กลิ่นหอมจากตำราโบราณ ใบพลู บรรเทาความทุกข์จากกลิ่นศพ จริงหรือ
“ใบพลู” บรรเทาความทุกข์จากกลิ่นศพ จริงหรือ มูลนิธิโรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร โดย ภญ.ดร.สุภาภรณ์ ปิติพร เลขาธิการมูลนิธิฯ ได้นำภูมิปัญญาโบราณและศาสตร์อโรมาเทอราปีมาปรับใช้เพื่อช่วยเหลือทหารกล้าเหล่านี้ ด้วยการใช้ ใบพลูและดอกไม้หอม จากตำราโบราณ เพื่อบรรเทากลิ่นศพ ลดผลกระทบทางกายและใจ และเป็นกำลังใจให้กับผู้ที่ปกป้องอธิปไตยของชาติ
สมุนไพรอย่างใบพลูและดอกไม้หอม เช่น ดอกพิกุลและดอกซ่อนกลิ่น ถูกนำมาใช้ดับกลิ่นศพ พร้อมส่งยาดม 2,000 หลอดและยาหม่องสมุนไพร 1,000 กระปุก เพื่อบรรเทาอาการให้ทหารแนวหน้า
ดร.สุภาภรณ์ อธิบายว่า กลิ่นศพเกิดจากการเน่าเปื่อยของร่างกาย ซึ่งปล่อยก๊าซและสารระเหย เช่น พัทรานซีน และ แคดาเวอรีน ที่มีกลิ่นเหม็นฉุน ทำให้มีอาการคลื่นไส้ อาเจียน, ไฮโดรเจนซัลไฟด์มีกลิ่นไข่เน่า ทำให้วิงเวียน หายใจติดขัด และแอมโมเนียที่ระคายเคืองตาและจมูก
กลิ่นเหล่านี้ส่งผลต่อระบบประสาทโดยตรง เพราะกลิ่นไม่ต้องผ่านสมองส่วนธาลามัส แต่เข้าสู่สมองส่วนลิมบิกซึ่งควบคุมอารมณ์ ความกลัว และความทรงจำทันที การสัมผัสกลิ่นศพเป็นเวลานานอาจกระตุ้นสมองส่วนอะมิกดาลา และ ฮิปโปแคมปัส ทำให้เกิดอาการช็อก คลื่นไส้ หรือบาดแผลทางจิตใจ และอาจนำไปสู่ภาวะวิตกกังวลในระยะยาวได้
"ใบพลู" ภูมิปัญญาโบราณ
ในอดีต คนโบราณใช้สมุนไพรที่มีกลิ่นหอม เช่น ใบพลู ดอกพิกุล และดอกซ่อนกลิ่น เพื่อดับกลิ่นศพ โดยใบพลูเป็นที่นิยมในแถบอีสานใต้ เนื่องจากเป็นพืชที่หาง่ายและเป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมการเคี้ยวหมาก ใบพลูมีน้ำมันหอมระเหย เช่น ยูจีนอล, ชาวิคอล, ซาโฟรล และ คาร์วาครอล ซึ่งมีกลิ่นหอมและช่วยยับยั้งเชื้อโรค จึงสามารถกลบกลิ่นศพได้ในระดับหนึ่ง
นอกจากนี้ คนโบราณเชื่อว่าใบพลูเป็นพืชศักดิ์สิทธิ์ที่ช่วยขจัดสิ่งอัปมงคล รวมถึงกลิ่นไม่พึงประสงค์ การใช้ใบพลูเพียงทุบหรือขยี้แล้วใส่ห่อผ้าติดตัวหรือแขวนไว้ใกล้ตัวก็ช่วยบรรเทากลิ่นได้
ดอกไม้หอมอย่างดอกพิกุลและดอกซ่อนกลิ่น รวมถึงใบฝรั่งที่ทุบให้ช้ำ ก็ถูกใช้ในงานศพเพื่อดับกลิ่นเช่นกัน อย่างไรก็ตาม การใช้สมุนไพรเหล่านี้ ทำให้ดอกไม้บางชนิดถูกมองว่าไม่เป็นมงคลในวัฒนธรรมไทย เพราะเกี่ยวข้องกับงานศพ
ดร.สุภาภรณ์ กล่าวเพิ่มเติมว่า กลิ่นศพไม่เพียงส่งผลต่อร่างกาย เช่น คลื่นไส้หรือหายใจลำบาก แต่ยังกระทบจิตใจอย่างรุนแรง เพราะกลิ่นสามารถฝังลึกในความทรงจำระยะยาว ทำให้ทหารที่เผชิญกลิ่นศพอาจมีภาพติดตาและกลิ่นติดจมูก ส่งผลให้เกิดความเครียดหรือบาดแผลทางจิตใจในระยะยาว การใช้สมุนไพรและอโรมาเทอราปีจึงเป็นวิธีช่วยบรรเทาทั้งด้านร่างกายและจิตใจ
สรุป :
- มูลนิธิโรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร เปิดเผยว่าได้หยิบใช้ความรู้ สมุนไพรโบราณ, รวมถึง ใบพลู ช่วยลดหรือกลบกลิ่นศพได้ในระดับหนึ่ง โดยอิงจากคุณสมบัติทางเคมี เช่น Eugenol, Chavicol, Safrole, และ Carvacrol ที่ให้กลิ่นหอมเฉพาะตัว และเชื่อกันว่ายับยั้งเชื้อได้บางส่วน อีกทั้งยังช่วยทางด้านจิตใจ เนื่องจากกลิ่นถูกเชื่อมโยงกับอารมณ์และความทรงจำ
- มีงานศึกษาเรื่องการใช้ใบพลูเพื่อ ฆ่าเชื้อแบคทีเรียและลดกลิ่น โดยเฉพาะในช่องปากและผิวหนัง เช่น ใช้เคี้ยวเพื่อลดกลิ่นปาก หรือใช้พอกแผล ฯลฯ แต่ ยังไม่มีงานวิจัยที่ชัดเจนระบุว่าใบพลูสามารถควบคุมกลิ่นศพในสนามรบได้อย่างมีประสิทธิภาพ 100%
- ในทางปฏิบัติ เจ้าหน้าที่สาธารณสุขได้จัดส่ง หน้ากาก N95, ยาดม, ยาหม่องสรรพคุณเฉพาะกิจ ให้ทหารและประชาชนริมชายแดน เพื่อบรรเทาปัญหากลิ่น คลื่นไส้ และความไม่สะดวกทางจิตใจ นอกจากนี้ยังใช้ ปูนขาวโรยบริเวณศพและพื้นที่ใกล้เคียง เพื่อควบคุมกลิ่นและป้องกันการแพร่เชื้อในระดับหนึ่ง