ชัวร์ก่อนแชร์ CHECK-LIST : 5 เรื่องฮิต สารพัดวิธีปฐมพยาบาล ใช้ได้จริงหรือ ?

บทความนี้เรียบเรียงโดยเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (Artificial Intelligence : AI) โดนมีเนื้อหาหลักจากคลิปวิดีโอ

25 มิถุนายน 2568

“ชัวร์ก่อนแชร์” ไขความจริง : ปฐมพยาบาลแบบไหนที่ “ไม่ชัวร์” และอาจเป็นอันตราย !

ในยุคที่ข้อมูลข่าวสารมากมายบนโซเชียลมีเดีย “เคล็ดลับปฐมพยาบาล” ต่าง ๆ ก็ถูกส่งต่อกันอย่างรวดเร็ว แต่คุณแน่ใจหรือว่าข้อมูลเหล่านั้นถูกต้องและปลอดภัย ?

รายการ “ชัวร์ก่อนแชร์” ได้รวบรวมและไขความจริงเกี่ยวกับความเชื่อผิด ๆ ในการปฐมพยาบาลที่แพร่หลาย เพื่อให้คุณรู้เท่าทันและไม่ตกเป็นเหยื่อของข้อมูลที่ไม่ถูกต้อง

ความเชื่อผิด ๆ ที่ต้องระวัง !

มาดูกันว่ามีเคล็ดลับปฐมพยาบาลแบบไหนบ้างที่ “ไม่ชัวร์” และอาจเป็นอันตรายได้มีอะไรบ้าง

1.วิธีแก้สำลักเมื่ออยู่คนเดียว ใช้ได้จริงหรือ ?

ตรวจสอบกับ ว่าที่ ร.ต.การันต์ ศรีวัฒนบูรพา ผู้ช่วยโฆษกสถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ (สพฉ.)

คำตอบจากผู้เชี่ยวชาญ : ไม่จริง ไม่ควรแชร์ต่อ

วิธีช่วยตัวเองเมื่อสำลัก (Self-Heimlich maneuver) : วิธีเฉพาะที่แสดงในบางคลิปยังไม่เป็นที่ยอมรับในระดับสากล วิธีที่ถูกต้องในการทำ Heimlich ด้วยตัวเองคือ การกำหมัด วางไว้เหนือสะดือและใต้กระดูกซี่โครง ใช้มืออีกข้างจับหมัดแล้วดันขึ้นอย่างรวดเร็ว หากช่วยผู้อื่น ให้ยืนอยู่ด้านหลังผู้ป่วย โอบแขนรอบเอว กำหมัดแล้วดันขึ้น นอกจากนี้ยังสามารถทำร่วมกับการตบหลังได้ด้วย

2. ไอแรง ๆ ช่วยชีวิตตนเองเมื่อเกิดหัวใจล้มเหลว จริงหรือ ?

ตรวจสอบกับ ดร.นพ.ไพโรจน์ บุญศิริคำชัย รองเลขาธิการ สถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ (สพฉ.), ว่าที่ ร.ต.การันต์ ศรีวัฒนบูรพา ผู้ช่วยโฆษกสถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ (สพฉ.) และ รศ.นพ.ดำรัส ตรีสุโกศล หัวหน้าศูนย์โรคหัวใจสมเด็จพระบรมราชินีนาถ โรงพยาบาลศิริราช

คำตอบจากผู้เชี่ยวชาญ : ไม่จริง ไม่ควรแชร์ต่อ

การไอแรง ๆ เมื่อเกิดอาการหัวใจวาย ไม่มีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ใด ๆ ที่ยืนยันว่าวิธีนี้ช่วยได้ หากมีอาการเจ็บหน้าอก ควรรักษาสติ สังเกตอาการ และรีบขอความช่วยเหลือทางการแพทย์ทันที หากผู้ป่วยหมดสติ จำเป็นต้องทำ CPR

3. คำแนะนำช่วยเหลือคนเป็นลม ใช้ได้จริงหรือ ?

ตรวจสอบกับ ว่าที่ ร.ต.การันต์ ศรีวัฒนบูรพา ผู้ช่วยโฆษกสถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ (สพฉ.)

