลับทำให้เรามองเขาเป็นมากกว่าและอยู่เหนือกว่ามวลมนุษย์ทั่วไป
ด้วยการนำเสนอภาพลักษณ์เช่นนี้ ซุเปอร์แมนจึงมักถูกมองว่าเป็นตัวแทนของพระเจ้า ผู้เป็นที่พึ่งพายามวิกฤตของมนุษย์ ซึ่งบทวิเคราะห์หนังหลายแห่งต่างก็มองไปในทิศทางเดียวกัน อย่างใน Fast Company ก็ได้นำเสนอให้เราเห็นว่าตัวของซุปเปอร์แมนแฝงไปด้วยสัญญะทางศาสนามากมาย ไม่ว่าจะเป็น การให้เขามีความเสียสละตนเองคล้ายกับเรื่องราวของพระคริสต์ การทำความดีโดยไม่หวังการยอมรับหรือตอบแทนใดๆ กระทั่งประวัติของซุปเปอร์แมนซึ่งถูกส่งมาจากดาวดวงอื่น เหมือนตัวของโมเสสผู้นำจากศาสนายูดาห์ผู้ถูกส่งมาจากที่อื่นเช่นกัน
นอกจากนี้ ในเว็บไซต์ Austin Gentry ซึ่งเป็นเว็บไซต์เกี่ยวกับศาสนาคริสต์ ก็ได้ชี้ให้เห็นว่า ซุปเปอร์แมนอาจเป็นภาพแทนของพระคริสต์ผู้มาจากสวรรค์เพื่อช่วยเหลือโลกจากความชั่วร้าย โดยมีการยกมาทั้งซุปเปอร์แมนและพระคริสต์มาเปรียบเทียบกันในหลากหลายประเด็น อาทิ ความขัดแย้งบนดาวคริปตัน ซึ่งก็คล้ายคลึงกับสงครามในโลกสวรรค์ หรือกระทั่งการให้ซุปเปอร์แมนเป็นตัวแทนของความหวัง ก็มีความใกล้เคียงกับคอนเซปต์ของศาสนาคริสต์ที่ยกให้พระเยซูคริสต์ เป็นความหวังเพียงหนึ่งเดียวสำหรับมนุษยชาติ
ไม่เพียงบทวิเคราะห์เหล่านี้ที่ยกเอาซุปเปอร์แมนมาเปรียบเทียบเท่านั้น หากได้ติดตามแฟรนไชส์ของซุปเปอร์แมน ก็จะพบว่าตัวเขามักถูกยกย่องให้เป็นดั่งพระเจ้าของมวลมนุษย์อยู่เสมอ อย่างในหลายๆ ครั้งที่เมืองเมโทโปรลิส อันเป็นเมืองที่ซุปเปอร์แมนอาศัยและดูแลอยู่ ถูกวายร้ายเขาทำลายและจู่โจม ชาวเมืองก็มักจะพร่ำร้องเรียกหาซุปเปอร์แมน ในบางทีก็สวดอ้อนวอนให้บุรุษเหล็กปรากฏตัวขึ้นมาเพื่อช่วยหยุดความโกลาหลที่เกิดขึ้น ฉากเหล่านี้ก็ยิ่งตอกย้ำให้เราเห็นว่าประชาชนในเมืองยกระดับให้ตัวของซุปเปอร์แมนอยู่สูงกว่าพวกเขา ไม่ใช่แค่การเรียกตำรวจให้มาจับผู้ร้าย แต่เป็นการเรียกผู้มีอำนาจเหนือกว่านั้นมาทำเมืองกลับไปสงบสุข
