‘บทเรียนจาก “ลุงพล”: เมื่อสื่อ เปลี่ยนผู้ต้องหา เป็น ‘ดาราหน้ากล้อง”

และแล้ว คดี ‘น้องชมพู่’ กับ ‘ลุงพล’ ก็มาถึงบทสรุปปลายทาง เมื่อศาลได้พิพากษาให้นาย ไชย์พล วิภา ลุงแท้ๆ ของน้องชมพู่ มีความผิดฐานฆ่าผู้อื่นตายโดยเจตนา และล่อลวงเยาวชน ติดคุกนานถึง 26 ปีเต็ม ปิดฉากคดีที่ค้างคาและยืดยาวมากว่าห้าปีเต็ม

แต่แม้ลุงพลจะเดินเข้าคุก มันก็ยังเหลือคำถามสำคัญที่สุดสำหรับสังคมและสื่อว่า ในระยะเวลากว่าห้าปีที่ผ่านมา มันเกิดอะไรขึ้น ทำไมคดีที่ควรจะชัดเจนและเป็นไปตามกระบวนการขั้นตอน ถึงถูกลากไปสู่ความ ‘ไร้สาระ’ ที่บิดเบือนกระบวนการยุติธรรมได้ขนาดนั้น?

นับตั้งแต่วินาทีที่คดีนี้เกิดขึ้น นายไชย์พล วิภา ที่เป็นผู้ต้องสงสัยอันดับหนึ่งของทางตำรวจ กลับได้รับการสาดสปอร์ตไลท์ให้กลายเป็นคนดังในชั่วข้ามคืน ได้รับความสนใจจากสื่อ มีรายได้จากการโฆษณา รีวิวสินค้า ได้ร่วมแสดงมิวสิควิดีโอกับนักร้อง เลยเถิดไปจนถึงมีผู้จัดการดารา จะปั้นให้ลุงพลได้เข้าสู่วงการบันเทิง

ความวิปริตวิปลาศของสังคมในช่วงเวลานั้น อยู่ในระดับที่แทบไม่น่าเชื่อ ผสมผสานกับเหล่าบรรดาแฟนคลับที่เออออเห็นดีเห็นงามไปกับกระแสการปั้น ‘ผู้ต้องหา’ ให้กลายเป็น ‘ดารา’ อย่างพร้อมอกพร้อมใจ กลายเป็นความยากลำบากของทางตำรวจในการสืบสวนและการทำคดี เมื่อผู้ต้องหากลายเป็นคนดัง กระบวนการข่มขู่พยาน การบิดเบือนข้อเท็จจริง การปิดบังหลักฐาน กลายเป็นสิ่งที่เกิดขึ้น แทนที่จะสามารถสรุปคดีได้อย่างตรงไปตรงมา

มันเกิดอะไรขึ้นกับสังคมในช่วงเวลานั้น? เอาเข้าจริงๆ แล้ว มันอาจจะเป็นเรื่องที่เรียบง่ายที่สุด เมื่อเราถอยออกมามองภาพกว้าง ในมุมมองของคนนอก ที่ไม่เอาอารมณ์และความรู้สึกไปเกี่ยวข้อง….

คดีน้องชมพู่และลุงพล มีความคล้ายคลึงกับคดีเด็ดระดับศตวรรษของ ‘โอ.เจ.ซิมป์สัน’ ที่สหรัฐอเมริกาในช่วงทศวรรษที่ 90 ที่ผู้ต้องการ เป็นคนดัง เป็นนักแสดง ตกเป็นผู้ต้องสงสัยฆาตกรรมยกครัว ที่แม้พยานหลักฐานและบ่งชี้ชัดถึงพฤติการณ์และมูลเหตุจูงใจในการกระทำ แต่การโหมประโคมคดีให้กลายเป็นเรื่อง ‘บันเทิง’ ก็ทำให้รูปการณ์ของคดีบิดเพี้ยน และทำให้ โอ.เจ.ซิมป์สัน หลุดรอดพ้นจากคดีไปได้แบบค้านสายตาตำรวจและศาล

