“กอบศักดิ์” เร่งปลดล็อกพลังเอกชน-ชุมชน ผนึก BOI ลดเหลื่อมล้ำ สร้างเศรษฐกิจฐานรากยั่งยืน

ดร.กอบศักดิ์ ภูตระกูลประธานกรรมการสภาธุรกิจตลาดทุนไทยกล่าวในเวทีสัมมนา “สานพลังเอกชนขับเคลื่อนเศรษฐกิจและสังคมจากฐานรากสู่ความยั่งยืน ปีที่ 2”(The 2nd Multilateral Collaboration for Sustainability: Continuing the Impact) ว่า การพัฒนาประเทศให้เข้มแข็งอย่างยั่งยืน ต้องอาศัย “พลังของเอกชน” ร่วมกับ “ชุมชนที่เข้มแข็ง” ภายใต้กลไกสนับสนุนที่มีประสิทธิภาพจากรัฐ

โดยขณะนี้ทั่วโลกกำลังเร่งขับเคลื่อนเป้าหมายการพัฒนาอย่างยั่งยืน (SDGs) 17เป้าหมายภายในปี 2568แต่ความคืบหน้าโดยเฉลี่ยยังอยู่เพียง 17%เท่านั้น ซึ่งชี้ให้เห็นว่าการพัฒนาในลักษณะเดิมยังไม่เพียงพอ โดยเฉพาะในประเด็น “ความยากจน”ซึ่งไทยแม้จะสามารถลดจำนวนผู้มีรายได้ต่ำกว่าเส้นความยากจนจาก 4ล้านครัวเรือน เหลือ 1ล้านครัวเรือน แต่เมื่อหักเงินอุดหนุนรัฐออก พบว่ายังมีประชาชนจำนวนมากที่ไม่สามารถยืนหยัดด้วยรายได้ของตนเอง

“หากรัฐต้องแจกเงินขั้นต่ำเดือนละ 3,000บาทให้ประชาชนทุกคนในประเทศ จะใช้งบกว่า 2.3ล้านล้านบาทต่อปี หรือกว่า 60%ของงบประมาณแผ่นดิน ซึ่งไม่สามารถเดินหน้าได้ในระยะยาว”ดร.กอบศักดิ์กล่าว พร้อมระบุว่า “การโอนเงินไม่ใช่คำตอบ แต่การปลดปล่อยพลังของชุมชนต่างหากคือทางรอด”

สำหรับตัวอย่างความสำเร็จของโครงการที่เอกชนเข้าไปหนุนเสริมชุมชนอย่างเป็นระบบ อาทิ “ปั้นคลิป” ผลิตภัณฑ์พริกทอดสมุนไพร จากยอดขายเดือนละ 300,000บาท เพิ่มเป็น 3ล้านบาท ด้วยการสนับสนุนช่องทางขาย แบรนด์ และการบริหารธุรกิจจากภาคเอกชน

อย่างเช่น “ไก่ย่างจีระพันธ์” แบรนด์ท้องถิ่นที่เริ่มต้นจากรายได้ปีละ 4ล้านบาท เติบโตสู่ยอดขาย 200ล้านบาทต่อปี เมื่อได้รับโอกาสขยายผ่านปั๊ม ปตท. ซึ่งถือเป็นช่องทางกระจายสินค้า (Distribution Channel) ที่เข้าถึงกลุ่มลูกค้าเป้าหมายอย่างมีประสิทธิภาพ

“นี่คือสิ่งที่สะท้อนว่า เอกชนคือคนที่เข้าใจตลาด เข้าใจความต้องการของผู้บริโภค และสามารถออกแบบกลยุทธ์ให้สินค้าชุมชนเติบโตได้จริง ไม่ใช่แค่ให้เงิน แล้วจบไป” ดร.กอบศักดิ์ กล่าว

อย่างไรก็ตาม ความสำเร็จจะเกิดขึ้นได้ ต้องมาจาก “ชุมชนที่พร้อม” หากเลือกชุมชนที่ยังไม่เข้มแข็ง เช่น ไม่มีผู้นำ ไม่มีความต่อเนื่อง แม้ปลูกต้นไม้ไว้ก็อาจตายไปในปีต่อมา เพราะไม่มีคนดูแล ตัวอย่างจากการปลูกป่าของธนาคารแห่งหนึ่งที่ต้องกลับมาปลูกซ้ำในพื้นที่เดิมซ้ำแล้วซ้ำเล่า

ดร.กอบศักดิ์ กล่าวเพิ่มว่า จากประสบการณ์ทำงานทั้งในตลาดทุนและภาคประชาสังคม ขอเสนอโมเดล “3เสาหลัก” ได้แก่

1.เอกชน: มีบทบาทในการพัฒนา สินค้า บริการ แพ็กเกจจิ้ง และช่องทางตลาด

2.ชุมชน: ต้องเป็นผู้มีศักยภาพและพร้อมจะเติบโตอย่างแท้จริง

3.มาตรการภาครัฐ: โดยเฉพาะ BOI มาตรา 7(7) ซึ่งให้สิทธิประโยชน์ภาษีสูงสุดถึง 200%สำหรับค่าใช้จ่ายเพื่อสังคม

ทั้งนี้ ในปีแรกของโครงการมีบริษัทเข้าร่วมแล้วกว่า 90โครงการ เงินหมุนเวียนสู่ชุมชนกว่า 2,200ล้านบาท โดยมีการพัฒนาต้นแบบในหลากหลายกลุ่ม เช่น ศูนย์เด็กเล็ก สุขภาพชุมชน การศึกษา การจัดการสิ่งแวดล้อม และสินค้า–ท่องเที่ยวชุมชน ซึ่งในปี 2568นี้ จะมีการขยายต้นแบบเพิ่มเติม เช่น ธนาคารยา เครื่องจักรกลสำหรับชุมชน และระบบสนับสนุนสุขภาวะพื้นฐานอื่น ๆ

อีกทั้งมีแผนขับเคลื่อนให้ภาคเอกชนมี “Social Contribution Report” หรือรายงานผลกระทบทางสังคมที่ชัดเจน เพิ่มเติมจากรายงาน ESG ด้านสิ่งแวดล้อมและธรรมาภิบาล เพื่อเสริมสร้างความน่าเชื่อถือในตลาดทุนไทย

ดร.กอบศักดิ์ กล่าวทิ้งท้ายว่า ในส่วนของแนวทาง “collective effort for collective impact” ซึ่งหมายถึงการรวมพลังเอกชนจากหลากหลายอุตสาหกรรมมาขับเคลื่อนในเป้าหมายเดียวกัน เช่น โครงการเก็บขยะจากแม่น้ำ 8สายหลัก เพื่อสกัดขยะไม่ให้ไหลลงทะเล โดยชี้ว่าขยะทะเลกว่า 80%มาจากแม่น้ำ การแก้ที่ต้นทางจึงคุ้มค่าและยั่งยืนกว่าการแก้ปลายเหตุ

“หากเราเปลี่ยนวิธีคิดจากการแยกกันทำเป็นการร่วมพลังเพื่อเป้าหมายร่วม จะเกิดแรงกระเพื่อมที่เปลี่ยนประเทศไทยได้จริง” ดร.กอบศักดิ์ กล่าว