ทั้งนี้ ถ้าจะต้องยกตัวอย่างเพิ่มเติม ถึงการนำเสนอภาพแทนของซุปเปอร์แมนในฐานะพระเจ้าของมนุษย์ ก็คงต้องหยิบคอมมิคชุด Injustice (2013) มาเล่า โดยคอมมิคชุดนี้ว่าด้วยเรื่องราวการขึ้นมาสู่อำนาจสูงสุดของซุปเปอร์แมนในฐานะผู้ปกครองโลก หลังจากสูญเสียภรรยาและลูกจากวายร้ายนามว่า ‘โจ๊กเกอร์’ เขาก็ได้ใช้พลังที่มีทำลายเหล่าวายร้ายให้สิ้นซากไปจากโลก ซึ่งยิ่งตอกย้ำให้เราเห็นถึงความต่างชั้นระหว่างตัวของซุปเปอร์แมนและมนุษย์ธรรมดาอย่างเราๆ ที่แทบเป็นไปไม่ได้เลย กับการจะก้าวขึ้นไปอยู่เหนือกว่ามนุษย์บนโลก และใช้พลังอำนาจกวาดล้างความชั่วร้ายให้หมดไปได้
หากพิจารณาจากภาพรวมทั้งหมดของตัวละคร ก็จะพบว่าสิ่งที่ยึดโยงความเป็นพระเจ้าและซุปเปอร์แมน ก็คงหนีไม่พ้นการใช้เรื่องของคุณงามความดีและหลักศีลธรรมความดีความชั่วตามแนวคิดหลักของหลากหลายศาสนาทั่วโลกมาเป็นแกนกลางของเรื่อง พร้อมเสริมด้วยพลังอำนาจที่มากล้นเกินกว่ามนุษย์ จนกลายมาเป็นความหวังสำคัญให้แก่ประชาชน
cr.screenrant
เล็กซ์ ลูเธอร์ กับภาพแทนของมนุษย์ผู้ปฏิเสธพระเจ้า
บนโลกใบนี้ยังมีคนที่ไม่เชื่อในพระเจ้าฉันใด ก็ย่อมมีคนที่ไม่ศรัทธาในตัวซุปเปอร์แมนฉันนั้น
เล็กซ์ ลูเธอร์ คืออีกหนึ่งตัวละครจากแฟนไชส์ของซุปเปอร์แมน ที่แฟนๆ รู้จักกันดีในฐานะศัตรูตัวฉกาจของซุปเปอร์แมน มนุษย์ผู้แสดงออกอย่างชัดเจนถึงความไม่เชื่อมั่นในความเป็นพระเจ้าของอีกฝ่าย โดยสาเหตุหลักของการต่อต้านและการปฏิเสธถึงการมีอยู่ของบุรุษเหล็ก เนื่องจาก ตัวเขามองว่าซุปเปอร์แมนคือภัยคุกคามของมนุษยชาติ เล็กซ์เชื่อว่าพลังอำนาจอันเหนือมนุษย์นี้ จะทำให้ตัวมนุษย์เราเสื่อมถอย หากวันหนึ่งหากไม่สามารถควบคุมพลังอำนาจนี้ได้ ตัวเขาก็อาจใช้พลังนี้ในการควบคุมหรือกดขี่มนุษย์ให้อยู่ภายใต้การควบคุมก็ได้
ตัวของเล็กซ์จึงเป็นเหมือนตัวแทนของกลุ่มคนผู้ไม่ศรัทธาต่อพระเจ้า และมองว่ามนุษย์ด้วยกันเองนี้แหละ คือผู้มีอำนาจในการกำหนดชีวิตของเราด้วยกันเอง ไม่จำเป็นต้องพึงพาคำชี้แนะหรือการช่วยเหลือจากพระเจ้า
ภาพการขัดขืนต่อศรัทธาและพลังอำนาจนี้ เห็นได้เด่นชัดจากการที่เล็กซ์ใช้พลังของวิทยาศาสตร์ อันเป็นขั้วตรงข้ามของความเชื่อและพระเจ้า ในการรังสรรค์ชุดเกราะ อุปกรณ์ และอาวุธต่างๆ เพื่อแสดงให้เราได้เห็นว่ามนุษย์อย่างเราเองก็สามารถต่อต้านและมีพลังทัดเทียมกับพระเจ้าได้ด้วยความสามารถของตัวเราเอง
