ไทยยูเนี่ยนนำร่องโมเดล ‘กุ้งคาร์บอนต่ำ’ พลิกฟาร์มไทยสู่มาตรฐานโลก

‘อุตสาหกรรมเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำแบบคาร์บอนต่ำ’ กำลังกลายเป็นเทรนด์ระดับโลก เนื่องจากความตระหนักด้านสิ่งแวดล้อมและผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่เพิ่มขึ้น การเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำรูปแบบดังกล่าวจึงมุ่งเน้นไปที่ลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกตลอดห่วงโซ่คุณค่า ตั้งแต่การผลิตอาหารสัตว์น้ำ การบริหารจัดการฟาร์ม การใช้พลังงาน ไปจนถึงการขนส่ง โดยอาจรวมถึงการนำเทคโนโลยีและนวัตกรรมใหม่ๆ มาใช้ อาทิ ระบบหมุนเวียนน้ำในบ่อเลี้ยง (Recirculating Aquaculture System: RAS) ซึ่งช่วยลดการใช้น้ำและจำกัดของเสีย การใช้พลังงานหมุนเวียน เช่น พลังงานแสงอาทิตย์ในฟาร์ม การเลือกใช้อาหารสัตว์น้ำที่มีส่วนผสมของโปรตีนทางเลือกที่ยั่งยืน และการจัดการของเสียให้เกิดประโยชน์สูงสุด

สิ่งเหล่านี้ไม่เพียงช่วยลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม แต่ยังช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการผลิต ลดต้นทุนในระยะยาว และตอบสนองความต้องการของผู้บริโภคที่ใส่ใจในประเด็นความยั่งยืน ซึ่งจะเป็นปัจจัยสำคัญในการขับเคลื่อนการเติบโตของภาคอุตสาหกรรมนี้ในอนาคต

สอดคล้องกับการที่ บริษัท ไทยยูเนี่ยน กรุ๊ป จำกัด (มหาชน) หรือ TU หนึ่งในผู้ผลิตอาหารทะเลชั้นนำของโลก ประกาศเดินหน้าขยายโครงการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากกระบวนการเพาะเลี้ยงกุ้ง ผ่านความร่วมมือกับภาครัฐ ภาคเอกชน เกษตรกร และภาคการเงิน โดยมีเป้าหมายผลักดันการเลี้ยงกุ้งแบบคาร์บอนต่ำให้เกิดขึ้นอย่างเป็นรูปธรรมทั่วประเทศ

ทั้งนี้ ภายในงาน GCNT Expo 2025 ซึ่งจัดโดย UN Global Compact Network Thailand บริษัทได้แสดงวิสัยทัศน์ผ่านเวทีเสวนาในหัวข้อ ‘Blue Financing and Aquaculture: Empowering the Sustainability Transition’ โดยชูบทบาทของ Blue Finance หรือกลไกทางการเงินที่สนับสนุนโครงการอนุรักษ์ทรัพยากรทางทะเล ว่าเป็นหัวใจสำคัญในการเร่งขับเคลื่อนการลดคาร์บอนในอุตสาหกรรมเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ

‘ยงยุทธ เสฏฐวิวรรธน์’ กรรมการผู้จัดการ ฝ่ายการบริหารการเงินกลุ่มและศูนย์บริการร่วมทางการเงิน บริษัท ไทยยูเนี่ยน กล่าวว่า ในฐานะผู้นำในอุตสาหกรรมอาหารทะเลโลก ไทยยูเนี่ยนมีเป้าหมายในการสร้างความยั่งยืนให้กับอุตสาหกรรมนี้ผ่านหลากหลายพันธกิจ หนึ่งในนั้นคือการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในอุตสาหกรรมเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำของไทย โดยไทยยูเนี่ยนมีเป้าหมายจัดหาเงินทุนที่เชื่อมโยงกับการดำเนินงานด้านความยั่งยืนให้ได้ 75% ของการจัดหาเงินทุนระยะยาวภายในปี 2568 และเชื่อว่า Blue Finance จะเป็นหนึ่งในกุญแจสำคัญที่ช่วยปลดล็อกทรัพยากรที่จำเป็นสำหรับทุกภาคส่วน เพื่อขับเคลื่อนการนำองค์ความรู้ นวัตกรรม และเทคโนโลยีมาใช้สร้างความยั่งยืนตลอดทั้งห่วงโซ่อุปทานของอุตสาหกรรม และส่งเสริมการเติบโตของเศรษฐกิจสีน้ำเงิน หรือ Blue Economy

โครงการฟาร์มกุ้งคาร์บอนต่ำของไทยยูเนี่ยนได้เริ่มเห็นผลลัพธ์เป็นรูปธรรม โดยกุ้งจากฟาร์มที่เข้าร่วมโครงการมีวางจำหน่ายแล้วในตลาดสหรัฐฯ ภายใต้แบรนด์ Chicken of the Sea โดยความร่วมมือกับ The Nature Conservancy (TNC), Ahold Delhaize USA และ Whole Foods Market ซึ่งเป็นเครื่องยืนยันถึงความเป็นไปได้ของระบบฟาร์มที่สามารถลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกอย่างมีนัยสำคัญผ่านการปรับใช้เทคโนโลยี เช่น การใช้พลังงานแสงอาทิตย์ การปรับระบบจัดการพลังงาน และการใช้วัตถุดิบที่ผลิตอย่างยั่งยืน อีกทั้งยังกำหนดมาตรฐานการตรวจสอบย้อนกลับจากฟาร์มถึงผู้บริโภค เพื่อความโปร่งใสและสร้างความมั่นใจต่อแหล่งผลิตที่มีความรับผิดชอบ

