กฟผ. ใช้อากาศยานไร้คนขับตรวจโซลาร์ หนุนภารกิจเพิ่มสัดส่วนพลังงานสะอาด

การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.) หรือ EGAT เป็นหนึ่งองค์กรสำคัญในการนำพาประเทศไทยไปสู่เป้าหมาย หรือเรียกว่าเป็นหน่วยงานหลักในการผลิตไฟฟ้า รักษาความมั่นคงทางพลังงานของประเทศไทย โดยในช่วงเปลี่ยนผ่านพลังงานตามเทรนด์โลกท กฟผ. มีการเพิ่มสัดส่วนการผลิตไฟฟ้าจากพลังงานสะอาด ทดแทนเชื้อเพลิงฟอสซิลเพื่อความมั่นคงด้านพลังงาน แม้ในวันที่ธรรมชาติไม่เป็นใจ

3 การไฟฟ้าโชว์นวัตกรรมพลังงาน

ล่าสุด กฟผ. ได้ร่วมกับการไฟฟ้านครหลวง (MEA) และการไฟฟ้าส่วนภูมิภาค (PEA) ยกระดับคุณภาพและความมั่นคงของระบบไฟฟ้า ตอบสนองต่อการเปลี่ยนแปลงของสังคมพลังงานยุคดิจิทัลและการเปลี่ยนผ่านสู่สังคมคาร์บอนต่ำ โดยมุ่งขับเคลื่อนการพัฒนาประเทศอย่างมีเสถียรภาพและยั่งยืน

ซึ่งเป็นการโชว์ผลงานนวัตกรรมพลังงานจากทั้ง 3 การไฟฟ้าผ่านงาน “Show and Share Innovation 2025” เพื่ออนาคตยั่งยืน โดยเป็นเวทีแสดงศักยภาพผลงานวิจัย พัฒนา สิ่งประดิษฐ์ และนวัตกรรมพลังงานไฟฟ้า

สำหรับงานดังกล่าวนั้น จะเป็นเวทีนำเสนอผลงานนวัตกรรมที่สะท้อนถึงความก้าวหน้าในการพัฒนาบริการไฟฟ้าอัจฉริยะ การใช้พลังงานอย่างมีประสิทธิภาพ การจัดการพลังงานหมุนเวียน รวมถึงการตอบสนองต่อพฤติกรรมผู้ใช้ไฟฟ้าที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วในยุคดิจิทัลและสังคมคาร์บอนต่ำ

ยกระดับระบบไฟไฟ้าให้ทันสมัย

นายวฤต รัตนชื่น ผู้ช่วยผู้ว่าการ กฟผ. กล่าวว่า กฟผ. เดินหน้ายกระดับระบบไฟฟ้าให้ทันสมัย ยืดหยุ่น และยั่งยืน เพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของประเทศ สู่เป้าหมายการปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์ (Net Zero) รองรับพลังงานหมุนเวียนและเศรษฐกิจหมุนเวียน ที่จะมีสัดส่วนเพิ่มขึ้นอย่างมากในอนาคต

โดย กฟผ. มีการปรับโครงข่ายระบบไฟฟ้าให้ทันสมัย (Grid Modernization) เสริมความมั่นคงด้านพลังงาน ซึ่งปรับปรุงสัญญาซื้อขายไฟฟ้ารูปแบบใหม่ ให้มีความยืดหยุ่นในการบริหารกําลังการผลิตไฟฟ้า และลดความผันผวนของระบบ ติดตั้งระบบกักเก็บพลังงานทั้งแบตเตอรี่ (BESS) และโรงไฟฟ้าพลังน้ำแบบสูบกลับ รวมถึงพัฒนาศูนย์ควบคุมตอบสนองด้านโหลด (DRCC) และศูนย์พยากรณ์พลังงานหมุนเวียน (REFC) เพื่อใช้ข้อมูลมาวางแผนและบริหารจัดการระบบไฟฟ้าให้มีความมั่นคงและมีประสิทธิภาพมากขึ้น

พร้อมผลักดันโครงการเพื่อความยั่งยืน เช่น 1. ใบรับรองพลังงานหมุนเวียน (REC) , 2. โรงไฟฟ้าพลังงานแสงอาทิตย์ทุ่นลอยน้ำ, 3. EV Integration และระบบชาร์จไฟอัจฉริยะผ่าน แพลตฟอร์ม EleXA และ BackEN EV, 4. Urban Mining และการบริหารจัดการแบตเตอรี่ใช้แล้วอย่างคุ้มค่า และ 5. การจัดซื้อสินค้าที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมและตราสารหนี้ส่งเสริมความยั่งยืน (Sustainability Linked Bond) มุ่งขับเคลื่อนการเติบโตขององค์กรสู่ความยั่งยืนของประเทศในระยะยาว

