'สมรภูมิข่าว'ไทยพ่ายกัมพูชา? ทีม (ไม่) เวิร์ก จุดอ่อนสื่อรัฐบาล
สถานการณ์การปะทะบริเวณชายแดนไทย-กัมพูชา ในทางหนึ่ง มีการมองว่า “รัฐบาลไทย” พลาดท่า เสียเหลี่ยมให้กับผู้นำกัมพูชาอย่าง “สมเด็จฮุน เซน” ประธานวุฒิสภาแห่งกัมพูชา โดยเฉพาะการสู้รบในยุทธวิธีการสื่อสารในภาวะวิกฤติระหว่างประเทศ ด้วยสภาพที่นายกรัฐมนตรีแพทองธาร ชินวัตร ถูกยุติการปฏิบัติหน้าที่ระหว่างรอคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ ในคดีคลิปร้อนการเจรจาข้อพิพาทชายแดนกับสมเด็จฮุน เซน
ทำให้ภาระทั้งหมดตกอยู่ที่ “ภูมิธรรม เวชยชัย” รองนายกรัฐมนตรี และ รมว.กลาโหม รักษาราชการแทนนายกรัฐมนตรี
กระบวนการสื่อสารภายใต้องคาพยพของรัฐบาลกับกองทัพ ถูกมองว่าไม่เป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน จนเกิดเสียงวิจารณ์ว่า รัฐบาลไทยก้าวช้ากว่ากัมพูชาในเรื่องการสื่อสาร ทั้งที่ไทยได้เปรียบ ทั้งในแง่ความชอบธรรมในการป้องกันตนเองจากการรุกราน และการยิงโจมตีของกัมพูชา แต่กลับถูกกัมพูชาชิงการนำในยุทธวิธีสงครามข่าวสาร ด้วยการฟ้องประชาคมโลกด้วยข้อมูลกลับด้าน เสมือนกัมพูชาคือเหยื่อ
ทันทีที่พ้นเส้นตายหยุดยิงหลังเวลาเที่ยงคืนของวันที่ 29 ก.ค. 2568 ด้วยการประกาศจับมือกันหลังการหารือแนวทางสันติภาพในภูมิภาคอาเซียน ระหว่างรักษาการนายกฯ ภูมิธรรม และ ฮุน มาเนต นายกรัฐมนตรีกัมพูชา ตามคำเชิญของ อันวาร์ อิบราฮิม นายกรัฐมนตรีมาเลเชีย ในฐานะประธานอาเซียน ที่ประเทศมาเลเซีย แต่เหตุการณ์ปะทะกันตามแนวชายแดน ใช่ว่าจะสงบลง เพราะยังคงมีสถานการณ์ละเมิดหยุดยิงของฝ่ายกัมพูชา และเพิ่มกำลังในพื้นที่ปะทะหลายแห่ง
ว่ากันว่า สาเหตุที่ทำให้ภาพรวมการสื่อสารในภาวะวิกฤติของรัฐบาลไร้เอกภาพ เพราะมีการแบ่งแยกการสื่อสารกัน
บางตำแหน่งที่ควรสื่อสารให้ทันท่วงที ด้วย "โฆษกรัฐบาล" ซึ่งเป็นตำแหน่งทางการ เป็นภาพลักษณ์ของรัฐบาล ทว่ากลับถูกการลดทอนประสิทธิภาพ มาเน้นการสื่อสารเชิงโซเชียลมีเดีย ในการสู้รบแบบ“แอร์วอร์” หรือยุทธวิธีสื่อสารแบบนางแบก นายแบก ซึ่งเป็นการใส่ความรู้สึก และดิสเครดิตฝั่งตรงข้าม
นั่นจึงทำให้เห็นภาพออกสื่อโซเชียลมีเดีย ที่ “แพทองธาร ชินวัตร” นายกรัฐมนตรี และ รมว.วัฒนธรรม มักอัปไอจีสตอรี่อยู่บ่อยครั้งด้วยการโหนการสื่อสารของอินฟลูเอนเซอร์ทางโซเชียลมีเดีย
