29 สิงหาคม วันหนึ่งในปฏิทิน: ทุกวันของประชาชน

บางวันถูกทำให้ดังราวกับจะชี้ชะตาแผ่นดิน แต่สิ่งที่โอบอุ้มประเทศมาตลอดไม่ใช่วันนั้น หากคือ “ทุกวันของประชาชน” ที่ยังลุกขึ้นทำงาน หุงข้าว ส่งลูกไปโรงเรียน และประคองความหวังเล็กๆ ไว้กับพรุ่งนี้ คำวินิจฉัยหนึ่งฉบับอาจสั่นสะเทือนอำนาจ แต่สิ่งที่ยืนยาวกว่าคือ ลมหายใจของผู้คน ที่หล่อเลี้ยงให้แผ่นดินนี้ดำรงอยู่เสมอ

ในหน้ากระดาษของปฏิทิน มีบางวันถูกวงกลมให้ใหญ่โตเป็นเหมือนหมุดหมาย แต่ความจริงแล้ว ชีวิตของประเทศไม่ได้ขับเคลื่อนด้วยหมุดหมายนั้น หากขับเคลื่อนด้วยทุกวันของผู้คนธรรมดา ที่ตื่นขึ้นเพื่อทำงาน และส่งเสียงหายใจให้แผ่นดินยังคงอยู่

29 สิงหาคม 2568 กำลังถูกทำให้เป็นหนึ่งในวันเช่นนั้น ศาลรัฐธรรมนูญจะอ่านคำวินิจฉัยคดีคลิปเสียง แพทองธาร–ฮุน เซน คดีที่ทั้งสังคมจับตามองว่า นายกรัฐมนตรีแพทองธาร ชินวัตร จากตระกูลการเมือง “ชินวัตร” จะดำรงตำแหน่งต่อ หรืออำนาจทางการเมืองของเธอจะถูกสั่นคลอน

แต่ไม่ว่าผลจะออกมาอย่างไร วันนั้นก็ยังเป็นเพียงหมุดหมายหนึ่งบนกระดาษ เพราะเมื่อวันรุ่งขึ้น ตลาดยังต้องเปิด โรงเรียนยังต้องสอน และประชาชนก็ยังต้องเผชิญความจริงในชีวิต ทำงาน หาเลี้ยงครอบครัว และพยายามรักษาความหวังเล็กๆ ให้เพียงพอต่อการก้าวต่อไป

หาก 29 สิงหาคมจะมีความหมายจริง ก็เพราะมันสะท้อนให้เห็น รากของการเมืองไทย รากที่ยังผูกอนาคตของประเทศเข้ากับชื่อสกุลและตัวบุคคล มากกว่าจะวางบนระบบที่มั่นคงพอให้ทุกคนก้าวไปด้วยกัน

การถกเถียงว่าใครจะก้าวต่อ หรือใครจะหลุดจากตำแหน่งจึงเป็นเพียงฉากซ้ำที่เราคุ้นชิน การเมืองไทยยังคงหมุนรอบตัวละคร แต่ไม่เคยสร้างเวทีที่มั่นคงพอให้ประชาชนมั่นใจได้ว่า ชีวิตพวกเขาจะปลอดภัยและเดินหน้าต่อไปอย่างไร

นี่คือมายาภาพที่เราติดอยู่เสมอ เมื่อ อำนาจของตระกูล ถูกทำให้ใหญ่กว่าความมั่นคงของระบบ ประชาชนทั้งประเทศจึงเหมือนถูกบังคับให้รอฟังคำตัดสินของศาล ทั้งที่ในความเป็นจริง ชีวิตพวกเขาควรจะมั่นคงได้ โดยไม่ต้องผูกไว้กับชะตาของตระกูลใดตระกูลหนึ่งเลย

ไม่ว่าคำวินิจฉัยในวันที่ 29 สิงหาคม จะออกมาเช่นไร สิ่งที่ไม่เคยเปลี่ยนคือ ต้นทุนสุดท้ายตกอยู่กับประชาชน

หากแพทองธาร ชินวัตรยังดำรงตำแหน่งต่อ รัฐบาลต้องพิสูจน์ให้เห็นว่า ความชอบธรรมที่ได้รับจากศาล ไม่ได้หยุดอยู่บนหน้ากระดาษ แต่ต้องแปรเป็นผลงานที่จับต้องได้จริงในชีวิตประจำวัน หากต้องพ้นจากตำแหน่ง ประเทศก็เดินหน้าตามครรลองรัฐธรรมนูญ เปิดทางให้สภาฯเลือกนายกรัฐมนตรีคนใหม่ตามกระบวนการที่บัญญัติไว้แล้ว

สิ่งที่สะท้อนจากทุกผลลัพธ์ ไม่ได้อยู่ที่เวทีใหญ่ แต่อยู่ใน ครัวเล็กๆ ที่ไฟยังต้องติดเพื่อหุงข้าว และใน กระเป๋าเงินที่ยังต้องพอมีเหลือให้ลูกไปโรงเรียน นั่นคือสมการจริงของการเมือง ที่ประชาชนไม่เคยมีทางเลือกจะหลีกเลี่ยง

