ฝ่าลมต้านพา 'การบินไทย' พลิกฟื้นหนี้กว่าแสนล้าน สู่การคัมแบ็กครั้งใหม่ในตลาดหลักทรัพย์ฯ
การบินไทย จำกัด (มหาชน) กำลังจะกลับเข้าสู่ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยอีกครั้ง หลังต้องเผชิญมรสุมหนี้สินกว่า 4 แสนล้านบาท จากวิกฤตโควิด-19 โดยมีผู้นำสำคัญผู้ขับเคลื่อนองค์กรให้ผ่านวิกฤตครั้งนี้ไปได้ คือ คุณชาย เอี่ยมศิริ ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร (CEO) คนปัจจุบัน
จากฟ้าครึ้มสู่ฟ้าหลังฝน การบินไทยกับการพลิกฟื้นทางธุรกิจ
คุณชาย เอี่ยมศิริ เริ่มเข้าทำงานในการบินไทยเมื่อปี 1985 จนถึงวันนี้ก็ประมาณ 40 ปี อยู่เป็นส่วนหนึ่งขององค์กรตั้งแต่ในวันนั้นที่การบินไทยรุ่งโรจน์ เป็นสายการบินแห่งชาติที่เป็นชื่อเสียงและหน้าตาให้กับประเทศ ซึ่งในตอนนั้นคุณชายค่อย ๆ ทำงาน และเติบโตมาเรื่อย ๆ จากความสามารถและประสบการณ์
จนต่อมาได้รับตำแหน่งผู้อำนวยการฝ่ายเชื้อเพลิงและประกันภัย รับผิดชอบดูแลงบประมาณของบริษัทในการซื้อขายเชื้อเพลิงและประกันภัย 50,000–60,000 ล้านบาท/ปี บริหารความเสี่ยงที่เกิดขึ้น จากประสบการณ์ทำงานที่ผ่านมาก็ได้เห็นบริษัททั้งในยุคทอง ยุคที่ตกต่ำ ได้เห็นถึงปัญหาที่เกิดขึ้นกับองค์กรในทุกยุค
“ที่ผ่านมาเราคิดว่าเราก็เห็นปัญหามาเยอะ แต่เราทำอะไรไม่ได้ เพราะไม่ได้อยู่ในระดับ เลเวล ที่เราสามารถเข้าไปเปลี่ยนแปลงองค์กรอะไรได้ ณ ตอนนั้นยังตัวเล็กเกินไป”
ในปี 2020 ก่อนเกษียณอีกเพียง 3 ปี คุณชายได้รับมอบหมายให้เป็น รักษาการประธานเจ้าหน้าที่ฝ่ายการเงิน (CFO) ขณะนั้นองค์กรขาดสภาพคล่องอย่างหนัก อยู่ระหว่างทำแผน และมีกระบวนการภายในในการเข้าสู่แผนฟื้นฟู “ต้องบอกว่าฝ่ายบริหารในวันนั้นแทบจะพิการ เพราะบุคลากรหลาย ๆ คนที่อยู่ในฝ่ายบริหาร ณ วันนั้น ได้ลาออกไปบ้าง ปรับเปลี่ยนบ้าง ทั้งคนในคนนอก”
และหลังจากที่คุณชาย เอี่ยมศิริ ได้รับมอบหมายหน้าที่ให้เป็นหัวหน้าทีม ‘Survival’ ด้วยสภาพคล่องทางการเงินที่แย่ลง ทำให้ต้องลดค่าใช้จ่ายเรื่องบุคลากรที่ต้องจ่ายทุกเดือน เดือนละ 2,400 ล้านบาทต่อเดือน ในขณะที่บริษัทมีรายได้อยู่ที่ 14,000 ล้านบาทต่อเดือน แต่พอช่วงโควิด หรือก่อนจะเข้าแผนฟื้นฟู บริษัทมีรายได้เหลืออยู่เพียง 200 – 300 ล้านบาทต่อเดือนเท่านั้น ทำให้ขาดทุนและมีปัญหาด้านสภาพคล่อง จึงต้องลดภาระทันทีด้วยการลดจำนวนพนักงาน
การขึ้นเป็น CEO ของคุณชาย เอี่ยมศิริ
คุณชาย เอี่ยมศิริ เล่าว่าได้รับตำแหน่งประธานเจ้าหน้าที่ฝ่ายการเงิน (CFO) เป็นเวลา 1 ปี ครบอายุ 60 ปีที่จะเกษียณพอดีตามสัญญาจ้างเดิมในช่วงที่เป็นพนักงาน และถูกจ้างต่อในตำแหน่ง CFO ในรูปแบบสัญญาจ้างปีต่อปี อยู่ต่อจนครบสัญญา 1 ปี จากนั้นการบินไทยก็เข้าสู่กระบวนการสรรหา ประธานเจ้าหน้าที่ฝ่ายบริหาร (CEO) คนใหม่ ที่เปิดโอกาสให้ทั้งคนในและคนนอกสามารถเข้ามาสมัครได้ โดยคุณชาย เอี่ยมศิริได้สมัครเข้าคัดเลือกในกระบวนการสรรหานี้ด้วย และท้ายสุดคุณชาย เอี่ยมศิริก็ได้รับเลือกให้ดำรงตำแหน่ง CEO ของการบินไทย เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ ปี 2023 ซึ่งรวมเป็นระยะเวลาสองปีกว่าที่ได้ดำรงตำแหน่งนี้