คำตอบจากผู้เชี่ยวชาญ : ไม่จริง ไม่ควรแชร์ต่อ

การปฐมพยาบาลคนเป็นลม (หันหน้าไปทางขวา ยกขา) : การจับคนเป็นลมให้นอนตะแคง (ท่าพักฟื้น) โดยทั่วไปถือว่าใช้ได้ และทิศทาง (ซ้ายหรือขวา) ไม่ได้มีความสำคัญมากนักสำหรับคนส่วนใหญ่ การยกขาอาจเป็นประโยชน์หากผู้ป่วยมีสติ แต่ไม่ควรทำหากหมดสติ เพราะอาจขัดขวางทางเดินหายใจได้

4. ปัสสาวะแก้แพ้แมงกะพรุน จริงหรือ ?

ตรวจสอบกับ เรือเอกสมัคร ใจแสน พนักงานปฏิบัติการงานบริหารการฝึกอบรม ศูนย์วิชาการเตรียมความพร้อมด้านการแพทย์ฉุกเฉิน (EMPAC) สำนักวิจัยและพัฒนาวิชาการ สถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ (สพฉ.)

คำตอบจากผู้เชี่ยวชาญ : ไม่จริง ไม่ควรแชร์ต่อ

การใช้ปัสสาวะรักษาแมงกะพรุนต่อยเป็นความเชื่อที่ผิด การใช้ปัสสาวะอาจเสี่ยงต่อการติดเชื้อ ผู้เชี่ยวชาญแนะนำว่าหากเดินทางไปทะเลสิ่งที่แนะนำหากไปทำกิจกรรมทางทะเล คือการใช้น้ำส้มสายชูล้างพิษตรงบริเวณผิวหนังที่โดนพิษ ส่วนคลิปการใช้ปัสสาวะแก้แมงกะพรุนตามที่แชร์มานั้น จริง ๆ แล้วต้นตอของคลิปมาจากช่องตลกที่ถูกนำไปใช้ผิดบริบท

5. เล็บจิกร่องปากใต้จมูกช่วยชีวิตคนวูบได้ จริงหรือ ?

ตรวจสอบกับ พญ. คุณหญิงมัลลิกา วรรณไกรโรจน์ กรรมการบริหารสมาคมแพทย์โรคหัวใจแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์ และ แพทย์จีน ธนภัทร จินตกุล มหาวิทยาลัยราชภัฏจันทรเกษม

คำตอบจากผู้เชี่ยวชาญ : จริง แชร์ต่อได้

วิธีดังกล่าวเป็นการช่วยเหลือขั้นต้นตามแพทย์แผนจีน แม้ว่าวิธีนี้จะมีการกล่าวถึงในแพทย์แผนจีนเพื่อกระตุ้นเส้นประสาท แต่ก็ไม่ใช่การปฏิบัติมาตรฐานในการแพทย์แผนปัจจุบัน หากมีคนหยุดหายใจหรือหัวใจหยุดเต้น การทำ CPR (การช่วยฟื้นคืนชีพ) เป็นสิ่งสำคัญที่สุด

สรุป : ตรวจสอบก่อนแชร์ เพื่อความปลอดภัยของทุกคน

“เคล็ดลับปฐมพยาบาล” หลายอย่างที่ถูกส่งต่อกันนั้น ไม่ได้มีพื้นฐานทางการแพทย์ที่ถูกต้อง และอาจเป็นอันตรายได้ด้วยซ้ำ ชัวร์ก่อนแชร์จึงขอแนะนำให้ผู้ชมตรวจสอบข้อมูลให้แน่ใจก่อนที่จะแชร์ข้อมูลออกไป และควรขอความช่วยเหลือทางการแพทย์ที่ถูกต้องเสมอ การมีความรู้ที่ถูกต้องเกี่ยวกับการปฐมพยาบาลเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง เพื่อให้คุณสามารถช่วยเหลือตัวเองและผู้อื่นได้อย่างปลอดภัยและมีประสิทธิภาพ

ตรวจสอบข้อเท็จจริงโดย : พีรพล อนุตรโสตถิ์
ตรวจสอบบทความโดย : ชยานิษฐ์ ผ่องใส

ดูเพิ่มเติมรายการ ชัวร์ก่อนแชร์ CHECK-LIST : 5 เรื่องฮิต สารพัดวิธีปฐมพยาบาล ใช้ได้จริงหรือ ?