เปิดเคล็ดลับ ‘ดร. สันติธาร’ บริหารชีวิต-งาน-เงิน รับอนาคตในโลกหมุนเร็ว

โลกอนาคตจะเป็นอย่างไร รวมถึงชีวิต การงาน และการเงินจะดำเนินไปในรูปแบบไหน ล้วนแล้วแต่เป็นคำถามที่ไม่สามารถตอบได้ง่ายๆ อย่างไรก็ตาม เราสามารถจับแนวโน้ม และสัญญาณแห่งอนาคต เพื่อเตรียมตัวให้พร้อมต่อชีวิตในวันข้างหน้าได้

เฟิร์น – ศิรัถยา อิศรภักดี จึงชวนนักยุทธศาสตร์แห่งโลกอนาคต ชวน ‘ดร. สันติธาร เสถียรไทย’ กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิของคณะกรรมการนโยบายการเงิน ธนาคารแห่งประเทศไทย และเป็นที่ปรึกษาด้าน Future Economy ของสถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (TDRI) มาช่วยฉายภาพโลกในอนาคตที่อาจเกิดขึ้น ผ่านรายการ ‘New Gen Investor’

‘ดร. สันติธาร เสถียรไทย’ กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิของคณะกรรมการนโยบายการเงิน ธนาคารแห่งประเทศไทย และที่ปรึกษาด้าน Future Economy ของสถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (TDRI)

จับตาอนาคต มุ่งสู่ 4 Theme

ดร. สันติธาร มองว่าปัจจุบันเป็นยุคที่น่าสนใจ เพราะเต็มไปด้วยปัจจัยที่เป็นตัวเปลี่ยนเกม หรือ ‘Game Changer’ มากมาย โดยแบ่งชัดๆ เป็น 4 Theme ด้วยกัน ดังนี้

หนึ่ง ด้านโครงสร้างประชากร ด้วยจำนวนประชากรสูงวัยที่มีแนวโน้มเพิ่มมากขึ้น สวนทางกับจำนวนคนวัยทำงานที่มีแนวโน้มลดลง ซึ่งจะส่งผลให้เศรษฐกิจไทยเติบโตชะลอตัวลงอย่างเลี่ยงไม่ได้

ขณะเดียวกัน ดร. สันติธาร ก็ชี้ให้เห็นถึงโอกาสการลงทุน ในธุรกิจ Healthcare และ Wellness ซึ่งเป็นบริการด้านสุขภาพและสุขภาวะ ที่จะมารองรับกลุ่มลูกค้าสูงวัย หรือที่เรียกว่า Silver Economy รวมถึงบริการด้าน Beauty หรือความงาม ก็จัดอยู่ในหมวดหมู่นี้เช่นกัน

สอง ด้านภูมิรัฐศาสตร์โลกที่กำลังเปลี่ยนไป สังเกตได้จากโลกาภิวัตน์ที่กำลังเสื่อมถอย การค้าระหว่างประเทศมีความไม่แน่นอนเพิ่มมากขึ้น หลังเจ้าภาพใหญ่อย่างสหรัฐประกาศขึ้นกำแพงภาษี ส่งสัญญาณไม่ต้อนรับโลกาภิวัตน์อีกต่อไป

ดังนั้น โอกาสการลงทุนจึงอยู่ที่ กลุ่มประเทศขนาดเล็กรายอื่นๆ ซึ่งครั้งหนึ่งเคยอยู่นอกสายตา แต่บัดนี้กำลังจะผงาดขึ้นมามีบทบาทสำคัญมากขึ้น ซึ่ง ดร. สันติธาร ชี้ไปที่อาเซียน และอินเดีย ว่าจะเป็นกลุ่มที่ได้รับผลประโยชน์ จากแนวโน้มการลงทุนที่ไม่ไหลไปจีนแบบเดิม

สาม เทคโนโลยีเอไอ ซึ่งปัจจุบันกำลังอยู่ในช่วงเปลี่ยนผ่านอีกครั้ง โดย ดร. สันติธารชี้ว่า ความสนใจได้ย้ายจากประเด็นด้านพลังงานของดาต้าเซ็นเตอร์ ไปยังความฉลาดของโมเดลมากขึ้น ที่สุดท้ายแล้ว จะสามารถนำไปต่อยอดเพิ่ม Productivity ยังไงได้บ้าง

