ส่องผู้ว่าแบงก์ชาติ... ที่ไม่ได้มาจากสายธนาคารกลาง

เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว คุณวิทัย รัตนากร ได้รับตำแหน่งผู้ว่าธนาคารแห่งประเทศไทยเป็นที่เรียบร้อย โดยจะเริ่มมีผลในเดือนตุลาคมนี้ โดยที่ไม่ได้มาจากสายธนาคารกลางโดยตรง ซึ่งหลายฝ่ายประเมินว่าน่าจะมีแนวนโยบายการเงินค่อนข้างเน้นการเติบโตทางเศรษฐกิจหรือ Dovish

ผมจึงลองมองหานายธนาคารกลางในปัจจุบันทั่วโลก ที่ไม่ได้มาจากสายธนาคารกลางโดยตรง ซึ่งต้องบอกว่ามีเพียงไม่กี่ท่าน โดยผมขอเขียนถึง อาร์เจนตินา และ ยุโรป เพื่อลองดูว่ามีแนวทางที่เน้นการเติบโตทางเศรษฐกิจหรือ Dovish มากน้อยแค่ไหน ดังนี้

เริ่มจาก ซานเทียโก บาวซิรี ผู้ว่าธนาคารกลางอาร์เจนตินาคนปัจจุบัน ซึ่งถือว่าคว่ำหวอดในแวดวงข้าราชการการเมืองมาก่อน โดยเคยเป็นเลขานุการด้านการคลังให้กับอดีตประธานาธิบดีอาร์เจนตินา มัวรัซซิโอ มาคริ รวมถึงเคยร่วมงานกับอดีตผู้ว่าธนาคารกลางอาร์เจนตินา หลุยส์ คาปูโต ในบริษัทที่ปรึกษาซึ่งรับงานปฏิรูปเศรษฐกิจของประเทศต่อรัฐบาลอาร์เจนตินา

โดยบาวซิรีสำเร็จการศึกษาด้านเศรษฐศาตร์จากมหาวิทยาลัย ซาน เอนเดรส ก่อนที่จะทำงานด้านตลาดทุนและบริหารความเสี่ยงด้านการเงินที่ เจพี มอร์แกน เป็นเวลา 11 ปี จากนั้น ได้ทำงานเกี่ยวกับหนี้ในอาร์เจนตินา ชิลี โคลัมเบีย และเปรู ที่ดอยช์แบงก์ เป็นเวลา 9 ปี โดยประจำที่นิวยอร์กโดยส่วนใหญ่

สำหรับการเข้ามาสู่ตำแหน่งผู้ว่าการธนาคารกลางอาร์เจนตินานั้น บาวซิรีได้เข้ามาช่วยคาปูโตในกระทรวงการคลัง โดยในช่วงที่คาปูโตขยับจากตำแหน่งผู้บริหารสูงสุดของกระทรวงการคลังสู่ตำแหน่งผู้ว่าธนาคารกลาง บาวซิรีก็ขึ้นไปทำงานแทน โดยหลังจากคาปูโตลงจากตำแหน่งผู้ว่าการธนาคารกลางได้ไม่นาน บาวซิรีก็ได้รับการแต่งตั้งเป็นผู้ว่าการธนาคารกลางอาร์เจนตินา

อย่างไรก็ดี ก่อนเข้ามารับตำแหน่งผู้ว่าการธนาคารกลางอาร์เจนตินา บาวซิรีเคยถูกตั้งข้อหาจากศาลระดับชาติว่าไม่ปฏิบัติงานในหน้าที่ราชการอย่างไม่เต็มที่ โดยถูกกล่าวหาว่าเอนเอียงไปทางอดีตนายจ้างภาคเอกชนในการทำงาน ทว่าได้รับการตัดสินว่าไม่ผิดในท้ายที่สุด

นอกจากนี้ ยังมีเรื่องร้อนๆว่าด้วยการทวีตของบาวซิรี ซึ่งตำหนิผู้ประท้วงด้านการเหยียดเพศว่าทำให้บ้านเมืองสกปรก จนเป็นที่ครหาของชาวโซเชียลในช่วงเวลานั้น ก่อนที่ทวิตเตอร์ดังกล่าวจะถูกลบออกจากโลกออนไลน์

โดยบาวซิรีถือเป็นผู้ว่าแบงก์ชาติอาร์เจนตินาที่ตอบสนองนโยบายของผู้นำอาร์เจนตินาได้เป็นอย่างดี ด้วยการผ่อนคลายนโยบายการเงินหลังอัตราเงินเฟ้ออาร์เจนตินาลดลงมา ซึ่งถือว่าเป็นผู้ว่าฯที่ไม่ได้มาจากสายงานแบงก์ชาติโดยตรงที่ออกมาในแนว Dovish มากคนหนึ่งในละตินอเมริกา

