ชาติไหน "รับรองรัฐปาเลสไตน์" บ้าง? มีความหมายอย่างไร?
ปัจจุบันมี 147 ประเทศ จาก 193 ประเทศของสหประชาชาติ (UN) ที่ให้การรับรองรัฐปาเลสไตน์ ซึ่งปัจจุบันมีสถานะรัฐสังเกตการณ์ในสหประชาชาติ
แต่เพียงแค่สัปดาห์เดียว 3 ชาติขนาดใหญ่ของโลก ที่เป็นพันธมิตรสำคัญของสหรัฐฯ ก็ประกาศตัวว่าจะรับรองรัฐปาเลสไตน์
ฝรั่งเศส, อังกฤษ และแคนาดา
แรกเริ่ม ฝรั่งเศสระบุว่า จะให้การรับรองรัฐปาเลสไตน์ในเดือนกันยายนนี้ จากนั้นเพียงไม่กี่วัน ก็ตามมาด้วยอังกฤษ และแคนาดา ที่จะดำเนินการอย่างเดียวกัน โดยที่อังกฤษระบุว่า จะเดินหน้าเรื่องนี้หากอิสราเอลยังไม่ตกลงหยุดยิงกับกลุ่มฮามาสภายในเดือนกันยายนนี้ ขณะที่แคนาดาประกาศว่าจะตัดสินใจขั้นสุดท้ายอีกทีหนึ่ง ขึ้นอยู่กับการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองของกลุ่มองค์การบริหารปาเลสไตน์ (PA)
คำประกาศของ 3 ชาติสะท้อนถึงความไม่พอใจอย่างรุนแรง กรณีอิสราเอลดำเนินสงครามในฉนวนกาซา ที่สังหารชาวปาเลสไตน์ไปแล้วกว่า 60,000 ชีวิต และทำให้ผู้คนอีกกว่า 2 ล้านคน ต้องเผชิญภาวะหิวโหยอย่างรุนแรง
ย้อนกลับไปเมื่อปีที่แล้ว หลายชาติยุโรปได้ให้การรับรองรัฐปาเลสไตน์ไปแล้ว รวมถึง สเปน, ไอร์แลนด์ และนอร์เวย์
ทำให้มีชาติสมาชิกองค์การสนธิสัญญาแอตแลนติก หรือนาโต 14 ชาติ จาก 32 ชาติ ให้การรับรองรัฐปาเลสไตน์แล้ว ประกอบด้วย
อัลแบเนีย, บัลแกเรีย, สาธารณรัฐเชก, ฮังการี, ไอซ์แลนด์, มอนเตเนโกร, นอร์เวย์, โปแลนด์, โรมาเนีย, สโลวาเกีย, สโลเวเนีย, สเปน, สวีเดน, ตุรกี
ส่วนชาติอุตสาหกรรมชั้นสำ 20 ประเทศ หรือ G20 นั้น มี 10 ประเทศที่ให้การรับรองรัฐปาเลสไตน์แล้ว และหากอังกฤษ, แคนาดา และฝรั่งเศสร่วมด้วย ก็จะเพิ่มขึ้นเป็น 13 ประกอบด้วย
อาร์เจนตินา, บราซิล, จีน, อินเดีย, อินโดนีเซีย, เม็กซิโก, รัสเซีย, ซาอุดีอาระเบีย, แอฟริกาใต้, ตุรกี
และหากอังกฤษ กับฝรั่งเศสให้การรับรองรัฐปาเลสไตน์ในเดือนกันยายนนี้ ก็จะทำให้ชาติสมาชิกถาวรของคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ (UNSC) จะเหลือเพียงแค่สหรัฐอเมริกาเพียงชาติดียว ที่ไม่ให้การรับรองรัฐปาเลสไตน์ ซึ่งจะทำให้มีน้ำหนักมากขึ้นมาก
โดยเมื่อปีที่แล้ว สหรัฐฯ ขวางมติของ UNSC ที่จะให้การรับรองให้ปาเลสไตน์เป็นสมาชิกเต็มรูปแบบของสหประชาชาติ โดยมี 12 ประเทศเห็นชอบกับมติ, สหรัฐฯ วีโต ขณะที่อังกฤษ-สวิตเซอร์แลนด์ ไม่ออกความเห็น
การ “รับรองรัฐปาเลสไตน์” มีความหมายอย่างไร? และมีผลอย่างไร?