เรื่องสุดท้ายคือ แนวโน้มของความยั่งยืน ซึ่งจะไม่หายไป แม้โดนัลด์ ทรัมป์ (Donald Trump) ประธานาธิบดีสหรัฐฯ จะประกาศนโยบายขุดเจาะน้ำมันมากขึ้นก็ตาม แต่แนวโน้มดังกล่าวจะเปลี่ยนรูปแบบ กลายเป็นการปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ หรือ Climate Adaptation มากขึ้น

3 ทักษะสำคัญแห่งอนาคต

สำหรับผู้ที่จะสามารถดำเนินชีวิตในอนาคตได้อย่างราบรื่นควรมีทักษะชีวิต 3 แกนด้วยกัน คือ

ทักษะแรก คือ ความมานะบากบั่น หมายถึงมีความพยายามอย่างแน่วแน่ไม่หยุดยั้งในการบรรลุเป้าหมาย หรือที่เรียกกันว่า Grit Mindset ซึ่งเป็นส่วนผสมของ ‘ความหลงใหล’ (Passion) และ ‘ความพากเพียร’ (Perseverance)

ทั้งยังสัมพันธ์กับกรอบคิดแบบเติบโต หรือ ‘Growth Mindset’ อย่างแนบแน่น

กล้าที่จะผิดพลาด กล้าที่จะพ่ายแพ้ เปิดโอกาสให้เราได้ทดลองทำอะไรใหม่ๆ เพราะการจะเข้าสู่โลกใหม่ได้ ต้องมีการลองผิดลองถูกตลอดเวลา ความสามารถในการล้มแล้วลุกจึงสำคัญมาก

ทักษะที่สองคือ ความอ่อนโยน (Kindness) เพราะถ้าเรามีแต่ความบากบั่นมากเกินไป เราอาจหลงลืมที่จะเห็นอกเห็นใจผู้อื่นได้ ยิ่งในโลกที่เทคโนโลยีล้ำหน้าไปไกลมากขึ้นทุกวัน ความเข้าใจผู้อื่นยังคงเป็นเรื่องสำคัญที่มนุษย์ไม่ควรหลงลืม

และทักษะสุดท้ายคือ การมีความสุขและเข้าใจตัวเอง (Self-Awareness) เนื่องจากว่าโลกทุกวันนี้เต็มไปด้วยการแข่งขันที่รุนแรง ไหนจะความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว ทำให้ความเครียดและความเหนื่อยล้าถาโถมเข้ามาได้ง่ายมาก

ไหนจะความคาดหวังและการเปรียบเทียบกับคนอื่นๆ ในโซเชียลมีเดีย การรู้จักตัวเองจึงเป็นทักษะสำคัญที่จะทำให้เราไม่หลงไปกับกระแสสังคม และสามารถรักษาสมดุลตามข้อจำกัดที่เรามีได้

อย่างไรก็ตาม ตัวตนของเราจะเปลี่ยนแปลงไปตลอดเวลา ตามจังหวะของชีวิต ดังนั้น จึงไม่มีใครสามารถเข้าใจตัวเองได้ดีพอ วิธีที่ดีที่สุดคือการเรียนรู้สิ่งใหม่อยู่เสมอ ลองผิดลองถูกในสิ่งที่ตัวเองกังวลและไม่มั่นใจ ยอมให้ตัวเองได้หลงทาง เผื่อจะค้นพบเส้นทางใหม่ๆ ของชีวิต

บริหารเงิน 3 ก้อน วันนี้ วันหน้า วันซวย รับมือเหตุไม่คาดฝัน

ดร. สันติธารแบ่งปันเทคนิคการออมเงิน โดยชี้ว่าควรจัดสรรเงินเป็น 3 ก้อนด้วยกัน คือ วันนี้ วันหน้า และวันซวย ซึ่งเข้าใจได้ไม่ยาก

โดยการจัดสรรเงินเพื่อ ‘วันนี้’ หมายถึง การบริหารสภาพคล่องในแต่ละวัน และจัดสรรเงิน ‘วันหน้า’ ไว้เป็นก้อนสำหรับลงทุนเพื่ออนาคต ควรกระจายการลงทุนอยู่เสมอ