ท่านที่สอง ได้แก่ คริสติน ลาการ์ด ประธานธนาคารกลางยุโรปชาวฝรั่งเศสท่านปัจจุบัน โดยเธอจบการศึกษาด้านกฎหมาย จากนั้นไต่เต้าการงานภาคเอกชนจนก้าวเข้าสู่ตำแหน่งประธานบริษัทกฎหมาย Baker & Mckenzie จากนั้นจึงก้าวเข้ามาสู่เส้นทางการเมือง ไต่เต้าจนขึ้นมารับตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง จากนั้นมาทำงานในตำแหน่งกรรมการผู้จัดการกองทุนการเงินระหว่างประเทศ หรือ IMF ก่อนเข้ามาเป็นประธานธนาคารกลางยุโรปในปี 2017

โดยแรกเริ่มเดิมทีนั้น ธนาคารกลางยุโรปหรืออีซีบีถือว่าเป็นธนาคารกลางที่มีความอนุรักษนิยมสูงกว่าภูมิภาคหลักอื่นๆ โดยไม่ยอมให้อัตราเงินเฟ้อเกินร้อยละ 2 รวมถึงยังเน้นให้จับตาดูปริมาณเงินในระบบด้วย นอกเหนือจากการพิจารณาอัตราดอกเบี้ยและอัตราเงินเฟ้อเพียงอย่างเดียว ที่สำคัญ ยังเน้นให้อีซีบีโฟกัสเฉพาะไปสู่เป้าหมายนโยบายการเงินที่เน้นเสถียรภาพราคาเป็นหลัก

อย่างไรก็ดี หลังจากที่ลาการ์ดเข้ามาเป็นผู้นำอีซีบี ก็ได้เข้ามาเปลี่ยน Mindset ของอีซีบีแบบพลิกวงการ โดยเริ่มตั้งแต่การเปลี่ยนให้อัตราเงินเฟ้อเป้าหมายร้อยละ 2 เป็นแบบสมมาตร นั่นคือ อาจจะปล่อยให้อัตราเงินเฟ้อมากกว่าร้อยละ 2 ได้ ซึ่งถือว่าเป็นครั้งแรกในวงการแบงก์ชาติยุโรป ทว่าเมื่อนำมาถัวเฉลี่ยแล้ว อัตราเงินเฟ้อเฉลี่ยของเศรษฐกิจยุโรป ต้องอยู่ที่ร้อยละ 2 รวมถึงยกเลิกการพิจารณาปริมาณเงินในระบบ โดยหันเน้นมาพิจารณาอัตราดอกเบี้ยและอัตราเงินเฟ้อเพียงอย่างเดียวตามสไตล์การวิเคราะห์ของฝั่งอเมริกา

พร้อมกันนี้ ได้นำนโยบายเศรษฐกิจสีเขียว เพื่อสู้กับ Climate Change ให้มาเป็นโฟกัสหลักของอีซีบี แบบที่เธอเองก็ยอมรับว่าถือเป็นความชอบโดยส่วนตัวเองด้วย

ทั้งนี้ ลาการ์ดได้แสดงจุดยืนที่ถือว่าเอียงมาทางชอบกระตุ้นเศรษฐกิจให้อัตราการว่างงานน้อยลง มากกว่าที่จะห่วงใยเสถียรภาพด้านราคาอย่างชัดเจน โดยเธอเองพร้อมจะประกาศเม็ดเงินช่วยเหลือผ่านการกระตุ้นเศรษฐกิจด้วยนโยบายการเงินเพิ่มเติมอีก หากมาตรการที่มีออกมาอยู่อย่างเต็มที่แล้วในขณะนั้น ยังเอาเศรษฐกิจยุโรปไม่อยู่

โดยลาการ์ดถือว่ามีสไตล์ออกมาในแนว Dovish คนหนึ่ง ซึ่ง ณ ตอนนี้ สิ่งที่เธอยังขาดไปในการบริหารเศรษฐกิจ ไม่ใช่เรื่องอื่นใด นอกจากความขลังของคำพูดของเธอต่อตลาด ซึ่งยังมีไม่มากเพียงพอ อาจต้องใช้เวลาอีกพักใหญ่ เพื่อให้มีมนต์สะกด อย่างรุ่นพี่ประธานอีซีบีของเธอที่มีนามว่า มาริโอ ดรากิ

ดร. บุญธรรม รจิตภิญโญเลิศ, CFP

MacroView, macroviewblog.com