ในวันที่ 29 สิงหาคม สิ่งที่สังคมเฝ้าฟังจาก ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญทั้งเก้าคน ไม่ใช่เพียงผลว่าใครจะอยู่หรือไป หากคือ เหตุผล ที่ทำให้เชื่อได้ว่า คำวินิจฉัยตั้งอยู่บนหลักการ ไม่ใช่แค่ตัวเลขเสียงข้างมาก

สิ่งที่ประเทศต้องการคือ คำวินิจฉัยที่สิ้นสงสัย คำอธิบายที่ชัดเจน หนักแน่น ไม่เปิดช่องให้ตีความคลุมเครือ เมื่อเหตุผลครบถ้วน แม้บางฝ่ายอาจผิดหวัง แต่สังคมยังยอมรับร่วมกันได้ว่า ครรลองยังยืนอยู่

เพราะฉะนั้น ภาระของศาลในวันนั้นมิใช่เพียงการอ่านถ้อยคำ หากคือการบันทึก ความรับผิดชอบทางประวัติศาสตร์ ให้เหตุผลที่ยืนได้ด้วยตัวเอง และประคับประคอง ความไว้วางใจร่วม เพื่อให้ประเทศก้าวต่อไปบนพื้นเดียวกัน

ทุกครั้งที่ประเทศมาถึงทางแยก ศาลรัฐธรรมนูญไม่ได้ทำหน้าที่เพียงปิดคดี แต่ถูกมองว่าเป็น สถาบันกลาง ที่จะบอกได้ว่าประเทศยังเดินต่อบนครรลองร่วมกันได้หรือไม่

ศาลจึงเปรียบเสมือน สะพาน หากแข็งแรง ผู้คนอาจข้ามด้วยความไม่พอใจบ้าง แต่ก็ยังยอมรับและเดินต่อได้ แต่ถ้าสะพานแตกร้าว ไม่มีใครกล้าเสี่ยงก้าว ประเทศก็จะติดค้างอยู่กับฝั่งเดิม

ความสำคัญของวันนั้น จึงไม่ใช่เพียงผลว่าใครได้หรือเสีย หากคือการที่ศาลสร้าง คำวินิจฉัยที่สิ้นสงสัย หนักแน่นพอจะเปิดทางให้สังคมเดินต่อร่วมกันได้ นี่คือภาระที่ใหญ่กว่าการตัดสินคดีใดๆ เพราะมันคือการตัดสิน ความไว้วางใจของทั้งประเทศ

เมื่อเสียงอ่านคำวินิจฉัยสิ้นสุดลง สังคมย่อมสั่นสะเทือน ฝ่ายหนึ่งอาจยินดีเหมือนปลดแอก อีกฝ่ายอาจเจ็บปวดเหมือนความหวังถูกพรากไป ความรู้สึกเหล่านี้ย่อมเกิดขึ้น แต่ก็เป็นเพียงคลื่นแรกที่ซัดเข้าฝั่ง

หลังจากนั้น ทุกคนยังต้องกลับไปสู่ความจริงเดียวกัน เปิดร้าน ขับรถ ส่งลูกไปโรงเรียน และดิ้นรนเพื่อให้ชีวิตดำเนินต่อไปได้ การเมืองอาจแบ่งผู้คนออกเป็นฝั่ง แต่ ชีวิตไม่เคยรอการเมือง

สิ่งที่สำคัญกว่าตัวคดี คือ ประเทศจะเลือกเดินต่ออย่างไร จะเก็บเหตุการณ์นี้ไว้เป็นเพียงบาดแผลอีกครั้ง หรือเปลี่ยนมันให้กลายเป็นแรงผลักให้การเมืองเคารพครรลองมากขึ้น นี่ต่างหากคือโจทย์ที่ใหญ่กว่าตัวคำตัดสิน

เมื่ออารมณ์แห่งความยินดีหรือผิดหวังค่อยๆ จางหาย สิ่งที่เหลืออยู่ไม่ใช่เสียงโห่ร้องหรือเสียงปรบมือ แต่คือ ความจริงที่ทุกคนต้องกลับไปเผชิญ

29 สิงหาคม จะถูกจารึกไว้เพียงวันหนึ่งในหน้าประวัติศาสตร์การเมือง แต่ทุกวันถัดจากนั้นคือ ชีวิตจริงของประชาชน วันทำงาน วันดิ้นรน วันหายใจ ที่ทำให้แผ่นดินนี้ยืนอยู่ได้

สิ่งที่ยืนยาวกว่าคำตัดสินของศาล จึงไม่ใช่ชะตาของตระกูลการเมือง หากคือ เจตจำนงของประชาชน ที่ผลักให้ประเทศนี้ก้าวไปข้างหน้า แม้บาดแผลเก่ายังไม่หาย และแม้เส้นทางยังขรุขระ

บทสรุปของ 29 สิงหาคม จึงคือการย้ำอีกครั้งว่า ทุกวันคือของประชาชน ผู้ที่ทำให้แผ่นดินนี้มีความหมายเสมอ ไม่ใช่เพียงวันที่ถูกวงกลมด้วยหมึกเข้มในปฏิทิน.