บนเวทีเสวนาเดียวกัน ผู้แทนจากหน่วยงานต่างๆ ได้ร่วมสะท้อนมุมมองต่อโอกาสและความท้าทายของการนำ Blue Finance ไปประยุกต์ใช้ในอุตสาหกรรมดังกล่าว ‘ฝนทิพย์ ยุทธเสรี’ ผู้เชี่ยวชาญด้านการเงินเพื่อความยั่งยืน ธนาคารพัฒนาเอเชีย (ADB) ระบุว่า Blue Finance มีศักยภาพที่จะพลิกโฉมแนวปฏิบัติสำหรับอุตสาหกรรมที่พึ่งพิงทรัพยากรทางทะเล การจัดสรรเงินทุนที่คำนึงถึงสิ่งแวดล้อมและสังคม และสอดคล้องกับมาตรฐานสากล จะช่วยให้เกษตรกรสามารถพัฒนาแนวทางการดำเนินงานในแบบที่เป็นประโยชน์ต่อทั้งเกษตรกร ธุรกิจ สังคม สิ่งแวดล้อม รวมถึงความหลากหลายทางชีวภาพได้ดียิ่งขึ้น

ขณะที่ ‘มนทกานติ ท้ามติ้น’ ผู้อำนวยการกองวิจัยและพัฒนาการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำชายฝั่ง กรมประมง กล่าวว่า ประเทศไทยมีเป้าหมายในการพัฒนาอุตสาหกรรมเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำอย่างยั่งยืน ผ่านความร่วมมือกับภาคเอกชนและสถาบันการเงิน โดยโครงการที่สอดรับกับนโยบายระดับชาติ เช่น การลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก และการยกระดับประสิทธิภาพการผลิตในฟาร์มเกษตร ล้วนมีบทบาทสำคัญทั้งในแง่การอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและการเสริมสร้างความแข็งแกร่งทางเศรษฐกิจให้กับภาคการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำของประเทศ

ด้าน ‘พลชาติ เหลืองนฤมิตชัย’ เจ้าของฟาร์มกุ้ง อนันต์ฟาร์ม หนึ่งในผู้เข้าร่วมโครงการฟาร์มกุ้งคาร์บอนต่ำ ให้มุมมองจากภาคปฏิบัติว่า ก่อนเข้าร่วมโครงการ การเข้าถึงองค์ความรู้ เทคโนโลยี หรือแหล่งเงินทุนที่จำเป็นในการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกมีความซับซ้อนและท้าทายเป็นอย่างมาก แต่หลังจากที่ได้เข้าร่วมโครงการเมื่อปีที่ผ่านมา ได้รับความรู้และประสบการณ์มากมาย รวมถึงมีความเข้าใจในการนำเทคโนโลยีต่างๆ มาประยุกต์ใช้ได้ดีขึ้น การติดตั้งแผงโซลาร์เซลล์ช่วยลดต้นทุนค่าพลังงานลงอย่างมาก ขณะที่การใช้อาหารกุ้งที่มีคุณภาพและผลิตแบบยั่งยืน ทำให้ใช้อาหารในปริมาณที่น้อยลง และสามารถรักษาคุณภาพน้ำในบ่อได้ดีขึ้น ทั้งหมดนี้ช่วยเปิดโอกาสให้กุ้งของฟาร์มขยายไปสู่ตลาดใหม่ๆ ที่มุ่งเน้นความสำคัญเรื่องความยั่งยืน จึงมีความหวังว่าฟาร์มจะสามารถทำฟาร์มกุ้งที่ดีต่อทั้งสิ่งแวดล้อมและครอบครัวได้

แม้หนทางสู่การลดคาร์บอนสุทธิเป็นศูนย์ (Net Zero) จะเต็มไปด้วยความท้าทาย แต่บทเรียนจากโครงการนำร่องของไทยยูเนี่ยนสะท้อนให้เห็นว่า การผนึกพลังจากทุกภาคส่วน ทั้งเกษตรกร สถาบันการเงิน นักวิจัย และหน่วยงานรัฐ คือกลไกสำคัญที่จะช่วยให้การเปลี่ยนแปลงนี้เกิดขึ้นได้จริง

“เราไม่ได้พูดถึงแค่การเปลี่ยนแปลง แต่เรากำลังสร้างระบบนิเวศที่เอื้อให้การเปลี่ยนแปลงสู่ความยั่งยืนนี้เกิดขึ้นได้จริง นี่คือโอกาสที่ประเทศไทยจะก้าวไปเป็นผู้นำ แต่ความสำเร็จจะเกิดขึ้นได้ ต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วน ไม่ว่าจะเป็นเกษตรกร สถาบันการเงิน หน่วยงานกำกับดูแล หรือแม้แต่นักวิจัย เพื่อให้เราสามารถต่อยอดความสำเร็จของโครงการนี้ และขยายผลไปสู่ฟาร์มกุ้งอีกนับร้อยนับพันแห่ง และเป็นต้นแบบที่ประเทศอื่นๆ ทั่วโลกสามารถนำไปปรับใช้ได้” ยงยุทธ กล่าวทิ้งท้าย