เกณฑ์การเป็น “รัฐ” ถูกกำหนดไว้ในสนธิสัญญาระหว่างประเทศในปี 1933 ประกอบด้วย 4 องค์ประกอบ คือ
- ประชากรถาวร
- พรมแดนที่ชัดเจน
- รัฐบาล
- ความสามารถในการดำเนินกิจการระหว่างประเทศ
การรับรอง จึงเป็นการยอมรับอย่างเป็นทางการว่า “ดินแดน” ที่อ้างว่าเป็นรัฐนั้น มีคุณสมบัติตรงตามเงื่อนไขเหล่านี้ ซึ่งผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมายระหว่างประเทศจำนวนมากเห็นว่า “ปาเลสไตน์” มีคุณสมบัติเข้าข่ายความเป็น “รัฐ” ในระดับพื้นฐานแล้ว
แม้พรมแดนจะยังมีข้อพิพาทอยู่ แต่โดยทั่วไปดินแดนของรัฐปาเลสไตน์อยู่ในเขตที่อิสราเอลยึดครอง ได้แก่ เวสต์แบงก์ และฉนวนกาซา รวมถึง เยรูซาเลมตะวันออก ที่อิสราเอลผนวกเข้าไปเป็นส่วนหนึ่งของตน
องค์การบริหารปาเลสไตน์ (Palestinian Authority - PA) คือหน่วยงานรัฐบาลที่บริหารในเวสต์แบงก์ และนับเป็นตัวแทนของปาเลสไตน์ ก่อตั้งขึ้นโดยความชอบธรรมจากองค์การปลดปล่อยปาเลสไตน์ (PLO) ที่เป็นตัวแทนของชาวปาเลสไตน์ในเวทีระหว่างประเทศ
ดังนั้น แม้ทางการปาเลสไตน์จะมีข้อจำกัดหลายเรื่อง โดยเฉพาะพื้นที่ที่ถูกอิสราเอลยึดครองในเวสต์แบงก์ และการดำรงอยู่ของกลุ่มฮามาสในกาซา แต่การที่หลายประะเทศให้การรับรอง ก็จะหมายถึงการสถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตโดยตรงระหว่างประเทศนั้นกับรัฐบาลปาเลสไตน์
“การรับรอง” การเมืองและการทูต
การรับรองรัฐปาเลสไตน์ จะเป็นสัญญาณเชิงสัญลักษณ์ทางการเมืองที่ยืนยันถึง “สิทธิในการกำหนดชะตาชีวิตของตนเองของชาวปาเลสไตน์”
แต่ไม่ได้หมายความว่า การรับรองรัฐปาเลสไตน์ จะต้องตัดความสัมพันธ์กับอิสราเอลโดยสิ้นเชิง
พอล ไรซ์เลอร์ นักกฎหมายผู้ว่าความแทนรัฐอธิปไตยในเวทีระหว่างประเทศ รวมถึงรัฐปาเลสไตน์ ต่อศาลยุติธรรมระห่างประเทศ (ICJ) ระบุว่า การรับรองรัฐปาเลสไตน์ไม่จำเป็นต้องตัดความสัมพันธ์ทางการค้ากับอิสราเอลโดยสิ้นเชิง แต่หากประเทศนั้นยังนำเข้าสินค้า เช่น สินค้าเกษตรจากฟาร์ม ที่ตั้งอยู่ในพื้นที่นิคมของอิสราเอลในเขตยึดครองเวสต์แบงก์ นั่นก็อาจนับว่าเป็นการช่วยเหลือ หรือมีส่วนร่วมในการกระทำที่ผิดกฎหมายระหว่างประเทศ
การรับรองเป็นส่วนหนึ่งของความพยายามในระดับ การเมือง การทูต และกฎหมาย เพื่อผลักดันแนวทาง “2 รัฐ” ในการแก้ไขปัญหาระหว่างอิสราเอล-ปาเลสไตน์ และจะทำให้ดุลอำนาจในการเจรจาสันติภาพนั้นเปลี่ยนแปลงไป และทำให้ปาเลสไตน์มีอำนาจต่อรองมากขึ้น
อย่างไรก็ตาม เนทันยาฮูยังยืนยันว่า การก่อตั้งรัฐปาเลสไตน์จะเป็นภัยต่อความมั่นคงของอิสราเอล และขอปฏิเสธเรื่องนี้อย่างหนักแน่น โดยเฉพาะหลังสงครามในกาซาเริ่มต้นขึ้น
ข่าวที่เกี่ยวข้อง