เปิดเบื้องหลังหนี้ 4.1 แสนล้านบาท
ตัวเลขหนี้ที่ปรากฏในสื่อว่า 4.1 แสนล้านบาท แท้จริงคือยอดรวมที่เจ้าหนี้ยื่นขอรับชำระตามกระบวนการ แต่หนี้ที่ต้องจ่ายจริงอยู่ที่ราว 80,000 ล้านบาท คุณชายยืนยันว่า มีการชำระหนี้ตามแผนฟื้นฟูอย่างต่อเนื่อง โดยมีเจ้าหนี้กว่า 13,000 ราย
สัญญาณการกลับมาของการบินไทย
ถ้าย้อนกลับไป ปี 2020-2021 คุณชายบอกไม่ได้เลยว่าการบินไทยจะกลับมาได้ตอนไหน แต่มีสัญญาณที่ดีจากการเปิดประเทศในประเทศอื่น เพราะตอนนั้นไทยเปิดประเทศหลังจากประเทศอื่นในเอเชียแปซิฟิก หรือแม้กระทั่งในยุโรปเอง จนประเทศไทยเปิดประเทศในปี 2022 มีผู้โดยสารเดินทางเต็มลำ เงินไหลเข้าเพิ่มขึ้น จากที่เงินเคยลดลงไปต่ำสุดประมาณ 6,000 ล้านบาท และกลางปี 2022 กลับฟื้นมา 30,000 กว่าล้าน ซึ่งมีอัตราที่ดีขึ้น ทำให้คุณชายเชื่อว่านี่แหละสัญญาณที่ดีกำลังมา
“เราเห็นแสงสว่างที่ปลายอุโมงค์แล้วว่ายังไงเราก็น่าจะรอด แต่ก็ไม่ได้มีความมมั่นใจ 100% เพราะนั่นคือระยะสั้น แล้วก็ขึ้นอยู่กับการบริหารจัดการ การปรับโครงสร้างองค์กรทั้งหลายที่เราคิดตามแผน มันจะเดินตามนั้นได้รึเปล่า เราก็ไม่ได้ประมาท”
อุปสรรคที่หนักที่สุดในการพาการบินไทยฝ่าวิกฤต
ประเด็นนี้คุณชายมองว่า การทำความเข้าใจกับสาธารณชนเป็นเรื่องที่เหนื่อยที่สุด เพราะปัญหาประเทศไทย เรื่องโซเชียลเป็นสิ่งที่ควบคุมได้ยาก จริงไม่จริง ทุกคนอ่านและพร้อมที่จะเชื่อ โดยที่เราไม่ได้คิดและไม่ได้อ่านด้วยตัวเอง แต่เราเชื่อว่าจริงในสิ่งที่คนอื่นเขียน
“ผมรู้สึกว่านี่ไม่ใช่ปัญหาของผมคนเดียว เป็นปัญหาของสังคมไทยในปัจจุบัน ได้เข้าไปอ่านคอนเมนต์บ้างแต่พยายามไม่อ่านเยอะ ไม่งั้นทัศนคติจะเป็นลบ อ่านพอให้รู้ว่าคนอื่นเขาคิดอะไรกัน แต่ถ้าเราคิดว่าสิ่งที่เราทำถูก เราก็ไม่ควรจะหยิบสิ่งเหล่านั้นมาใส่ใจเรา ไม่งั้นจะทำให้เราลดคุณค่าในตัวเอง แต่ไม่ใช่ว่าเราไม่รับฟัง หลาย ๆ อย่างที่มีประโยชน์ เป็นฟีดแบ็กที่ดีต่อสังคม อย่างเรื่องการบริการ อุปกรณ์ ต้องขอบคุณสื่อและผู้โดยสาร ที่ทำให้เราได้ปรับปรุงให้เกิดสิ่งที่ดีขึ้นกับการบินไทย” คุณชายกล่าว
อนาคตของการบินไทยกับความพร้อมสู่ตลาดหลักทรัพย์ฯ
คุณชาย เอี่ยมศิริ มองว่าอนาคตของการบินไทย จะต้องไม่ใช่แค่ “สายการบินแห่งชาติ” แต่ต้องเป็น สายการบินที่เชื่อมต่อโลก อย่างแท้จริง เป็นจุดศูนย์กลาง (Hub) ที่ดึงดูดผู้โดยสารจากหลากหลายประเทศให้มา “ต่อเครื่องผ่านประเทศไทย” เพื่อเดินทางสู่จุดหมายปลายทางอื่น ๆ ทั่วโลก นี่คือยุทธศาสตร์สำคัญที่ช่วยเพิ่มโอกาสทางรายได้และขยายตลาดลูกค้าจากสายการบินคู่แข่ง
ล่าสุด การบินไทยกำลังจะกลับเข้าสู่ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย (SET) อีกครั้ง ในฐานะองค์กรใหม่ที่ฟื้นฟูแล้วอย่างเต็มรูปแบบ โดยคาดว่าจะกลับมาจดทะเบียนซื้อขายหุ้นได้ในวันที่ 4 สิงหาคม 2025 แสดงให้เห็นถึงความพร้อม ความโปร่งใส และเสถียรภาพทางการเงินที่กลับมาอีกครั้ง
การกลับเข้าสู่ตลาดหุ้นในครั้งนี้จึงไม่ใช่เพียงแค่การเปิดให้ซื้อขายหุ้นเท่านั้น แต่ยังสะท้อนถึงความเชื่อมั่นของนักลงทุน และความสามารถในการแข่งขันในระดับโลกที่การบินไทยต้องการสร้างขึ้นใหม่อีกครั้ง