รวมทั้งรัฐบาลยังวาง “จักรภพ เพ็ญแข” มีตำแหน่งที่ปรึกษาของเลขาธิการนายกรัฐมนตรี มาทับซ้อนการสื่อสารกับ “จิรายุ ห่วงทรัพย์” โฆษกรัฐบาลตัวจริงในภาวะที่ “ไทย” ต้องสู้รบด้านการข่าวสารกับ “กัมพูชา”
ขณะที่รัฐมนตรีกำกับกรมประชาสัมพันธ์ อย่าง “จิราพร สินธุไพร” ทางรัฐบาลก็ไม่ได้ใช้เครื่องไม้เครื่องมือการสื่อสารในภาวะวิกฤติครั้งนี้อย่างเต็มประสิทธิภาพ
ภาพรวมการสื่อสารหลัก จึงตกมาอยู่ที่กระทรวงการต่างประเทศ รวมทั้งกองทัพ ที่แถลงข่าวสื่อสารผ่านศูนย์เฉพาะกิจบริหารสถานการณ์บริเวณ ชายแดนไทย-กัมพูชา (ศบ.ทก.) ซึ่งถูกมองว่าแถลงกันคนละเวทีจนถูกมองว่าไม่เป็นเอกภาพในการสื่อสารภาวะวิกฤต
อีกทั้งยังมีเสียงวิจารณ์จากแหล่งข่าวในทำเนียบรัฐบาลว่า จำเป็นหรือไม่ที่ “แพทองธาร” ซึ่งมีสถานะเพียง รมว.วัฒนธรรม จะต้องแอกชั่น เสมือนไม่ได้ถูกหยุดปฏิบัติหน้าที่นายกฯ
ขณะที่ นายกฯแพทองธาร มักเลือกใช้กุนซือ คีย์แมนการสื่อสารอย่าง “ณัฐวุฒิ ใสยเกื้อ” รวมทั้งก๊วนไอติมรอบข้าง จนทำให้กระทบภาพรวมการสื่อสารของรัฐบาล ทั้งที่ควรปล่อยให้ “ภูมิธรรม” บัญชาการรบแบบเต็มตัว โดยไม่ต้องเกิดความเกรงใจในอำนาจการบริหารราชการแผ่นดิน
“ล่าช้า ไม่สอดรับกับกาารแก้ไขสถานการณ์ ทั้งที่รัฐบาลไทยได้เปรียบการสื่อสารกับประชาคมโลก แต่กัมพูชาชิงนำการสื่อสารไปยังประชาคมโลกได้มากกว่า ตรงนี้ถือว่าจุดบกพร่องของรัฐบาลไทย” พล.ท.ภราดร พัฒนถาบุตร อดีตเลขาธิการสภาความมั่นคงแห่งชาติ (สมช.) ประเมินเรื่องวิกฤติสงครามข้อมูลข่าวสารของรัฐบาลไทย ที่พลาดท่าให้กับเพื่อนบ้านอย่าง “กัมพูชา”
พล.ท.ภราดร มองว่า ต้นตอมาจากการสื่อสารของรัฐบาลที่ไม่เป็นทีมเวิร์ก โดยเฉพาะการแก้ไขปัญหาสถานการณ์ไทย-กัมพูชา ซึ่งอำนาจหน้าที่การสื่อสารระหว่างประเทศ ในเวทีอาเซียน หรือคณะมนตรีความมั่นคงแห่งชาติ หรือยูเอ็น เป็นหน้าที่ฝ่ายรัฐบาล กระทรวงการต่างประเทศ ส่วนทหารซึ่งเป็นฝ่ายเผชิญหน้างานกับฝ่ายตรงข้าม ดังนั้น หน้าที่การสื่อสารควรต้องรับลูกกัน ระหว่างทหารกับรัฐบาล แต่สภาพที่เกิดขึ้น เราจะเห็นว่าฝ่ายการเมืองไม่รับลูกจากฝ่ายทหารไปสื่อสารเลย
