จับตาประชุม INC-5.2 เพื่อสนธิสัญญาพลาสติก แก้ปัญหาขยะโลก

ในแต่ละปีทั่วโลกมีการผลิตพลาสติกมากกว่า 460 ล้านเมตริกตัน และมีพลาสติกมากกว่า 20 ล้านเมตริกตันที่กลายเป็นขยะ ก่อให้เกิดมลภาวะต่อสิ่งแวดล้อม ส่งผลกระทบต่อแหล่งที่อยู่อาศัยของสัตว์ทั้งบนบก น้ำจืด ในทะเล และยังมีแนวโน้มที่จะเพิ่มปริมาณขึ้นเรื่อยๆ

ขณะที่ทั่วโลกกำลังคาดหวังกับการประชุม "INC-5.2" ของสมัชชาสิ่งแวดล้อมแห่งสหประชาชาติ ที่จะจัดขึ้นในกรุงเจนีวา ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ ระหว่างวันที่ 5-14 สิงหาคมนี้ ซึ่งอาจนำไปสู่การมีกฎระเบียบที่เข้มงวดและบังคับใช้ทั่วโลก เพื่อลดมลพิษจากพลาสติกอย่างจริงจัง

INC-5.2 คืออะไร?

เมื่อปี พ.ศ. 2565 สมัชชาสิ่งแวดล้อมแห่งสหประชาชาติในสมัยประชุมสมัยที่ 5 ได้มีมติสำคัญ ในการจัดทำสนธิสัญญาที่มีผลผูกพันทางกฎหมายเพื่อยุติมลพิษพลาสติก ข้อตกลงที่เสนอนี้มักถูกเรียกว่า "สนธิสัญญาปารีสว่าด้วยพลาสติก"

มติดังกล่าวมอบหมายให้ผู้อำนวยการบริหารโครงการสิ่งแวดล้อมแห่งสหประชาชาติจัดประชุมคณะกรรมการเจรจาระหว่างประเทศ (INC) เพื่อพัฒนาและรับรองเครื่องมือที่มีผลผูกพันทางกฎหมายระหว่างประเทศ (ILBI) โดยยึดหลักแนวทางที่ครอบคลุมวงจรชีวิตของพลาสติกทั้งหมด ไม่เพียงแต่การกำจัดขยะพลาสติกเท่านั้น แต่ต้องเริ่มตั้งแต่การออกแบบ การผลิต และการบริโภคพลาสติกอย่างยั่งยืนด้วย

เราจะคาดหวังอะไรได้บ้างจาก INC-5.2?

นับตั้งแต่ก่อตั้ง INC ได้จัดการประชุมกันมาแล้ว 5 ครั้ง โดยครั้งล่าสุดจัดขึ้นที่เมืองปูซาน ประเทศเกาหลีใต้ ซึ่งสุดท้ายแล้วก็ยังไม่สามารถแก้ไขปัญหาสำคัญหลายประการได้อย่างสมบูรณ์ รวมถึงประเด็นที่ว่าสนธิสัญญาควรมุ่งเน้นเฉพาะการลดขยะพลาสติก หรือควรครอบคลุมวงจรชีวิตของพลาสติกทั้งหมด รวมถึงประเด็นสำคัญอื่นๆ เช่น การผลิตพอลิเมอร์ขั้นต้นและการสนับสนุนทางการเงินเพื่อนำสนธิสัญญาไปปฏิบัติ

ในการประชุมครั้งต่อไป ซึ่งมีชื่อว่า 5.2 INC จึงมีเป้าหมายที่จะแก้ไขปัญหาเหล่านี้และสรุปสนธิสัญญา รวมถึงการหารือเพื่อวางกรอบการทำงานที่แข็งแกร่ง และวิธีการนำสนธิสัญญาฉบับต่อไปไปปฏิบัติอย่างเหมาะสม

แม้ว่าปัจจุบัน หลายประเทศได้มีมาตรการ ห้าม หรือ จำกัด การใช้พลาสติกแบบใช้ครั้งเดียวทิ้ง เพื่อลดจำนวนขยะพลาสติกเท่าที่จะทำได้ แต่หลายฝ่ายก็เล็งเห็นว่าเรายังจำเป็นต้องมีการดำเนินการระดับโลกเพื่อแก้ไขปัญหามลพิษจากพลาสติกเชิงรุกอย่างรอบด้าน โดยเฉพาะการมีกฎระเบียบที่ครอบคลุมทุกฝ่ายและเป้าหมายการลดขยะร่วมกันอย่างชัดเจน

ขณะที่องค์การเพื่อความร่วมมือทางเศรษฐกิจและการพัฒนา (OECD) คาดการณ์ว่าในปี พ.ศ. 2568 จะมีขยะพลาสติกมากกว่า 1 พันล้านตันทั่วโลก และจะเพิ่มขึ้นเป็น 1.7 พันล้านตันภายในปี พ.ศ. 2563