“งานดังกล่าวเป็นก้าวสำคัญในความร่วมมือของ 3 การไฟฟ้า เพื่อสร้างสรรค์นวัตกรรมพลังงานที่เชื่อมโยงกับวิถีชีวิตของผู้ใช้ไฟฟ้า ส่งเสริมงานวิจัยพัฒนา สิ่งประดิษฐ์ และนวัตกรรม บูรณาการความร่วมมือระหว่างกัน พร้อมขยายความร่วมมือกับภาคส่วนต่าง ๆ เพื่อรองรับการเปลี่ยนผ่านด้านพลังงาน ให้การผลิต จัดหา และส่งจ่ายไฟฟ้าของประเทศมีคุณภาพ เสถียรภาพ และความมั่นคง สร้างคุณภาพชีวิตที่ดีให้กับคนไทยอย่างยั่งยืน”

อากาศยานไร้คนขับตรวจสอบโซลาร์สุดล้ำ

อย่างไรก็ดี ในบริบทของการเปลี่ยนผ่านพลังงานโลกและเป้าหมาย Carbon Neutrality ของประเทศไทยภายในปี 2050 กฟผ. ได้เพิ่มสัดส่วนการใช้พลังงานหมุนเวียนในการผลิตไฟฟ้า โดยเฉพาะพลังงานแสงอาทิตย์ ซึ่งปัจจุบัน กฟผ. ดูแลโรงไฟฟ้าพลังงานแสงอาทิตย์รวมกำลังผลิต 50 MW และมีแผนเพิ่มกำลังการผลิต Floating Solar อีก 2,725 MW ภายในปี 2580

ดังนั้น เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการบำรุงรักษาโรงไฟฟ้าพลังงานแสงอาทิตย์ (Solar Farm) กฟผ. ได้มีการประยุกต์นวัตกรรมการตรวจสอบโซลาร์ฟาร์มด้วยเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (Artificial Intelligence : AI) และอากาศยานไร้คนขับ (Unmanned Aerial Vehicles : UAV) ซึ่งดำเนินการร่วมกับ สวทช. ด้วยการนำเทคโนโลยี AI มาประยุกต์ใช้ในการวิเคราะห์ภาพถ่ายความร้อนจาก IR camera จากการบินตรวจสอบด้วย UAVและนำข้อมูลมาวิเคราะห์ความผิดปกติที่เกิดขึ้นกับแผง Solar cell ตามมาตรฐาน IEC-62446-3 พร้อมทั้งระบุตำแหน่งความผิดปกติที่เกิดขึ้น ในรูปแบบของพิกัด GPS

และจัดทำรายงานความเสียหายแบบอัตโนมัติ ซึ่งจะสรุปผลจากการวิเคราะห์ทั้งหมดอย่างเป็นระบบ รายงานจะประกอบด้วยรายละเอียดของข้อบกพร่องที่ตรวจพบ การวิเคราะห์เพื่อยืนยันตำแหน่งและประเภทของปัญหา พร้อมภาพประกอบที่ชัดเจน รวมถึงข้อเสนอแนะเบื้องต้นสำหรับการดำเนินการแก้ไข โดยรายงานจะอยู่ในรูปแบบเอกสารดิจิทัล เช่น PDF หรือ Word เพื่อสนับสนุนให้การตรวจสอบ เป็นไปได้อย่าง สะดวก รวดเร็ว แม่นยำ และเข้าดำเนินการแก้ไขได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ประหยัดค่าใช้จ่าย 40 ล้านบาทต่อปี

การใช้นวัตกรรม UAV สามารถลดระยะเวลาในการตรวจสอบแผง Solar Cell ได้ถึง 80% จาก 180 นาที เหลือ 40 นาที ต่อ Zone (~1 MW) สำหรับ Solar Farm โรงไฟฟ้าพลังงานแสงอาทิตย์ Smart Grid ผาบ่อง จ.แม่ฮ่องสอน และ จาก 6 ชั่วโมง เหลือ 1 ชั่วโมง ต่อ เกาะ (6 MW) สำหรับ Solar Floating โรงไฟฟ้าพลังงานแสงอาทิตย์ทุ่นลอยน้ำเขื่อนสิรินธร สามารถประหยัดค่าใช้จ่ายในการจ้างบริษัทเอกชนภายนอกในการเข้ามาตรวจสอบแผง Solar Cell ของ กฟผ. ที่มีอยู่ทั่วประเทศได้สูงสุดถึง 40 ล้านบาทต่อปี

นอกจากนี้ ยังเป็นการเพิ่มประสิทธิภาพในการตรวจสอบแผง Solar Cell โดยใช้ UAV และ กล้อง IR Camera ร่วมกับ AI ในการตรวจสอบสภาพ และ ปัญหา Defect ที่เกิดขึ้นกับแผง Solar Cell ที่ไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า พร้อมสามารถระบุตำแหน่ง Defect ที่เกิดขึ้นได้เป็นพิกัด GPS สามารถต่อยอดเป็นธุรกิจใหม่ให้กับ กฟผ. ในการให้บริการ ตรวจสอบ ปรับปรุง และซ่อมบำรุง Solar Farm และ Solar Floating plant ได้อีกด้วย