พล.ท.ภราดร มองจุดหลักที่ให้การสื่อสารของรัฐบาลล้มเหลว เกิดจากการมีปัญหาความขัดแย้งของผู้นำจิตวิญญาณของสองประเทศ ที่ใช้เหตุการณ์ปะทะกันตามแนวชายแดนมากลบเกลื่อนต้นเหตุความขัดแย้งของผู้นำจิตวิญญาณสองฝ่าย
“ยิ่งเกิดเรื่องคลิปของนายกฯ อีก ทำให้เกิดความไม่ไว้วางใจกันระหว่างฝ่ายการเมืองกับกองทัพ นั่นจึงทำให้เกิดปัญหาในเรื่องเอกภาพ ทำให้ทหารมองโดยไม่เชื่อว่ารัฐบาลอาจถูกแบล็กเมล์ได้ โดยเป้าหมายของกัมพูชาต้องการพื้นที่เพื่อนำเหตุการณ์ทั้งหมดไปสู่ศาลโลก ฉะนั้น พื้นที่ชายแดนจุดยุทธศาสตร์สำคัญจะต้องไม่ให้กัมพูชายึดครองได้”
อย่างไรก็ตาม มีข้อเสนอถึงการสู้รบในภาวะสงครามข้อมูลข่าวสารนั้น “รัฐบาล” และ “กองทัพ” ควรเป็นอันหนึ่งอันเดียวประสานงานกันอย่างใกล้ชิด เห็นได้จากเหตุการณ์ในอดีตที่เมื่อปี 2553 รัฐบาลอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ จับมือกับกองทัพใช้กระบอกเสียงของรัฐบาลสื่อสารโดยตรงถึงประชาชนอย่างทันท่วงทีผ่านโทรทัศน์รวมการเฉพาะกิจแห่งประเทศไทย หรือทีวีพูล
ต้องยอมรับว่า สาเหตุที่ให้เกิดภาวะวิกฤติการสื่อสารในสงครามข่าวนั้น ส่วนหนึ่งคือ ความสุ่มเสี่ยงและไม่แน่นอนของรัฐบาลเพื่อไทย ที่รอวันศาลรัฐธรรมนูญจะชี้ขาดสถานะความเป็นนายกฯของ“แพทองธาร” จึงทำให้ทั้งฝ่ายการเมือง และข้าราชการประจำ ต่างนับถอยหลังสู่การเลือกตั้งในอนาคตอันใกล้
สถานการณ์การปะทะตามแนวชายแดน ที่เกิดขึ้น แม้แต่ยิ่งซ้ำเติมสถานะนายกฯ แต่“แพทองธาร”จะไม่ใช้ทางลงด้วยการลาออก หรือยุบสภาฯอย่างแน่นอน นอกจากเกิดอุบัติเหตุทางการเมืองเรื่องคดี จนหลุดจากเก้าอี้นายกฯ
สูตรต่อไปของ“พรรคเพื่อไทย” คือดัน“ชัยเกษม นิติสิริ” เป็นนายกฯ ขัดตาทัพ เพื่อรอจังหวะ วัน ว. เวลา น. ยุบสภาฯ เลือกตั้งใหญ่กันใหม่
ไม่ว่าจะนายกฯ จะเป็นใคร หากเป็นคนของพรรคเพื่อไทย และตัวแทนของ“ผู้นำจิตวิญญาณสูงสุดของพรรคเพื่อไทย”ด้วยแล้ว แน่นอนว่า “ผู้นำจิตวิญญาณแห่งกัมพูชา” ย่อมไม่สงบศึกลงอย่างง่ายๆ
สอดคล้องการอ่านเกมของ พล.ท.ภราดร ที่มองว่า การจบแบบยั่งยืนในสถานการณ์ครั้งนี้ของกัมพูชา ที่ยั่งยืน คือ สุดท้ายต้องเปลี่ยนรัฐบาล เพราะผู้นำจิตวิญญาณกัมพูชาไม่ไว้วางใจผู้นำจิตวิญญาณของพรรคเพื่อไทย