ในเคสของลุงพลเองก็ไม่ต่างกัน เมื่อความสนใจของสื่อ ที่ควรจะทำข่าวเกี่ยวกับข้อเท็จจริงของคดี พยาน หลักฐาน กลับสาดสปอร์ตไลท์ไปยังเรื่องบันเทิงปกิณกะปลีกย่อย บิดผันความสนใจของประชาชนไปสู่เรื่อง ‘บันเทิง’ ที่ไม่เกี่ยวข้องกัน ทำให้เหตุการณ์ที่ไม่น่าจะเกิดขึ้นอย่างการผลักให้ผู้ต้องสงสัยกลายเป็น ‘ดารา’ ได้เกิดขึ้นแบบเหลือจะเชื่อ แต่ไม่เกินกว่าที่จะคาดเดา

โหงวเฮ้งบนหน้าลุงพล, การแสดงมิวสิควิดีโอ, การเดินแบบ, การเป็นพรีเซนเตอร์สินค้า และการมีโปรโมเตอร์หมายจะปั้นให้เป็นดารา คือกระบวนการที่สื่อและสังคมได้ประกอบสร้างและใช้ประโยชน์จากความ ‘ดัง’ เป็นมูลฐาน เพื่อสมประโยชน์ร่วมกันในทุกฝ่าย แต่ผิดไปจากครรลองที่ควรจะเป็น

มาในวันนี้ เมื่อแสงไฟเลิกสาดส่อง ความสนใจของผู้คนที่มีสแปนสั้นยิ่งกว่าคลิปของ TikTok ในโลกที่สื่อ Social Media พร้อมประโคมเรื่อง ‘บันเทิง’ ใหม่ๆ เข้ามาเสิร์ฟแทบจะทุกวินาที คดีน้องชมพู่และลุงพลก็ได้กลับเข้าสู่รูปรอย และสู่บทสรุปที่ควรจะเป็นเมื่อห้าปีที่แล้ว

และมันก็จะกลายเป็นอีกหนึ่งเรื่อง ที่ถูกลืมไปจากสังคม และความรับผิดชอบของสื่อ…..

มันคือความวิปลาศอย่างแท้จริง มันคือการผิดจรรยาบรรณของสื่ออย่างชัดเจน และมันสะท้อนความไร้สาระของสังคมที่โหยหาเรื่อง ‘บันเทิง’ เพื่อผ่านวันและเวลาอันน่าเหนื่อยหน่าย และพร้อมจะโยนทิ้งไม่ใยดี เพื่อหาเรื่องใหม่ๆ มาเสพรับกันต่อไป

นี่คือบทเรียนสำคัญอย่างยิ่งที่สังคมและสื่อมวลชนต้องนำมาทบทวน และไม่ลืมว่า เราเคยผลักเรื่องที่ควรจะเป็นสาระและข้อเท็จจริง ให้กลายเป็นเรื่องไร้สาระแบบผิดสามัญสำนึกได้ขนาดไหน

แต่กระไรนั้นเล่า เราก็พร้อมจะมีเรื่องใหม่ๆ ให้อยู่ในความสนใจอยู่ตลอดเวลา คดีน้องชมพู่และลุงพล ก็อาจจะถูกหลงลืมไปจากความสนใจ ในอีกไม่กี่สัปดาห์ และอีกไม่กี่เดือน …..

มันอาจจะยังไม่สาย ถ้าเราจะมาทบทวนตัวเองเสียตั้งแต่บัดนี้ ว่าทุกภาคส่วน มีส่วนในการประกอบสร้างสังคมให้ออกมาในรูปแบบใด และเราจะเดินไปสู่ปลายทางแบบใด

นั่นเพราะข้อเท็จจริง แม้มันจะไม่น่าสนใจมากนัก แต่มันก็เป็นประจักษ์ชัด และมั่นคงแข็งแรง มากกว่าความสนุกสนานบันเทิงเพียงชั่วครั้งชั่วคราว

นั่นคือสิ่งที่สังคมและสื่อต้องพึงตระหนักเอาไว้ให้เป็นแม่นมั่น ในยามที่หลายสิ่ง มันน่าเย้ายวนที่จะกลายเป็นเรื่องไร้สาระชั่วครั้งชั่วคราว

เรื่องราวของลุงพล จึงมีบทเรียนที่เราควรพิจารณาไว้ เช่นนี้เอง ….