ไม่เพียงแค่เล็กซ์ ลูเธอร์ แต่ภายในจักรวาลคอมมิคของ DC ก็ยังมีอีกหลายตัวละครที่ต่อต้านการมีอยู่ของซุปเปอร์แมนเช่นกัน อย่าง ‘แบทแมน (Batman)’ ผู้แม้จะเป็นพันธมิตรและเป็นอยู่กลุ่มซุปเปอร์ฮีโร่ด้วยกัน แต่ในคอมมิคหรือหนังหลายภาค ก็แสดงให้เห็นชัดเจนว่าแบทแมนไม่ไว้ใจและมองว่าซุปเปอร์แมน ซึ่งเป็นมนุษย์ต่างดาวเป็นภัยคุกคามต่อมนุษย์โลก จึงมีอยู่หลายครั้งที่แบทแมนกับซุปเปอร์แมนจะปะทะกัน เช่น ในหนัง Batman v Superman: Dawn of Justice (2016)
กระทั่งในคอมมิค Injustic ที่ยกตัวอย่างไปในเนื้อหาช่วงก่อนหน้า ความคิดและความกังวลต่อตัวของบุรุษเหล็กของทั้งเล็กซ์ ลูเธอร์และแบทแมนก็ดันกลายเป็นจริง ภายในเรื่องพวกเขาทั้งคู่จึงต้องหาวิธีโค่นล้มอำนาจของซุปเปอร์แมน ก่อนที่เรื่องทุกอย่างจะถลำลึกไปมากกว่านี้ ซึ่งสะท้อนภาพของการลุกขึ้นต่อต้านต่ออำนาจของพระเจ้าโดย เพื่อพิสูจน์ให้เห็นว่ามนุษย์เองก็มีพลังทัดเทียมพระเจ้าได้เช่นกัน
ในโลกความเป็นจริง ก็มีมนุษย์หลายคนที่ไม่ศรัทธาต่อการมีอยู่ของพระเจ้า และมองว่าทุกสิ่งทุกอย่างล้วนเป็นฝีมือมนุษย์ และมีเพียงมนุษย์ด้วยกันเองเท่านั้นที่มีอำนาจในการกำหนดความเป็นไปของโลก อย่างเช่น การใช้วิทยาศาสตร์ในการปฏิวัติความเชื่อต่อเรื่องพระเจ้าในประวัติศาสตร์ของเรา ซึ่งมันก็ไม่ต่างอะไรกับสิ่งที่เล็กซ์ ลูเธอร์ทำในโลกของคอมมิคนั่นเอง
บทความนี้ไม่ได้จะมาบอกว่าสิ่งที่เล็กซ์ ลูเธอร์ทำนั้นถูกหรือผิด เพียงแต่อยากให้ทุกคนได้มองเห็นอีกมุมหนึ่ง ว่าเล็กซ์ก็อาจเป็นตัวแทนของความเป็นมนุษย์ผู้ไม่เชื่อในพลังอำนาจที่อยู่เหนือกว่ามนุษย์ด้วยกันเอง และมีเพียงมนุษย์เท่านั้นที่สร้างสรรค์สิ่งต่างๆ ขึ้นมาได้ โดยไม่จำเป็นต้องพึงพาพลังของพระเจ้า
แต่เมื่อมองผ่านเลนส์ของศีลธรรม ก็ต้องยอมรับว่าสิ่งที่ซุปเปอร์แมนทำไม่ว่าจะเป็นการช่วยเหลือผู้คน กอบกู้โลก ปราบปรามเหล่าวายร้าย ก็ถือเป็นความดี ความถูกต้อง และความยุติธรรม อันตอกย้ำภาพของความหวังของเหล่ามวลมนุษยชาติในโลกที่เต็มไปด้วยความโกลาหล ซึ่งมีเล็กซ์ ลูเธอร์เป็นส่วนหนึ่งของความวุ่นวายนี้
ท้ายสุดแล้วเราจะศรัทธาต่อตัวพระเจ้าอย่างซุปเปอร์แมน หรือเชื่อมั่นในความเป็นมนุษย์แบบเล็กซ์ ลูเธอร์ ก็อยู่ที่เราเป็นคนตัดสินใจ
อ้างอิงจาก
Graphic Designer: Krittaporn Tochan
Editorial Staff: Paranee Srikham