ขณะที่ ‘วันซวย’ หมายถึง วันลำบากที่เราอาจนึกไม่ถึง ซึ่งเมื่อเกิดขึ้นแล้ว และไม่ได้จัดสรรเงินเผื่อไว้ อาจบั่นทอนเงินที่จัดสรรไว้ก่อนหน้านี้ได้อย่างมหาศาล ดังนั้น การซื้อประกันจึงจำเป็นมาก

งานเป็นดั่งอาหาร ประโยชน์สำคัญกว่ารสชาติ

ในช่วงเริ่มต้นของการทำงาน ไม่มีทางเลยที่เราจะสามารถเลือกงานที่ตอบโจทย์ชีวิตความเป็นอยู่ทุกด้านได้ในทันที

ทั้งนี้ งานในช่วงแรก ควรให้เงินในระดับที่แม้ไม่มากแต่ก็เพียงพอ แต่ต้องเปิดโอกาสให้เราได้เรียนรู้และพัฒนาตนเอง ได้ทดลองทำสิ่งใหม่ๆ ที่จะช่วยเพิ่มศักยภาพในตัวเรา

ซึ่งเมื่อเทียบกับอาหารแล้ว ในช่วงต้นของชีวิต สารอาหารก็สำคัญกว่ารสชาติและความอร่อยก่อนอยู่แล้ว

แม้เราจะยังเลือกเพื่อนร่วมงานไม่ได้ เลือกงานที่ตัวเองรักหรือตอบโจทย์จุดมุ่งหมายของชีวิตไม่ได้ แต่เราก็จำเป็นต้องกินเพื่อเพิ่มศักยภาพให้ตัวเองได้เติบโต จนถึงจุดหนึ่ง เราจะสามารถเลือกความอร่อยได้มากขึ้นเอง

จัดสรรเวลา ต้องจัดสรรพลังงานด้วย

สำหรับการจัดสรรเวลา มนุษย์เราจัดสรรเวลาไปกับสินทรัพย์ 3 อย่างด้วยกัน ได้แก่ เงิน พลังงาน และความสัมพันธ์

ซึ่งสินทรัพย์ทั้ง 3 อย่างนี้ จำเป็นต้องรักษาสมดุลให้ดี ไม่ให้น้ำหนักเรื่องใดเรื่องหนึ่งมากเกินไป แม้บางคนอาจคิดว่า เงินเป็นสิ่งสำคัญลำดับแรกที่เราควรทุ่มเทเวลาให้ แต่เป็นความคิดที่ไม่ถูกต้อง

เพราะการบริหารพลังงานและความสัมพันธ์ที่ดี จะสามารถช่วยให้เรามีสมรรถภาพในการทำงานดีขึ้นเช่นกัน ซึ่งจะเปิดโอกาสให้เราได้พิจารณาไตร่ตรองอย่างลึกซึ้งมากขึ้น ต่างจากการพะวงแต่เรื่องเงิน ซึ่งจะทำให้เราชักหน้าไม่ถึงหลังในที่สุด

ป้ายยาหนังสือ อ่านแล้ว ต้องทดลองทำตาม

ก่อนจะเริ่มต้นแนะนำหนังสือ ดร.สันติธารแนะว่า การอ่านหนังสือเล่มใดๆ ก็ตาม เราควรอ่านแล้วลองทำตาม จากนั้นกลับมาประเมินผลการเรียนรู้ที่เกิดขึ้น แล้วค่อยกลับไปอ่านอีกรอบเพื่อความชัดเจน เป็นวงจรที่ช่วยให้เราได้อ่าน คิด และทดลองไม่รู้จบ

โดยเล่มแรกที่แนะนำคือ Principles ของ Ray Dalio ซึ่งจะให้คำแนะนำในภาพกว้างๆ ของโลกใบนี้ ก่อนจะเจาะจงรายละเอียดแต่ละประเทศด้วย Why Nations Fail ของนักเศรษฐศาสตร์รางวัลโนเบลคนล่าสุดในปี 2024 อย่าง Daron Acemoglu

ส่วนเล่มสุดท้ายเป็นของ Daniel Kahneman นักจิตวิทยาเจ้าของรางวัลโนเบล กับเล่ม Thinking, Fast and Slow ซึ่งจะช่วยให้เราเข้าใจอคติ และจุดบอดของมนุษย์ในการตัดสินใจเรื่องใดก็ตามในชีวิต เพื่อให้เราประคองสติและรักษาวินัยไปได้