เพจดังเตือนอาจเกิด “สึนามิ” ชี้แผ่นดินไหวอันดามันมาจาก “ภูเขาไฟใต้ทะเล”

เมื่อวันที่ 27 มิ.ย. 2568 ผู้สื่อข่าวรายงานว่า เพจเฟซบุ๊กมิตรเอิร์ธ – mitrearth โดย ศ.ดร.สันติ ภัยหลบลี้ ภาควิชาธรณีวิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้ออกมาโพสต์ให้ความเห็นกรณีเกิดแผ่นไหวหลายครั้งที่บริเวณภาคใต้ของไทย ในช่วง 2-3 วัน ที่ผ่านมา โดยระบุว่า"ฝากถึงพี่น้องภาคใต้ฝั่งอันดามัน สถานการณ์สึนามิและอีกต้นเหตุที่อาจสร้างสึนามิในอนาคต ครับผม" จากกรณีแผ่นดินไหวขนาด 3.x-5.x ที่เกิดขึ้นนอกชายฝั่งอันดามันของไทย ในช่วง 2-3 วันที่ผ่านมา ผมไปสืบค้นข้อมูลมาให้เพิ่มเติม แล้วพบว่า …

นอกชายฝั่งอันดามันของไทย แอบมีภูเขาไฟซ่อนอยู่ใต้ทะเลอีกหลายลูก (ดูรูปประกอบนะครับ) ผมจึงขออนุญาตแชร์องค์ความรู้ธรณีวิทยา ของสถานการณ์ภูเขาไฟกลุ่มนี้ ให้ทราบและเตรียมพร้อมกันครับ ปัจจุบัน ไม่มีข้อมูลประวัติการปะทุรายงานไว้ แต่ภูเขาไฟมีอยู่จริง และเป็นภูเขาไฟมีพลังครับ

ตามยี่ห้อทางธรณีวิทยา ภูเขาไฟใต้น้ำชุดนี้ มีนิสัยเหมือนภูเขาไฟบนเกาะสุมาตรา รวมถึง #ภูเขาไฟกรากะตัว (Krakatoa) ซึ่งส่วนใหญ่เป็นการประทุแบบรุนแรงและให้ฝุ่นเถ้า มากกว่าให้ลาวาไหลหลากแบบเอื่อยๆ ภูเขาไฟให้เถ้า ถ้าประทุใต้น้ำ#สามารถทำให้เกิดสึนามิได้ เหมือนกับการปะทุของภูเขาไฟกรากะตัว เมื่อปี พ.ศ. 2431 ที่ทำให้สึนามิสูง 40 เมตร มีผู้เสียชีวิตถึง 36,000 ราย

เกร็ดความรู้ : สึนามิจากภูเขาไฟจะมีความสูงมากกว่าสึนามิจากเรื่องแผ่นเปลือกโลกที่ทำให้เกิดแผ่นดินไหว"ดังนั้น กลุ่มภูเขาไฟพวกนี้ มีโอกาสสร้างสึนามิซัดเข้าฝั่งอันดามันของไทยได้เช่นกัน และมีโอกาสเป็นสึนามิที่สูงกว่าสึนามิเมื่อปี พ.ศ. 2547"

ตามหลักภูมิศาสตร์ หากเกิดสึนามิเกิดจากภูเขาไฟลูกใดลูกหนึ่งในกลุ่มนี้ เวลาในการเดินทางจะน้อยกว่าเหตุการณ์สึนามิในปี พ.ศ. 2547 ซึ่งครั้งนั้นใช้เวลาประมาณ 1 ชั่วโมง 30 นาที กว่าน้ำจะถึงฝั่ง ดังนั้นหากภูเขาไฟชุดนี้ประทุ จะใช้เวลาน้อยกว่านั้น (ประมาณ 1 ชั่วโมง หรือสั้นกว่านั้น ขึ้นอยู่กับทิศทางการปะทุใต้ทะเล) โดยธรรมชาติของภูเขาไฟทั่วโลก ก่อนที่จะปะทุ มักเกิดแผ่นดินไหวขนาดเล็กหรือปานกลาง อันเนื่องมาจากความพยายามของแมกมา ที่จะแทรกดันขึ้นมา ดังนั้นกลุ่มแผ่นดินไหวที่เกิดขึ้นจึงอาจ #เป็นสัญญาณเตือน (precursor) การประทุของภูเขาไฟ (แต่บอกไม่ได้ว่าต้องแผ่นดินไหวกี่ครั้ง ถึงจะปะทุ บางครั้งก็แผ่นดินไหวนิดหน่อยก่อนปะทุ เซนต์ เฮเลนส์ ปี พ.ศ. 2523 เกิดแผ่นดินไหวเป็นพันครั้งก่อนปะทุ)

จากสถิติการเกิดแผ่นดินไหวในอดีต (รวมรวม 100 ปีที่ผ่านมาจากฐานข้อมูล USGS) พบว่าพื้นที่โดยรอบกลุ่มภูเขาไฟใต้ทะเลอันดามันดังกล่าว เคยเกิดแผ่นดินไหวขนาดเล็กและปานกลางจำนวนมากกว่า 1,000 ครั้ง ซึ่งนักวิทยาศาสตร์ (Aswini และคณะ, 2020) สรุปจากการศึกษาในรายละเอียดแล้วว่า #เกิดจากการแทรกดันของแมกมาจากที่ลึกสู่ที่ตื้นจริงๆ เพียงแต่อาจจะยังไม่ถึงเวลาปะทุอย่างจริงจรัง "ดังนั้นโดยสรุป ภาคใต้ฝั่งอันดามันของไทย มีโอกาสที่จะได้รับผลกระทบด้านพิบัติภัยสึนามิ อันเนื่องมาจากภูเขาไฟชุดนี้ ในอนาคต"

วิธีการเตรียมตัว และเฝ้าระวัง
1.เนื่องจากในแถบนั้นไม่ได้มีการติดตั้งเครื่องมือเพื่อติดตามการเกิดประทุของภูเขาไฟ เพราะอยู่ห่างไกลในทะเล#สิ่งเดียวที่เรายังพอจะทำได้คือ การติดตามชุดเหตุการณ์แผ่นดินไหวที่เกิดขึ้นในละแวกนั้น เพื่อใช้เป็นสัญญาณเตือนก่อนภูเขาไฟประทุ เราไม่ควรเพิกเฉยกับแผ่นดินไหวขนาดเล็กหรือปานกลางหากเกิดในพื้นที่นี้ และควรพิจารณาเรื่องความถี่ของการเกิดแผ่นดินไหว ว่าเกิดบ่อยไปหรือเปล่า เพราะยิ่งเกิดบ่อยก็เสี่ยงที่จะมีโอกาสเกิดภูเขาไฟประทุในพื้นที่ และมีโอกาสที่จะสร้างสึนามิได้เสมอ
2.ควรศึกษาและเตรียมพร้อมเส้นทางอพยพสึนามิในพื้นที่ ซึ่งก็ไม่รู้ว่าจะมาตอนกลางวันหรือกลางคืน และควรติดตามแนวภูเขาไฟลูกนี้อย่างใกล้ชิด เพราะส่งผลกระทบต่อพื้นที่ภาคใต้บ้านเราโดยตรง..

ขอบคุณภาพและข้อมูลจาก มิตรเอิร์ธ - mitrearth