กต. แจง "บ้านหนองจาน" เป็นพื้นที่ของไทย เคยแจ้ง "กัมพูชา" ให้ปลดธงชาติออกแต่ไม่ตอบรับ

วันที่ 22 ส.ค.68 นายนิกรเดช พลางกูร อธิบดีกรมสารนิเทศและโฆษกกระทรวงการต่างประเทศ พร้อมด้วยนายเบญจมินทร์ สุกาญจนัจที อธิบดีกรมสนธิสัญญาและกฎหมาย แถลงถึงกรณีที่ฝ่ายกัมพูชากล่าวหาว่าฝ่ายไทยวางรั้วลวดหนาม ในพื้นที่บ้านหนองจาน อำเภอโคกสูง จังหวัดสระแก้ว ซึ่งเป็นรอยต่อแนวชายแดนไทย - กัมพูชา เป็นการละเมิดพื้นที่อธิปไตยของฝ่ายกัมพูชา โดยนายนิกรเดช กล่าวว่า เดิมพื้นที่ดังกล่าวเคยเป็นพื้นที่พักพิงชั่วคราวของชาวกัมพูชาที่หนีภัยการสู้รบในอดีต เข้ามาในประเทศไทย (พ.ศ. 2524) ซึ่งต่อมาฝ่ายกัมพูชาได้มีการขยายพื้นที่ชุมชน ซึ่งเป็นการละเมิดข้อตกลง MOU 2543 ฝ่ายไทยได้คัดค้านและดำเนินการประท้วงการล่วงล้ำเข้ามาในพื้นที่ของไทยมาโดยตลอด ขณะที่ฝ่ายกัมพูชากลับไม่ตอบสนองใดๆ ส่วนการวางรั้วลวดหนามในเขตไทย เป็นไปเพื่อการปกป้องอธิปไตยของไทย และคุ้มครองความปลอดภัยของประชาชนไทย เป็นไปเพื่อป้องกันฝ่ายกัมพูชาเข้ามาวางทุ่นระเบิดสังหารบุคคล พร้อมย้ำว่า การดำเนินการดังกล่าวไม่ขัดต่อข้อตกลงที่เกิดขึ้นในการประชุม GBC ครั้งที่ผ่านมา ที่ประเทศมาเลเซีย โดยทั้งสองฝ่ายตกลงที่จะละเว้นการก่อสร้างหรือพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานทางทหาร หรือการเสริมความมั่นคงของที่ตั้งทางทหารที่ล้ำออกมานอกเขตของฝ่ายตน

ด้านนายเบญจมินทร์ กล่าวว่า บ้านหนองจาน ตั้งอยู่ระหว่างหลักเขตแดนที่ 46 และ 47 ซึ่งเป็นแนวเขตใดที่เป็นไปตามข้อตกลงสยามฝรั่งเศส ปี 1947 โดยเมื่อปี 2524 ประเทศไทยได้ให้สำนักงานข้าหลวงใหญ่ผู้ลี้ภัยแห่งสหประชาชาติ (UNHCR) จัดตั้งศูนย์อพยพชั่วคราวขึ้น เพื่อมีผลทางมนุษยธรรมให้กับชาวกัมพูชาที่หนีภัยสงครามกลางเมือง และเป็นไปตามที่ UNHCR ร้องขอ ทหารไทยได้จัดทำแนวรั้ว เพื่อจัดทำเขตดังกล่าว เมื่อสงครามยุติลงแล้วในช่วงปี 2542 ชาวกัมพูชากลุ่มนั้น ซึ่งหนีภัยสงครามมา ยังได้เข้ามาก่อสร้างที่อาศัยขยายที่ดินทำกินจนออกมานอกแนวรั้วที่เราเห็นกันอยู่ในปัจจุบัน

ที่ผ่านมาฝ่ายไทยได้จัดให้มีการประชุมคณะกรรมการพิจารณาปักปันเขตแดนของสภาความมั่นคงแห่งชาติ (สมช.) ได้มีการหารือปัญหารวม 4 ครั้ง ซึ่งที่ประชุมมีมติให้ดูแลไม่ให้ราษฎรชาวกัมพูชาขยายพื้นที่ทำกิน มีการหารือเจรจาร่วมกับฝั่งกัมพูชาอย่างสันติ รวมทั้งเร่งรัดการสำรวจและทำหลักเขตแดน

ต่อมาเมื่อวันที่ 28 - 30 สิงหาคม 2545 กระทรวงการต่างประเทศและกรมแผนที่ทหารได้มีการหารือร่วมกับประธาน JBC ของกัมพูชาในขณะนั้น ได้ขอให้ฝ่ายกัมพูชาย้ายออกไป แต่ฝ่ายกัมพูชาแจ้งว่าจะต้องขอตรวจสอบแนวที่แน่ชัดของหลักเขตตามที่ 46 และ 47 ก่อน จนเมื่อเดือนกันยายน 2560 กระทรวงการต่างประเทศได้มีหนังสือประท้วงฝ่ายกัมพูชา กรณีการขยายตัวของชุมชนบ้านหนองจาน มีการชักธงชาติกัมพูชาและจัดตั้งหน่วยงานทางการกัมพูชาในพื้นที่ ซึ่งการดำเนินการดังกล่าวเป็นการละเมิดอธิปไตยไทยและละเมิดข้อ 5 ของ MOU 43 จึงขอให้ปลดธงชาติและย้ายชุมชนออกจากพื้นที่ดังกล่าว ซึ่งฝ่ายกัมพูชาไม่ได้มีหนังสือตอบกลับหรือโต้แย้งแต่อย่างใด จึงจะสรุปได้ว่าพื้นที่บ้านหนองจานเป็นพื้นที่ของไทย โดยไทยอนุญาตให้ชาวกัมพูชาที่หนีภัยสงครามช่วงเขมรแดงมาอาศัยอยู่เป็นการชั่วคราว ด้วยเหตุผลด้านมนุษยธรรม การที่ชุมชนขยายตัวเพิ่มขึ้น ไทยไม่ได้ยอมรับและไม่กระทบกับการปักปันเขตแดนที่ดำเนินอยู่ระหว่างไทยกับกัมพูชาตามกฎหมายระหว่างประเทศ

นายเบญจมินทร์ ย้ำว่า ที่ผ่านมาไม่ได้เป็นประเด็นสังคมวงกว้าง เนื่องจากฝ่ายไทยรับทราบมาตลอด ว่าให้ชาวกัมพูชาที่หนีภัยเข้ามาอาศัยอยู่ชั่วคราว แต่เมื่อชาวกัมพูชาปัจจุบันมากล่าวอ้างว่าพื้นที่ดังกล่าวเป็นของกัมพูชา จึงมีความจำเป็นอย่างยิ่งที่ฝ่ายไทยต้องประท้วงและชี้แจงข้อเท็จจริง

เมื่อถามว่าพอมีการประท้วงไปแล้วฝั่งเขามีการตอบกลับมาอย่างไรบ้าง นายเบญจมินทร์ กล่าวว่าจริงมีหลายจุดเราก็มีการประท้วงอย่างต่อเนื่อง แต่ก็ไม่ได้รับการตอบรับที่ดีและนิ่งเฉย เราก็คงต้องปฏิบัติตามหลักการอันเป็นสากล คือแสดงจุดยืนและท่าทีของเราให้ชัดเจน ว่าจุดใดที่เราเห็นว่าเขาล่วงล้ำเข้ามา เราก็ต้องทำการประท้วง และแน่นอนการประท้วงของเราก็ไม่ได้ทำโดยไม่มีฐานทางกฎหมาย เพราะว่าใน MOU 43 ก็พูดชัดเจนว่าไม่ควรจะมาทำให้พื้นที่ที่ยังไม่ชัดเจน ไปเปลี่ยนแปลงภูมิประเทศ ก็เป็นข้อห้ามที่ชัดเจนอยู่แล้วในข้อตกลง